پشیم
لغت نامه دهخدا
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
پیشنهاد کاربران
با استناد به منابع زبان شناسی معتبر و بررسی تطبیقی، این ادعاها رو دقیق بررسی کنیم:
- - -
۱. ریشه و شکل درست �پشیمان�
در فارسی معیار، �پشیمان� درست است ( نه �پیشمان� ) .
... [مشاهده متن کامل]
در متون کهن فارسی هم شکل �پشیمان� آمده است:
شاهنامه فردوسی: �پشیمان شود مرد یزدان شناس�.
تاریخ بیهقی: �چون پشیمان گشت…�.
لغت نامه دهخدا: �پشیمان = نادم، پشیمان شدن = ندامت یافتن�.
🔹 پس شکل معیار و تاریخی �پشیمان� است، نه �پیشمان�.
- - -
۲. ریشه شناسی �پشیمان� در زبان شناسی هندواروپایی
پژوهش های معتبر ( مانند برهان قاطع، دهخدا، و فرهنگ ریشه شناسی دکتر حسن دوست ) نشان می دهد که:
�پشیمان� از *ریشهٔ اوستایی paθi - mano - گرفته شده است.
paθi - = اندیشه، فکر.
mano - = ذهن، دل.
معنای اصلی: �آن که دلش بازگشته / متأسف شده است�.
📚 منبع:
Mayrhofer, Etymologisches W�rterbuch des Altindoarischen ( ریشه شناسی اوستایی/سانسکریت ) .
حسن دوست، ریشه شناسی واژه های فارسی.
- - -
۳. آیا �پشیمان� ترکی است؟
ادعاهایی مثل �پیشمک = پخته شدن� یا �پش = دنبال کردن� هیچ ربطی به واژه ی �پشیمان� فارسی ندارند:
در ترکی �piş - � ( پیش ) به معنای �پختن� وجود دارد، و �pişman� در ترکی امروز هم به معنای �پشیمان� به کار می رود.
اما طبق منابع ترک شناسی ( Sevan Nişanyan, Nişanyan S�zl�k ) ، �pişman� واژهٔ وام گرفته از فارسی است، نه برعکس.
📚 منبع:
Nişanyan S�zl�k ( فرهنگ ریشه شناسی زبان ترکی استانبولی ) .
> pişman ← از فارسی پشیمان.
بنابراین ترکی فقط این واژه را وام گرفته، نه اینکه خاستگاه اصلی اش ترکی باشد.
- - -
۴. پسوند � - مان�
در فارسی: � - مان� یک پسوند صفت ساز است ( مثل: درمان، نگران، پشیمان ) .
در اوستایی و فارسی باستان هم پسوند - mana / - māna وجود دارد ( به معنای حالت یا صفت ) .
در زبان های هندواروپایی دیگر ( مثلاً سانسکریت: - man, - mana ) نیز همین کاربرد را دارد.
🔹 بنابراین ادعا که � - مان فقط در ترکی صفت ساز است و در هندواروپایی فقط به معنی مرد می آید� کاملاً نادرست است.
📚 منابع:
Bailey, Zoroastrian Problems in the Ninth Century Books ( تحلیل واژگان اوستایی ) .
حسن دوست، ریشه شناسی.
- - -
🔑 جمع بندی
1. شکل درست واژه: پشیمان.
2. ریشه اصلی: اوستایی ( paθi - mano - ) → فارسی میانه → فارسی نو.
3. واژه ی ترکی �pişman� از فارسی وام گرفته شده، نه برعکس.
4. پسوند � - مان� از پسوندهای کهن هندواروپایی است، نه خاص ترکی.
بنابراین ادعای مطرح شده کاملاً بی پایه و تحریف تاریخی - زبان شناختی است.
- - -
- - -
۱. ریشه و شکل درست �پشیمان�
در فارسی معیار، �پشیمان� درست است ( نه �پیشمان� ) .
... [مشاهده متن کامل]
در متون کهن فارسی هم شکل �پشیمان� آمده است:
شاهنامه فردوسی: �پشیمان شود مرد یزدان شناس�.
تاریخ بیهقی: �چون پشیمان گشت…�.
لغت نامه دهخدا: �پشیمان = نادم، پشیمان شدن = ندامت یافتن�.
🔹 پس شکل معیار و تاریخی �پشیمان� است، نه �پیشمان�.
- - -
۲. ریشه شناسی �پشیمان� در زبان شناسی هندواروپایی
پژوهش های معتبر ( مانند برهان قاطع، دهخدا، و فرهنگ ریشه شناسی دکتر حسن دوست ) نشان می دهد که:
�پشیمان� از *ریشهٔ اوستایی paθi - mano - گرفته شده است.
paθi - = اندیشه، فکر.
mano - = ذهن، دل.
معنای اصلی: �آن که دلش بازگشته / متأسف شده است�.
📚 منبع:
Mayrhofer, Etymologisches W�rterbuch des Altindoarischen ( ریشه شناسی اوستایی/سانسکریت ) .
حسن دوست، ریشه شناسی واژه های فارسی.
- - -
۳. آیا �پشیمان� ترکی است؟
ادعاهایی مثل �پیشمک = پخته شدن� یا �پش = دنبال کردن� هیچ ربطی به واژه ی �پشیمان� فارسی ندارند:
در ترکی �piş - � ( پیش ) به معنای �پختن� وجود دارد، و �pişman� در ترکی امروز هم به معنای �پشیمان� به کار می رود.
اما طبق منابع ترک شناسی ( Sevan Nişanyan, Nişanyan S�zl�k ) ، �pişman� واژهٔ وام گرفته از فارسی است، نه برعکس.
📚 منبع:
Nişanyan S�zl�k ( فرهنگ ریشه شناسی زبان ترکی استانبولی ) .
> pişman ← از فارسی پشیمان.
بنابراین ترکی فقط این واژه را وام گرفته، نه اینکه خاستگاه اصلی اش ترکی باشد.
- - -
۴. پسوند � - مان�
در فارسی: � - مان� یک پسوند صفت ساز است ( مثل: درمان، نگران، پشیمان ) .
در اوستایی و فارسی باستان هم پسوند - mana / - māna وجود دارد ( به معنای حالت یا صفت ) .
در زبان های هندواروپایی دیگر ( مثلاً سانسکریت: - man, - mana ) نیز همین کاربرد را دارد.
🔹 بنابراین ادعا که � - مان فقط در ترکی صفت ساز است و در هندواروپایی فقط به معنی مرد می آید� کاملاً نادرست است.
📚 منابع:
Bailey, Zoroastrian Problems in the Ninth Century Books ( تحلیل واژگان اوستایی ) .
حسن دوست، ریشه شناسی.
- - -
🔑 جمع بندی
1. شکل درست واژه: پشیمان.
2. ریشه اصلی: اوستایی ( paθi - mano - ) → فارسی میانه → فارسی نو.
3. واژه ی ترکی �pişman� از فارسی وام گرفته شده، نه برعکس.
4. پسوند � - مان� از پسوندهای کهن هندواروپایی است، نه خاص ترکی.
بنابراین ادعای مطرح شده کاملاً بی پایه و تحریف تاریخی - زبان شناختی است.
- - -