پروسْت، مارسِل (۱۸۷۱ـ۱۹۲۲)(Proust, Marcel)
رمان نویس و منتقد ادبی فرانسوی. زندگی نامۀ خود نوشت بزرگ او، در جست وجوی زمان ازدست رفته (۱۹۱۳ـ۱۹۲۷)، شامل یک سری رمان، و مشتمل بر خاطرات کودکی اوست که آن ها را از ضمیر ناخودآگاه خویش بیرون می کشد؛ ضمن این که این اثر بازتاب دقیقی از زندگی در فرانسه پایان قرن ۱۹ نیز است. پروست در اوتوی، حومۀ پاریس، زاده شد. کودکی ضعیف و دچار تنگی نفس مزمن بود؛ تا ۳۵سالگی وقت خود را در محافل اشرافی و ادبی جامعۀ پاریس گذراند، اما پس از مرگ پدر و مادرش (۱۹۰۴ـ۱۹۰۵) در آپارتمان خویش در پاریس زندگی کرد و باقی عمر را به نوشتن شاهکارش پرداخت. آثار منتشرشده پس از مرگ او عبارت اند از رمان ژان سانتوی (۱۹۵۷)، که ظاهراً طرح اصلی رمانِ در جست وجوی زمان ازدست رفته بود، و کتاب برضد سنت بوو (۱۹۵۴). فضای رمان در جست وجوی زمان ازدست رفته مبهم و نامشخص و سیر داستان نامنسجم است. دیدگاه پروست به زمان و مکان تابع نظریات هانری بِرگسون، فیلسوف، است: تمام جزئیات زندگی اش را از کودکی به یاد می آورد چنان که گویی گذشته هنوز برقرار است و گویا رویدادها رخ نداده اند بلکه وجود داشته اند، به عبارت دیگر، انسان هایند که به سراغ رخدادها رفته اند نه رخدادها خود رخ بدهند. پروست وجود روح انسانی را انکار می کند و به عقل یا شعور همچون ابزار ایجاد لغزش و توهم می نگرد. معتقد است که فقط گوهر واقعی حس و دریافت انسانی در احساس او نهفته است. گاه از گذر آشوب احساسات چیزی مهم با کیفیتی خاص بروز می کند: جهان مادی از هم می پاشد و نظریۀ جاودانگی احساسات را تحت تأثیر قرار می دهد. توهم زمان، مکان، و سرشت محو می شود؛ انسانیت در زمان بازیافته تجلی می یابد و معنای زندگی کشف می شود. اهمیت پروست فقط بر فلسفۀ او متکی نیست، دقت او در جزئیات نیز توجه بسیاری را به خود جلب کرد. بینش روان شناختی درخشانی دارد و در آفرینش شخصیت ها و رویدادها نبوغ هنری خاصی از خود نشان می دهد. نوشته های پروست فرآیندهای ذهنی ظریف او را به شیوه ای که هیچ گاه به فراتر از آن دست نیافته اند روشن و مطرح می سازند و سبک اصیل او در رمان قرن ۲۰ تأثیری عظیم بخشیده است.
رمان نویس و منتقد ادبی فرانسوی. زندگی نامۀ خود نوشت بزرگ او، در جست وجوی زمان ازدست رفته (۱۹۱۳ـ۱۹۲۷)، شامل یک سری رمان، و مشتمل بر خاطرات کودکی اوست که آن ها را از ضمیر ناخودآگاه خویش بیرون می کشد؛ ضمن این که این اثر بازتاب دقیقی از زندگی در فرانسه پایان قرن ۱۹ نیز است. پروست در اوتوی، حومۀ پاریس، زاده شد. کودکی ضعیف و دچار تنگی نفس مزمن بود؛ تا ۳۵سالگی وقت خود را در محافل اشرافی و ادبی جامعۀ پاریس گذراند، اما پس از مرگ پدر و مادرش (۱۹۰۴ـ۱۹۰۵) در آپارتمان خویش در پاریس زندگی کرد و باقی عمر را به نوشتن شاهکارش پرداخت. آثار منتشرشده پس از مرگ او عبارت اند از رمان ژان سانتوی (۱۹۵۷)، که ظاهراً طرح اصلی رمانِ در جست وجوی زمان ازدست رفته بود، و کتاب برضد سنت بوو (۱۹۵۴). فضای رمان در جست وجوی زمان ازدست رفته مبهم و نامشخص و سیر داستان نامنسجم است. دیدگاه پروست به زمان و مکان تابع نظریات هانری بِرگسون، فیلسوف، است: تمام جزئیات زندگی اش را از کودکی به یاد می آورد چنان که گویی گذشته هنوز برقرار است و گویا رویدادها رخ نداده اند بلکه وجود داشته اند، به عبارت دیگر، انسان هایند که به سراغ رخدادها رفته اند نه رخدادها خود رخ بدهند. پروست وجود روح انسانی را انکار می کند و به عقل یا شعور همچون ابزار ایجاد لغزش و توهم می نگرد. معتقد است که فقط گوهر واقعی حس و دریافت انسانی در احساس او نهفته است. گاه از گذر آشوب احساسات چیزی مهم با کیفیتی خاص بروز می کند: جهان مادی از هم می پاشد و نظریۀ جاودانگی احساسات را تحت تأثیر قرار می دهد. توهم زمان، مکان، و سرشت محو می شود؛ انسانیت در زمان بازیافته تجلی می یابد و معنای زندگی کشف می شود. اهمیت پروست فقط بر فلسفۀ او متکی نیست، دقت او در جزئیات نیز توجه بسیاری را به خود جلب کرد. بینش روان شناختی درخشانی دارد و در آفرینش شخصیت ها و رویدادها نبوغ هنری خاصی از خود نشان می دهد. نوشته های پروست فرآیندهای ذهنی ظریف او را به شیوه ای که هیچ گاه به فراتر از آن دست نیافته اند روشن و مطرح می سازند و سبک اصیل او در رمان قرن ۲۰ تأثیری عظیم بخشیده است.
wikijoo: پروست،_مارسل_(۱۸۷۱ـ۱۹۲۲)