پریکلس

لغت نامه دهخدا

پریکلس. [ پ ِ ل ِ ] ( اِخ ) از مردان سیاسی و خطبای بزرگ و جنگاوران قدیم آتن است که در سال 494 ق.م. متولد شد و در 429 ق.م. درگذشت. پریکلس درجوانی نزد آناگزاگراس و جمعی دیگر از دانشمندان زمان به تحصیل علوم وقت پرداخت. پس از آن چون سیمون پسر میلتیادس سردار معروف آتن بر طبقه اشراف ریاست داشت پریکلس بر آن شد که ریاست عوام را بدست آورد و سرانجام به نیروی کوشش بدین امر نائل آمد و به مقام استراتگوس رسید و سیمون راتبعید کرد ( 460 ). سپس به ازدیاد قوای بحری آتن همت گماشت و بر متصرفات آن شهر بیفزود و جزائر ابوئا و ساموس را تصرف کرد و در جنگهای پلوپونزوس مداخله کرد. ( از 440 تا 431 ق.م. ) ولی در جنگهای اخیر شکست یافت و آتنیان احضار سیمون را لازم شمردند و اندکی از اقتدارات پریکلس بکاست. پس از مرگ سیمون ( 449 ) پریکلس مجدداً قدرت یافت و توسیدیدس را تبعید کرد ( 444 ) و جزیره شامس را که سر از اطاعت آتن پیچیده بود مجدداً تسخیر و مردم آنرا تنبیه کرد سپس برای آنکه اقتدارات خود را در جمع عوام محفوظ دارد از اهالی آتیکا آنان را که از پدر و مادرآتنی متولد نشده بودند از حقوق سیاسی محروم کرد و جمعی از مردم بیکار را بکار گماشت و برای انجام این مقصود به بنای ابنیه ای مانند پارتنون و ادئون و معبد الوزیس و غیره پرداخت. در زمان وی شعرائی مانند سوفوکلس و اری پیدوس پدید آمدند و دوره حکومت او از جهت ادبیات و صنایع به پایه ای رسید که آنرا از سایر ادوار برتر شمرده قرن پریکلس خواندند . از خطابه های پریکلس چیزی بر جای نیست لکن او در این فن مهارت بسیار داشته است چنانکه حتی رقیب وی توسیدیدس نیز مهارت او را کتمان کردن نتوانست. ( فرهنگ اعلام و اصطلاحات تمدن قدیم ). در تاریخ ایران باستان آمده است : پریکلس پسر کسان تیپ و از طرف مادراز خانواده الکمئونید یعنی نجیب زاده بود کسان تیپ همان کسی است که در جدال میکال فرماندهی لشکر آتن داشت. پریکلس مدت سی سال در مشاغل مختلف بود و حکمران واقعی آتن بشمار میرفت ، چنانکه توسیدید گوید: که این مدت را باید سلطنت پریکلس نامید. نظر و عمل او را مورخین بسیار ستوده اند این ناطق معروف ، آتن را اول دولت دریائی یونان ساخت و پایه بحریه آنرا بر مبنائی محکم نهاد و بعد به مستملکات آتن توسعه داد و شهر آتن را با عمارات و ابنیه تاریخی بیاراست و ادبیات و صنایع را بدانجا تشویق کرد. و قسمتی از جنگهای آتن با ایران در زمان او روی داد. این جنگها اگرچه بگفته یونانیها برای آتنی ها درخشان بود، ولی فایده ای برای آتن نداشت زیرا دولت هخامنشی دارای وسایل بی حد و حصر بود و میتوانست جنگها را بدرازا بکشاند. از طرف دیگر آتن مجبور بود همواره پول و سپاه بخارج یونان بفرستد بالاخره چون دیدند که نهایتی برای این جنگها نیست عقد عهدی را استقبال کردند و هم در زمان او آتن در جنگهای درونی یونان شرکت جست و بواسطه سیاست دربار ایران با حال فلاکت باری ازاین جنگ بیرون آمد. باوجود این جنگها پریکلس در بستر مرگ میگفت : «یک زن آتیکی بواسطه من عزادار نشد». و مقصودش این بود که تمام این جنگها را من به اقتضای سیاست و دولت کردم ، نه از غرض شخصی و نفعی خصوصی.

