پریستلی جوزف

پریسْتْلی، جوزِف (۱۷۳۳ـ۱۸۰۴)(Priestley, Joseph)
شیمی دان انگلیسی و روحانی فرقۀ یونیتارین. در ۱۷۷۴، اکسیژن و چند گاز دیگر را شناسایی کرد. او با حل کردن تحت فشار دی اکسید کربن در آب، موج تولید و مصرف آب گازدار را در اروپا به راه انداخت.
گازها. شیمی دان سوئدی، کارل شِله، اکسیژن را مستقلاً در ۱۷۷۲ تهیه کرده بود، ولی تأخیر در انتشار نتیجۀ کارش موجب شد که پریستلی این کشف را به نام خود ثبت کند. پریستلی اکسید نیتریک (مونواکسید نیتروژن، NO) را در ۱۷۷۲ کشف کرد و آن را به اکسید نیتروز (مونواکسید دی نیتروژن، N۲O) احیا کرد. در همان سال، برای نخستین بار آمونیاک گازی را با جمع آوری از روی جیوه جدا کرد. پیش از آن آمونیاک فقط به شکل محلول در دسترس بود. در ۱۷۷۴، روشی برای تولید دی اکسید گوگرد (SO۲) یافت.
سرگذشت. پریستلی در نزدیک لیدز زاده شد و به سلک روحانیون درآمد. جزو معترضان و مخالفان سیاسی بود و به همین علت، از ورود او به دانشگاه های انگلیسی جلوگیری به عمل آمد. در ۱۷۶۶ و بعد از ملاقات با دانشمند امریکایی، بنجامین فرانکلین، به علوم علاقمند شد. از ۱۷۷۳ تا ۱۷۸۰، کتابدار و ملازم ادبی لُرد شِلبرن بود. در ۱۷۷۴، با او به فرانسه رفت و در آن جا با آنتوان لاوازیه، شیمی دان فرانسوی، ملاقات کرد. در ۱۷۸۰، به بیرمنگام رفت و به انجمن لونار پیوست که انجمن مخترعان و دانشمندانی چون جیمز وات، متیو بولتون، جوسایا وِج وود و اراسموس داروین بود. در ۱۷۹۱، به سبب حمایت از انقلاب فرانسه، گروهی خانه و کلیسای کوچکش را غارت کردند و او به لندن گریخت. در ۱۷۹۴، به امریکا رفت و در پنسیلوانیا ساکن شد.
بار الکتروستاتیکی. نخستین تحقیقات پریستلیِ در زمینۀ فیزیک، خصوصاً در زمینۀ الکتریسیته و نور، بود. او به این نتیجه رسید که بار الکتروستاتیکی روی سطح خارجی بدنۀ باردار متمرکز می شود و در این حالت، هیچ نوع نیروی داخلی اعمال نمی شود. بنابراین، قانون عکس مجذور باررا بر مبنای قیاس با نیروی جاذبه پیش نهاد.