پس دم

پَس دَم (damp)
در معدن کاری، هر مخلوطی از گازها در معدن زیرزمینی، به ویژه گازهای کم اکسیژن یا سمی. پَس دَم انواع گوناگونی دارد. گاز زغال یا آتش دَمه متشکل از گاز متان و سایر گازهای آتش گیر است که غالباً با هوا مخلوط اند. گاز زغال از تجزیۀ زغال سنگ یا سایر مواد کربنی حاصل می شود. مخلوط های انفجاری گاز زغال با هوا معمولاً بین یک تا چهارده درصد متان دارند. مخلوط گازهایی که پس از انفجار گاز زغال باقی می مانند، گاز انفجار نام دارد. این مخلوط عمدتاً از دی اکسید کربن و نیتروژن تشکیل می شود. گاز خفه کن هر مخلوطی از گازهای معدن است که کمبود اکسیژن داشته باشد و سبب خفگی شود. برای آشکارسازی پَس دَم از روش های گوناگونی استفاده می کنند. چراغ ایمنی دیوی یکی از قدیمی ترین وسایل آشکارسازی پَس دَم است. رنگ و ارتفاع شعلۀ این چراغ مقدار پَس دَم محیط را نشان می دهد. اگر شعله خاموش شود، گاز خفه کن در فضا موجود است. در گذشته، در معادن قناری نگه می داشتند. وجود مقدار اندکی گاز سمی سبب مرگ این پرندگان می شد و مرگ آن ها معدن چیان را از وجود پَس دَم آگاه می کرد. امروزه از آشکارسازهای رنگ سنجشی مخصوصی نیز استفاده می کنند. متان سنج اسباب حمل شدنی و ویژۀ آشکارسازی گاز زغال است.