تخت سنج یا پلانی متر ( به انگلیسی: Planimeter ) ( که به آن پلاتو متر نیز گفته می شود ) یک وسیله اندازه گیری است که برای تعیین مساحت یک شکل دوبعدی دلخواه استفاده می شود.
تخت سنج ابزاری است مکانیکی برای اندازه گیری و محاسبهٔ مساحت بر روی کاغذ که با حرکت دادن نوک سوزن مربوط آن بدور محیط نقشه می توان مساحت آن را به دست آورد. این دستگاه دارای انواع گوناگونی است که بعضی از آنها دارای یک قطب ثابت و بعضی دارای یک قطب ثابت دیسکی هستند و برخی دارای دو چرخ گردان اند، اما همه آن ها دارای یک بازوی متحرک اند که یک سوی آن به یک دستگاه شمارنده ( نومراتور ) وصل است. این شمارنده بخش اصلی دستگاه است و مساحت را به صورت مکانیکی با یک شمارهٔ اندازه نشان می دهد. سر دیگر بازو یک نشانه می باشد به صورت سوزن یا به صورت یک عدسی که در وسط آن علامتی قرار دارد.
کافی است پلانی متر را در محل مناسبی قرار دهید. نشانه مربوط را در دست گرفته و روی محیط نقشه که می خواهیم مساحت آن را پیدا کنیم حرکت می دهیم و دستگاه به طور خودکار مساحت را پیدا می کند. البته عدد به دست آمده را در ضریب دستگاه ضرب می کنیم. [ ۱]
چند نوع دستگاه تخت سنج وجود دارد اما تمام این ها به یک روش عمل می کنند روش دقیقی که این دستگاه ها ساخته شده اند متفاوت است. نوع اصلی این دستگاه که مکانیکی است ممکن است پلار ( قطبی ) خطی یا نوک تیز باشد. ریاضی دان سوئیسی به نام jakob amsler - laffon مساحت سنج را در سال ۱۸۵۴ ساخت که بر اساس نظر martin sherman johann در سال۱۸۱۴ بود. بعد از ساخت اولین تخت سنج، گونه های تکامل یافته دیگری ساخته شدند که امروزه نوع الکترونیک آن وجود دارد.
پلانیمتر قطبی در دستگاه های مساحت سنج یک بازوی رابط با یک سوزن نقطه گذار در یک طرف قرار دارد که بر اثر حرکت در اطراف شکل مورد نظر علائمی را به جا می گذارد. در قسمت دیگر دستگاه بازویی قرار گرفته که در مساحت سنج قطبی منحصراً به صورت خطی عمل می کند. در این دستگاه وقتی که یک بازو در اطراف سطح مورد نظر حرکت می کند در قسمت دیگر دستگاه مساحت شکل مورد نظر مشخص می شود این دستگاه دارای یک چرخ است که همراه با حرکت قسمت نقطه گذار دستگاه شمارش می کند. زمانی که چرخ دستگاه به صورت عمود بر محور حرکت می کند می چرخد و این حرکت ثبت می شود. زمانی که چرخ دستگاه موازی محور خود حرکت می کند چرخ ها لیز می خورند و نمی چرخند و این حرکت ثبت نمی شود. این بدین معنی است که در دستگاه مساحت سنج هر مسیری که چرخ آن حرکت می کند اندازه گیری می شود. در واقع حرکت های عمود بر محور چرخش تعیین کننده مساحت توسط دستگاه است. مساحت شکل متناسب است با تعداد دفعاتی که چرخ دستگاه چرخش می کند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتخت سنج ابزاری است مکانیکی برای اندازه گیری و محاسبهٔ مساحت بر روی کاغذ که با حرکت دادن نوک سوزن مربوط آن بدور محیط نقشه می توان مساحت آن را به دست آورد. این دستگاه دارای انواع گوناگونی است که بعضی از آنها دارای یک قطب ثابت و بعضی دارای یک قطب ثابت دیسکی هستند و برخی دارای دو چرخ گردان اند، اما همه آن ها دارای یک بازوی متحرک اند که یک سوی آن به یک دستگاه شمارنده ( نومراتور ) وصل است. این شمارنده بخش اصلی دستگاه است و مساحت را به صورت مکانیکی با یک شمارهٔ اندازه نشان می دهد. سر دیگر بازو یک نشانه می باشد به صورت سوزن یا به صورت یک عدسی که در وسط آن علامتی قرار دارد.
کافی است پلانی متر را در محل مناسبی قرار دهید. نشانه مربوط را در دست گرفته و روی محیط نقشه که می خواهیم مساحت آن را پیدا کنیم حرکت می دهیم و دستگاه به طور خودکار مساحت را پیدا می کند. البته عدد به دست آمده را در ضریب دستگاه ضرب می کنیم. [ ۱]
چند نوع دستگاه تخت سنج وجود دارد اما تمام این ها به یک روش عمل می کنند روش دقیقی که این دستگاه ها ساخته شده اند متفاوت است. نوع اصلی این دستگاه که مکانیکی است ممکن است پلار ( قطبی ) خطی یا نوک تیز باشد. ریاضی دان سوئیسی به نام jakob amsler - laffon مساحت سنج را در سال ۱۸۵۴ ساخت که بر اساس نظر martin sherman johann در سال۱۸۱۴ بود. بعد از ساخت اولین تخت سنج، گونه های تکامل یافته دیگری ساخته شدند که امروزه نوع الکترونیک آن وجود دارد.
پلانیمتر قطبی در دستگاه های مساحت سنج یک بازوی رابط با یک سوزن نقطه گذار در یک طرف قرار دارد که بر اثر حرکت در اطراف شکل مورد نظر علائمی را به جا می گذارد. در قسمت دیگر دستگاه بازویی قرار گرفته که در مساحت سنج قطبی منحصراً به صورت خطی عمل می کند. در این دستگاه وقتی که یک بازو در اطراف سطح مورد نظر حرکت می کند در قسمت دیگر دستگاه مساحت شکل مورد نظر مشخص می شود این دستگاه دارای یک چرخ است که همراه با حرکت قسمت نقطه گذار دستگاه شمارش می کند. زمانی که چرخ دستگاه به صورت عمود بر محور حرکت می کند می چرخد و این حرکت ثبت می شود. زمانی که چرخ دستگاه موازی محور خود حرکت می کند چرخ ها لیز می خورند و نمی چرخند و این حرکت ثبت نمی شود. این بدین معنی است که در دستگاه مساحت سنج هر مسیری که چرخ آن حرکت می کند اندازه گیری می شود. در واقع حرکت های عمود بر محور چرخش تعیین کننده مساحت توسط دستگاه است. مساحت شکل متناسب است با تعداد دفعاتی که چرخ دستگاه چرخش می کند.
wiki: پلانی متر