پشه بند

پَشه بَند تور یا پارچه ای نازک است که معمولاً بر روی سازه ای از میله ها یا بندها قرار می گیرد و به دور محل خواب کشیده می شود تا از افراد در برابر پشه ها، مگس ها، و دیگر حشرات محافظت کند. در قدیم به آن پشه خانه و کِلّه هم می گفتند. [ ۱]
پشه ها و برخی حشرات می توانند ناقل بیماری هایی چون مالاریا، تب دنگی، تب زرد، ویروس زیکا و انواع مختلف التهاب مغز، از جمله ویروس نیل غربی باشند. [ ۲] تحقیقات نشان داده که استفاده از پشه بند روش بسیار مؤثری در پیشگیری از مالاریا بوده است و در دوره زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ میلادی از حدود ۴۵۱ میلیون مورد مالاریا جلوگیری کرده است. [ ۳]
برای کارایی مناسب، تراکم بافت در تور پشه بند باید به گونه ای باشد که از عبور حشرات جلوگیری کند و در عین حال مانع عبور هوا و مسدود شدن دید نشود. جریان هوا باید به راحتی از تور عبور کرده و باعث گرم شدن هوای داخل پشه بند نشود. معمولاً وجود ۴۰ روزنه در سانتی متر مربع در تورها برای این منظور مناسب است. پشه بندهای امروزی از موادی چون پلی استر ساخته می شود. اگر در ساخت پشه بند از پارچه های حریر استفاده شود صرفاً جنبه تزیینی و تور بالای تخت را خواهد داشت چون در فصل گرما به دلیل محبوس شدن هوا داخل پشه بند و گرما قابل استفاده نخواهد بود. برخی پشه بندها هم در بالای تختخواب به سقف وصل می شوند که به آن ها پشه بند سقفی گفته می شود.
اثربخشی پشه بند را می توان با آغشته کردن تور آن با مواد حشره کش یا دافع حشرات مانند پرمترین به میزان قابل توجهی افزایش داد. اثرات نوروتوکسینی ( سم عصبی ) پرمترین در پرندگان و پستاندارانی همچون انسان چندان شدید نیست ولی برای ماهیها و گربه سمی است ، همچنین بندپایانی همچون شپش و هیره ها در صورتی که با آن تماس پیدا کنند ، می کشد.
پشه بند به طور عمده برای حفاظت در برابر پشه ناقل مالاریا، یعنی آنوفل گامبیایی استفاده می شود. اولین اشاره به بروز علائم مالاریا در یادداشت هایی از اوایل سال ۲۷۰۰ پیش از میلاد در چین ثبت شده است. ناقل این بیماری در طول تاریخ ناشناخته بود تا این که سر رونالد راس در سال ۱۸۸۰ دریافت که پشه ها ناقل مالاریا هستند.
استفاده از پشه بند دارای تاریخچه ای طولانی است. در ادبیات اواخر سده های میانه هندوستان به استفاده از پشه بند در آیین های نیایشی هندو اشاره شده است. در اشعار آنامایا، که کهن ترین موسیقیدان و شاعر شناخته شده زبان تلوگو است، از پشه بند با نام «دوماتِرا» یاد شده است. [ ۴] گفته می شود که کلئوپاترا، آخرین فرعون مصر باستان، نیز زیر پشه بند می خوابید. [ ۵] در حین ساختن کانال سوئز حمله پشه های مالاریا معضل بزرگی بود که با استفاده از پشه بند حل شد. [ ۵]