پلی گراف

پُلی گِراف ( به انگلیسی: Polygraph ) که عموماً به اشتباه «دروغ سنج» خوانده می شود، دستگاه یا روشی است که چندین شاخص فیزیولوژیک فرد از جمله فشار خون، نبض، تنفس و فعالیت الکتریکی پوست را در حین پرسش و پاسخ از وی اندازه گیری و ضبط می کند. پلی گراف بر اساس این باور ساخته شده است که با در نظر گرفتن پاسخ های افراد به سوالات خنثی ( سوالات کنترل ) و سوالات اصلی دربارهٔ جنایت، می توان به راستی یا دروغ بودن پاسخ آن ها پی برد. متخصصان دروغ سنج عقیده دارند که فعالیت فیزیولوژیک انواع مختلفی دارد که به هنگام دروغ گفتن می توان آن ها را تشخیص داد. دروغ سنج علایم فیزیولوژیک ناشی از برانگیختگی را ثبت می کند. ( مثلاً عرق کردن پوست، تغییر در تنفس و سرعت تپش قلب ) . بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که دستگاه دروغ سنج، به جای سنجش دروغ، برانگیختگی را می سنجد. منتقدان می گویند که دروغ سنج معمولاً غلط عمل می کند و نمی تواند بین دروغ گویی و برانگیختگی عمومی تمایز قائل شود ( برانگیختگی عمومی ممکن است در اثر اضطراب یا احساس گناه به وجود بیاید ) . بسیاری از افراد بی گناه به سوالات مطرح شده واکنش شدیدی نشان داده که این شاید به خاطر ترس از در معرض اتهام قرار گرفتن باشد. منتقدان می گویند که بعضی ( شاید بسیاری ) از مردم به ویژه دروغ گوهای حرفه ای می توانند دروغ گفته بدون آنکه واکنش فیزیکی آشکاری نشان دهند. دروغ سنج ها می توانند نشان دهند که فرد دروغ می گوید اما نمی توانند معیارهای علمی را برآورده کند. در حال حاضر اسکنر مادون قرمز، تکنیک دیگری برای یافتن دروغ گوها است که به تدریج در حال تکمیل شدن است. تحقیقات اولیه نشان می دهد که اسکن از چهره با اشعهٔ مادون قرمز در یافتن دروغ گویی به اندازهٔ پلی گراف ها قابل اعتماد است. بعضی فنون دیگر به جای روش های قدیمی ( اندازه گیری علایم غیر مستقیم برانگیختگی هیجانی ) مستقیماً به مغز نگاه می کنند؛ مثلاً به عقیدهٔ دانیل لنگلین و همکارانش، افراد دروغ گو، باید جلوی راست گویی را بگیرند تا بتوانند دروغ بگویند؛ بنابراین برای دروغ گویی باید مناطق بیشتری در مغز فعال شوند. پلی گراف در سال ۱۹۲۱ میلادی توسط جان آگوستوس لارسن، دانشجوی پزشکی در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی اختراع شد.
پلی گراف در فهرست بزرگ ترین اختراعات دانشنامه بریتانیکا که در سال ۲۰۰۳ میلادی منتشر شد قرار دارد.