پروستن

پر=پیرامون
وستن=بستن ( به طور کلی وقتی ستاک بستن پیشوند می گیرد به وستن تبدیل میشود )
ستاک های مانند این
فروستن= فر وستن=شامل شدن
شامل فلان و بیسار و بهمان میشود❌️
فلان و بیسار و بهمان را می فروندد✅️
فروبستن=روی هم افتادن بیشتر برای چشم
پیوستن= ملحق شدن
سربستن=پنهان کردن
و. . .

مرحوم محمد علی امام شوشتری از پیشگامان ریشه شناسی واژه های فارسی در قبل از انقلاب بوده و کتاب فرهنگ واژه های فارسی در زبان عربی که دربرگیرنده ریشه بیش از سه هزار واژه فارسی هست رو در سال چهل و هفت به همت انجمن آثار ملی به چاپ رسانده است.

2 - من پیش از اینکه این پیام را بگذارم اَندکی گذرا واژگانِ اوستایی را پیرامون واژه یِ " پَرواز" بررسی کردم ولی هیچ واژه ای را دستکم تااکنون در زبانِ اوستایی نیافتم که آن را با واژه یِ " پَرواز"، به آن معنایی که در پیوستِ پیامتان گفته شده، بتوان درپیوند دانست. من نخستین بار است که واژه یِ " پرواز" را بدین چم می بینم و هیچ آگاهی از چنین واژه ای در این معنا ندارم. ولی چند گمانه را پیرامونِ این واژه بَرمی نهم:
1 - چنانچه " پَر" به " حاشیه و پیرامون" پس گردد، با پیشوندهایِ " فَر، بَر و. . . " هیچ پیوندی ندارد مگر آنکه در زبانِ بیگانه ای چنین دگرگونیِ آوایی رُخ داده باشد؛
2 - پنداشتِ اینکه " - از " در " پَرواز" ، " - اذ/ - اد" بوده است، به گمانِ من نادرست است؛
3 - آیا " ز" ، " س" نبوده؟ آیا واژه یِ سخن رفته با واژه یِ " وَس" در " وَسترَ:vastra " و" بَستر، آستر" در پارسیِ نوین خویشاوند نیست؟
( اینها تنها گمانه هایی هستند که با بررسی ها و فروجویش های بیشتر می توان به آنها پاسخ گفت. )
( باز هم میگویم که من در این باره آگاهی ندارم ولی چنانچه آگاهی یافتم، شما دوستِ گرامی را در جریان می گذارم؛ ای کاش شما نیز بُنخانی، پَسگشتی یا آگاهیِ بیشتری در این باره به من می دادید، تا با همدیگر بیشتر این واژه را کند و کاو می کردیم ) .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
اگر پاسخ من با دیرکرد همراه بود، پوزش می خواهم چون تازه همین امروز پیامِ شما را دیدم.
با سپاس از شما

" - herum، um " ( در زبانِ آلمانی ) و
" - around ، circum " ( در زبانِ انگلیسی )
کارکردِ یکسانی دارد.
1 - " پَرگاردَن" با بُن کنونیِ " پَرگار - " :
" پَرگاردَن" در زبانِ پارسیِ میانه به چمِ " دوری یا گردی ایجاد کردن به گونه ای که از مناطق پیرامونی متمایز، جدا یا بُریده شود، دوری یا گردی را جدا کردن یا متمایز کردن" بوده است. ( نمونه ای از کاربرد این واژه را می توان در فرتورِ زیر نیز دید ) .
" پَرگاردَن" به زبانِ آلمانی " rings herum abstechen " می باشد.
ابزار هندسیِ " پَرگار" نیز چنین کاری را انجام می دهد. ازآنجایی که " گار/ گاردَن" در واژه یِ " پَرگاردَن" همانی است که در واژه یِ " نِگاردن/نِگاشتن = نِ. گاردن/گاشتن" بکار رفته و این دومی به ریشه ی اوستایی " کَر: kar " بر می گردد، پس واژه یِ " پَرگاردَن " را نیز می توان به ریختِ " پَرگاشتن/پَرگار" بازنوشت ( نکته: "کَر:kar" ریشه واژه یِ " کردَن" نیز می باشد ) .
( فراموش نکنید که پیشوندِ " پَر " یک پیشوندِ " جدایی ناپذیر" است، چنانکه می گوییم : می پرهیزیم/بِپرهیز؛ از اینرو درباره یِ واژه یِ " پَرگاردن" خواهیم داشت: می پَرگارَد و . . . . )
2 - " پَروَستَن" با بُن کُنونیِ " پَروَند - ":
" پَر وَستَن" در زبانِ پارسیِ میانه به چم " محاصره کردن، احاطه کردن، کرانه/پیرامون/گرداگرد را بستن" بوده است و به زبان آلمانی برابر با " umzingeln " می باشد. چنانکه پیداست، واژه یِ " پَروَستَن" از پیشوندِ " پَر" ( دربالا به آن پرداخته شد ) و واژه یِ " وَستن" که ریختِ دیگری از واژه یِ " بَستَن" است، ساخته شده است که در واژه ای همچون " پی وَستَن/پی وَند" نیز آن را داریم.
ما در این باره واژه یِ " پَرچین" را نیز داریم که به چمِ " حصار، دیوار حصاری " است.
. . . . . . . . . . .
پَسگشت :
رویبرگِ 310 از نبیگ" Grundriss der iranischen Philologie " ( بخش سوم. پارسیِ میانه از کارل زالمان )