پلی کلر بی فنیل

پلی کلر بی فنیل یا بی فنیل پلی کلر یا ( PCB ) یک ترکیب آلی کلر با فرمول C12H10−xClx است. بیفنیل پلی کلر در دوره ای به فراوانی به عنوان دی الکتریک و سیال سردکننده در ابزارهای الکتریکی، دستگاه های کپی بدون کربن و سیال های انتقال حرارت کاربرد داشت. [ ۱] همچنان PCB به دلیل طول عمر بالایی که دارد به فراوانی کاربرد دارد البته از دههٔ ۱۹۶۰ پس از آنکه یک سری مشکلات دربارهٔ این ماده معلوم شد، تولید آن به شدت کاهش یافت. [ ۲] بیفنیل پلی کلر برای محیط زیست، سمی است و در ردهٔ آلاینده های آلی دیرپا جای دارد. در ۱۹۷۹ کنگرهٔ آمریکا تولید PCB را ممنوع کرد همچنین کنوانسیون آلاینده های آلی دیرپای استکهلم هم در سال ۲۰۰۱ همین رای را اعلام کرد. [ ۳] مرکز جهانی تحقیقات سرطان PCB را قطعاً برای انسان، سرطان زا اعلام کرد. همچنین آژانس حفاظت محیط زیست ایالات متحده آمریکا ( EPA ) این ماده را برای جانوران، سرطان زا و برای انسان احتمالاً سرطانزا اعلام کرد. [ ۴]
آنالوگ ساختاری برمی برای PCB، بیفنیل پلی برم شده ( PBB ) است که آن هم نگرانی های زیست محیطی خود را دارد.
ترکیب های این ماده، مایعی با اندکی گرانروی و به رنگ زرد کمرنگ است. این مواد آب گریزند و انحلال پذیری کمی در آب دارند ( ۰٫۰۰۲۷ تا ۰٫۴۲ نانوگرم در لیتر ) ؛ اما در بیشتر حلال های آلی مانند روغن ها و چربی ها، انحلال پذیری خیلی خوبی دارند. فشار بخار این مواد در دمای اتاق کم است. گذردهی نسبی آنها بین ۲٫۵ تا ۲٫۷ قرار دارد، رسانش گرمایی و نقطه اشتعال ( بین ۱۷۰ تا ۳۸۰ درجهٔ سانتیگراد ) بسیار بالایی دارند. چگالی آنها میان ۱٫۱۸۲ تا ۱٫۵۶۶ کیلوگرم بر لیتر قرار دارد.
دیگر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی PCB بسته به ردهٔ آنها تغییر می کند. هرچه درجهٔ کلری شدن بیشتر شود، نقطهٔ ذوب و چربی دوستی افزایش می یابد و فشار بخار و حلالیت در آب کاهش می یابد. PCB به آسانی شکسته نمی شود از این رو در صنعت بسیار مورد توجه است. همچنین مخلوط های PCB در برابر اسیدها، بازها، اکسید شدن، هیدرولیز و دگرگونی های دمایی مقاوم اند.
این مواد در اثر اکسید شدن ناقص می توانند دی بنزوفوران و دی بنزودی اکسین های به شدت سمی تولید کنند.
PCB به آسانی در پوست، PVC و لاتکس ( لاستیک طبیعی ) نفوذ می کند. از جمله مواد مقاوم در برابر PCB می توان به ویتون، پلی اتیلن، پلی وینیل استات ( PVA ) ، پلی تترافلوئورواتیلن ( PTFE ) ، لاستیک بوتیلی، لاستیک نیتریلی و نئوپرن اشاره کرد.