پریگو ژین ایلیا

دانشنامه آزاد فارسی

پریگو ژین، ایلیا (۱۹۱۷ـ۲۰۰۳)(Prigogine, Ilya)
(یا: ویکُنت پریگوژین) شیمی دان بلژیکی، زادۀ روسیه. نظریه پردازی بسیار مبتکر بود و سهم عظیمی در پیشبرد ترمودینامیک داشت. در تئوری های اولیه اش، سیستم هایی در حالت تعادل یا نزدیک به حالت تعادل را بررسی می کرد. او مطالعۀ ساختارهای غیرتعادلی یا اتلافی را آغاز کرد که غالباً در واکنش های شیمیایی و بیولوژیکی به چشم می خورند. جایزه نوبل شیمی ۱۹۷۷ را به سبب تحقیق در زمینۀ ترمودینامیک فرآیند های برگشت ناپذیر و اتلافی دریافت کرد. در ۱۹۸۹، به لقب اشرافی ویکُنت ملقب شد. در مسکو زاده شد. در بروکسل درس خواند و در ۱۹۵۱، در آن جا استاد شد. در ۱۹۵۹، مدیر انستیتو بین المللی فیزیک و شیمی شد. از ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۶، استاد انستیتوی انریکو فِرمی در دانشگاه شیکاگو بود. از ۱۹۶۷، مدیر مرکز مکانیک و ترمودینامیک آماری در دانشگاه تگزاس، واقع در آَستین، شد. هم زمان، کرسی استادی بروکسل را نیز در اختیار داشت. هنگامی که پریگوژین مطالعۀ سیستم های اتلافی را در دهه ۱۹۴۰ آغاز کرد، هیچ کس نمی دانست که چگونه سیستمی بسیار منظم، مانند موجود زنده خودبه خود رشد می یابد و خود را حفظ و نگهداری می کند، در حالی که جهان به سمت بی نظمی پیش می رود. اکنون مشخص شده است که نظم ممکن است از طریق فرآیند هایی ایجاد و حفظ شود که از نظر ترمودینامیکی به سمت بالا «سربالایی» حرکت می کنند و سپس با وقایع «سر پایینی» جبران می شوند. سیستم های اتلافی فقط در توازن با محیط اطرافشان وجود دارند و نزدیک نقطۀ تعادل نظمشان به هم می خورد. این نظریات را برای بررسی چگونگی شکل گیری زندگی ابتدایی روی زمین، در اکوسیستم ها، برای نگهداری منابع جهان، و حتی به منظور جلوگیری از ترافیک به کار گرفته اند.

پیشنهاد کاربران

بپرس