پُست، سیستم
نهادی معمولاً دولتی یا نیمه دولتی که تصدی و ادارۀ رساندن نامه ها و بسته ها را به نشانی معیّن در داخل و خارج کشورها برعهده دارد. ظاهراً مصریان در ۲۰۰۰پ م و چینی ها در ۱۰۰۰پ م نوعی سیستم پستی داشتند. منظم ترین تشکیلات پستی دنیای باستان، سیستم چاپار ایران بود که داریوش هخامنشی اول تأسیس کرد و هرودوت از آن با تحسین یاد می کند. خدمات پستی نخست برای پادشاهان ایجاد شد، که می خواستند اوامرشان هرچه زودتر به اقصی نقاط کشور ابلاغ شود. مأموران پست یا چاپارها گاه نامه و پیام درباریان و فرماندهان بزرگ را نیز برای دیگران می بردند و به تدریج توانگران و بازرگانان هم از این خدمات بهره مند شدند و پس از مدتی استفادۀ آن به طبقات دیگر مردم نیز رسید. اولین پست دولتی در انگلستان برقرار شد (۱۶۵۷) و در اوایل قرن ۱۹ در سراسر جهان متداول گردید. نرخ ثابت برای رساندن محمولۀ پستی در ۱۸۳۷ براساس وزن، به جای مسافت تعیین شد. در ۱۸۷۵ پیمان اتحادیۀ عمومی پستی منعقد شد، که دو سال بعد نام آن به اتحادیۀ پستی جهانی تغییر یافت. پیشرفت های علمی و فنی سبب تحولات عظیم در حمل و نقل مرسولات و محمولات پستی و تسریع در خدمات این نهاد شد. از دهۀ ۱۹۸۰ با ورود دستگاه های تلکس و نمابر و سپس اینترنت و پست الکترونیکی، تکامل دستگاه های خدمات پستی وارد عصر تازه ای شد. در ایران، پست در اعصار مختلف به صور و اسامی گوناگون وجود داشته است. «شاطر»ها، نامه رسانان تیزپایی بودند که مسافت های طولانی را پیاده، امّا به سرعت می پیمودند. چاپارها، همین کار را سواره انجام می دادند. بَرید و آسکُدار عناوینی بود که در قدیم بر پُست اطلاق می شد. پست به معنای جدید آن در ۱۲۶۷ق، در زمان ناصرالدین شاه و صدارت امیرکبیر تأسیس شد و با نام رسمی چاپارخانه به فعالیت پرداخت. در ۱۲۵۶ش/۱۸۷۷ ایران به اتحادیۀ جهانی پستی پیوست. اولین سرویس هوایی پستی ایران در ۱۸ بهمن ۱۳۰۵ش از تهران به قزوین حرکت کرد و بعدها پست هوایی به مقاصد رشت (۱۳۰۶) و مشهد (۱۳۰۸) دایر شد.
نهادی معمولاً دولتی یا نیمه دولتی که تصدی و ادارۀ رساندن نامه ها و بسته ها را به نشانی معیّن در داخل و خارج کشورها برعهده دارد. ظاهراً مصریان در ۲۰۰۰پ م و چینی ها در ۱۰۰۰پ م نوعی سیستم پستی داشتند. منظم ترین تشکیلات پستی دنیای باستان، سیستم چاپار ایران بود که داریوش هخامنشی اول تأسیس کرد و هرودوت از آن با تحسین یاد می کند. خدمات پستی نخست برای پادشاهان ایجاد شد، که می خواستند اوامرشان هرچه زودتر به اقصی نقاط کشور ابلاغ شود. مأموران پست یا چاپارها گاه نامه و پیام درباریان و فرماندهان بزرگ را نیز برای دیگران می بردند و به تدریج توانگران و بازرگانان هم از این خدمات بهره مند شدند و پس از مدتی استفادۀ آن به طبقات دیگر مردم نیز رسید. اولین پست دولتی در انگلستان برقرار شد (۱۶۵۷) و در اوایل قرن ۱۹ در سراسر جهان متداول گردید. نرخ ثابت برای رساندن محمولۀ پستی در ۱۸۳۷ براساس وزن، به جای مسافت تعیین شد. در ۱۸۷۵ پیمان اتحادیۀ عمومی پستی منعقد شد، که دو سال بعد نام آن به اتحادیۀ پستی جهانی تغییر یافت. پیشرفت های علمی و فنی سبب تحولات عظیم در حمل و نقل مرسولات و محمولات پستی و تسریع در خدمات این نهاد شد. از دهۀ ۱۹۸۰ با ورود دستگاه های تلکس و نمابر و سپس اینترنت و پست الکترونیکی، تکامل دستگاه های خدمات پستی وارد عصر تازه ای شد. در ایران، پست در اعصار مختلف به صور و اسامی گوناگون وجود داشته است. «شاطر»ها، نامه رسانان تیزپایی بودند که مسافت های طولانی را پیاده، امّا به سرعت می پیمودند. چاپارها، همین کار را سواره انجام می دادند. بَرید و آسکُدار عناوینی بود که در قدیم بر پُست اطلاق می شد. پست به معنای جدید آن در ۱۲۶۷ق، در زمان ناصرالدین شاه و صدارت امیرکبیر تأسیس شد و با نام رسمی چاپارخانه به فعالیت پرداخت. در ۱۲۵۶ش/۱۸۷۷ ایران به اتحادیۀ جهانی پستی پیوست. اولین سرویس هوایی پستی ایران در ۱۸ بهمن ۱۳۰۵ش از تهران به قزوین حرکت کرد و بعدها پست هوایی به مقاصد رشت (۱۳۰۶) و مشهد (۱۳۰۸) دایر شد.
wikijoo: پست،_سیستم