فرهنگ فارسی

سیاستمدار و خطیب بزرگ و جنگاور آتنی ( و. ۴۹۵ - ف. ۴۲۹ ق . م . ) وی در جوانی نزد آناکزاگورس و جمعی دیگر به تحصیل علوم پرداخت و سپس به نیروی کوشش ریاست عوام را به دست آورد و بمقام استراتگوس رسید وسیمون پسر میلیتیادس سردار معروف آتن را که ریاست اشراف را داشت تبعید کرد . سپس بازدیاد قوای بحری آتن همت گماشت بر متصرفات آن افزود و در جنگهای پلوپونزوس مداخله کرد . ( ۴۳۱ - ۴۴٠ ق . م . ) ولی شکست یافت . آتنیان احضار سیمون را لازم شمردند و اندکی از اختیارات پریکلس کاسته شد ولی پس از مرگ سیمون او مجددا قدرت خود را باز یافت و توکیدیدس را تبعید کرد و جزیره سامس را که سر از اطاعت آتن پیچیده بود مجددا تسخیر و مردم آن را تنبیه نمود . از اهالی آتیکا آنان را که از پدر و مادر آتنی متولد نشده بودند از حقوق سیاسی محروم کرد و جمعی از مردم بیکار به کار گماشت وبرای انجام این مقصود ببنای ابنیهای مانند پارتنون ادئون و معبد الوزیس و غیره پرداخت . در زمان وی شعرایی مانند سوفوکلس و اوریپیدس پدید آمدند و دوره حکومت او از جهت ادبیات و صنایع به پایه ای رسید که آنرا قرن پریکلس نامیدند.
از مردان سیاسی و خطبای بزرگ و جنگاوران قدیم آطن است

دانشنامه آزاد فارسی

پِریکْلِس (ح ۴۹۵ـ۴۲۹پ م)(Pericles)
از دولتمردان بزرگ آتن. در زمان او آتن به اوج قدرت رسید. آتنی ها به تشویق او اتمام حجت اسپارت را در ۴۳۲پ م رد کردند. او استراتژی آتن را در نخستین سال های جنگ پلوپونزی برعهده داشت. سیاست های او اتحادیۀ دلوسی را به امپراتوری رساند، ولی فجایع جنگ پلوپونزی به اخراج او از قدرت در ۴۳۰پ م انجامید؛ اگرچه به سرعت به قدرت بازگشت، اندک زمانی بعد درگذشت. نفوذ واقعی او در اواخر دهۀ ۴۶۰پ م با طرد کیمون و قتل افیالتس، اصلاح طلب آزاد اندیش، آغاز شد. سیاست خارجی کشورگشایانۀ آتن در دو دهۀ ۴۵۰ و ۴۶۰پ م عمدتاً زیر نظر او بود. هرچند بارها به سرداری انتخاب شد، نقش نظامی نسبتاً ناچیزی داشت. او لشکرکشی به مدیترانۀ شرقی را در اواخر دهۀ ۴۶۰پ م فرماندهی کرد؛ در نزدیکی سیکیون پیروز شد، اما حمله اش به اوئِنیادا در ۴۵۴پ م به شکست انجامید. شورشی را در اِئوبویا در ۴۴۶پ م سرکوب کرد و به سرکوب شورشی دیگر در ساموس در ۴۳۹/۴۴۰پ م کمک کرد و در زمانی نامعلوم به دریای سیاه لشکر کشید.
wikijoo: پریکلس

پیشنهاد کاربران

بپرس