پلاتی پوس

نوک اردکی
رده بندی علمی
فرمانرو:
جانوران
شاخه:
طنابداران
رده:
پستانداران
راسته:
تک سوراخ سانان
تیره:
نوک اردکیان
سرده:
Ornithorhynchus
بلومنباخ، ۱۸۰۰
گونه:
O. anatinus
نام دوبخشی
Ornithorhynchus anatinus
( Shaw, 1799 )
زیستگاه نوک اردکی ( رنگ تیره تر )
این جانور نوکی شبیه به نوک اردک دارد و به همین دلیل، نوک اردکی نامیده می شود. دارای پاهای پره دار است و تخم نیز می گذارد؛ ولی با همه این ویژگی ها با اردک خویشاوندی ندارد چون پرنده نیست، زیرا به جای دو پا، چهار پا، و به جای پر، مو دارد. نوک اردکی در حالت وحشی فقط در استرالیا و جزیرهٔ تاسمانی یافت می شود. سال ها بود که حتی در باغ وحش های کشورهای دیگر نیز پیدا نمی شد. نوک اردکی جانوری گوشه گیر است و نگهداری و مراقبت از آن آسان نیست. برخی از نخستین ماندگاران در استرالیا، پوست چند تا از آن ها را برای دانشمندان انگلستان فرستادند. دانشمندان ابتدا خیال کردند که این ماندگاران به قصد شوخی نوک پرنده ای را به پوست پستانداری وصل کرده اند. در استرالیا زمانی پیش از حال حاضر، تعداد نوک اردکی ها زیاد بود اما بسیاری از آن ها را به خاطر پوستشان کشته شدند. اکنون قوانینی برای حفاظت آن ها وضع شده است. نوک اردکی بیشتر وقت خود را در آب به سر می برد و شناگر و غواص توانمندی است. از کرم و خرچنگ خاردار و سایر جانوران کوچک تغذیه می کند. آن ها بر کناره های رودها و جویبارهایی که در آنجا زندگی می کنند، دالان های درازی برای لانهٔ خود حفر می کنند. نوک اردکیِ ماده هر بار فقط یک یا دو تخم می گذارد. با آنکه تقریباً ۶۰ سانتی متر طول دارد، تخمش بسیار کوچک است و از دو و نیم سانتیمتر درازتر نیست. البته نوزادی که از تخم بیرون می آید، کوچک است؛ ولی با سرعت زیاد رشد می کنند و مانند نوزاد سایر پستانداران از پستان مادر شیر می خورند. زمانی که نوزادان خیلی کوچکند، مادر در زمان شیر دادن آنها را با دمش بی حرکت نگه می دارد. [۱]
نوک اردکی بالغ دندان ندارد و غذایش را به کمک نوک سفتش خرد می کند و می خورد. نوک اردکی نر بزرگ تر از نوک اردکی ماده است و پاهای عقبی آن هر کدام یک خار دارند که به یک کیسهٔ زهر متصل است. نوک اردکی ماده در بهار یک تا سه تخم می گذارد، قطر هر تخم ۲ سانتی متر است و پوستی سفید و چرم مانند دارد. حیوان ماده معمولاً ۷ تا ۱۰ روز روی تخم ها می خوابد. نوزاد نوک اردکی به کمک دندانی که در فک بالا دارد، پوستهٔ تخم را پاره می کند. برهنه و نابینا و ناتوان زاده می شوند و سه سانتی متر طول دارد و از شیری که از سوراخ های شکم مادر تراوش می شود، تغذیه می کند. عمر نوک اردکی ها حدود ۱۰ سال است. چنگال ها در پاهای عقبی مجهز به زهری هستند که در صورت برخورد اثر دردناکی دارند. [۲] این جانور مانند موش کور، در تونل هایی که می کند زندگی می کند، با این تفاوت که یک سوی این تونل ها به آب منتهی می شود. [۲] دو یا سه تخم را در انتهای لانه می گذارد که چسبناک و نرم هستند. [۲] نوزادان پس از خروج از تخم، با لیس زدن خز مادر شیری را که از آن تراوش می شود می خورند. [۲] در طول تکامل جانوران بسیاری از مهره داران معدهٔ خود را از دست داده اند. نوک اردکی یا پلاتیپوس نیز معده ندارد، و نزدیک ترین خویشاوندانش، اکیدنهٔ خاردار، نیز معده ندارد. [۳] نوک اردکی چشمانی تیزبین دارد، اما آن ها را فقط زمانی که در خشکی یا روی آب است، باز می کند. این جانور در زیر آب به حس لامسه اش یا حس ویژه ای که به کمک آن پالس های ضعیفِ الکتریکیِ ساطع شده از صید را ردیابی می کند، تکیه دارد. [۴]