پنجابی زبان

پَنجابی، زبان
از زبان های هند و اروپایی در شاخۀ هندی هندو ایرانی رایج در مناطق مرکزی و شرقی سرزمین پنجاب. پنجابی رایج در هند به زبان هندی نزدیک است و زبان تعالیم دینی سیک ها به شمار می رود. الفبای پنجابی گورموخی (از دهان گورو) نام دارد و مُبدع آن گوروی دوم دین سیک در قرن ۱۶ است. امروزه زبان نوشتاری پنجابی از رواج افتاده و بیشتر دانش آموختگان به زبان های هندی و اردو می خوانند و می نویسند. الفبای دیگر، الفبای لوندی است که کاربرد آن در امور تجارتی است. از ویژگی های الفبای گورموخی واکه های کوتاه معنادار است که در خط فارسی نشان داده نمی شود. در پنجابی واژه های فارسی و عربی فراوان است. در قیاس با بنگالی واژه های سانسکریت در پنجابی کم است. پنجابی گویش هایی گوناگون دارد که مهم ترین آن ها مولتانی در جنوب، جطکی در مرکز و چیبهالی دوگری در شمال است. برخلاف پنجاب هند، در پنجاب پاکستان زبان اردو رایج است و فقط شماری از روشنفکران و نویسندگان از پنجابی پاکستان استفاده می کنند. آن ها عناصر پنجابی سیک ها را وارد این زبان کردند، مثلاً (ن) فارسی را بدون نقطه در نظر گرفتند. زبان پنجابی عمیقاً متأثر از فارسی و اردوست.