پروس

پروس یا پروسیا ( پروسی قدیم: Prūsa، ( به آلمانی: Preußen ) تلفظ آلمانی: ، ( به لهستانی: Prusy ) ) در ابتدا منطقهٔ سکونت قوم بالتی غربی به نام پروس ها بوده است. بعدها یکی از کشورهای شوالیه های آلمانی شد و از سدهٔ شانزده میلادی، توسط یک دوک نشین از دودمان هوهن تسولرن، که در آغاز تحت سلطهٔ فئودالیِ پادشاهی لهستان و سپس امپراتوری سوئد بود، اداره می شد. در سال ۱۷۰۱ میلادی در دوران فریدریش سوم، دوک پروس به پادشاهی مستقلی تبدیل شد.
بین سال های ۱۸۶۷ تا ۱۸۷۱ میلادی به صورت بخشی از کنفدراسیون آلمان شمالی اداره می شد و بین سال های ۱۸۷۱ تا ۱۹۱۸ جزئی از امپراتوری آلمان و از ۱۹۱۸ تا ۱۹۴۵ میلادی به یکی از ایالت های جمهوری وایمار و آلمان نازی تبدیل گردید.
پروس در آغاز منطقه کوچکی بود که شاملِ شمال لهستان، استان کالینینگراد روسیه و قسمت هایی از لیتوانی امروزی می شد. سرزمین های پروس بعدها به ایالت های پروس خاوری و پروس باختری در کنفدراسیون آلمان شمالی تقسیم شد. مردمان بومی آن را پروسی ها تشکیل می دادند، ولی بعدها آلمانی ها به این سرزمین مهاجرت کردند. از سال ۱۴۶۶ میلادی این مناطق بین پادشاه لهستان و دوک نشینِ هوهنتسولرن پروس تقسیم شده بود. در قرن ۱۸ میلادی، نام پروس برای تمام مناطق تحت حکومت هوهنتسولرن ها استفاده می شد، حتی برای آن هایی که تکّه ای از امپراتوری مقدس روم بودند. بعد از سال ۱۸۶۶ میلادی، گستردگیِ این پادشاهی تقریباً به تمامی آلمانِ شمالی می رسید و به این ترتیب حدود دو سوم امپراتوری آلمان را در بر می گرفت. پایتخت و مرکز حکومت آن با گذشت زمان کالینینگراد ( آلمانی: Königsberg ) ، برلین و پوتسدام بود.
پروس بزرگ ترین شکوفاییِ خود را در قرن ۱۸ میلادی و در زمان سلطنت فریدریش دوم ( معروف به فریدریش کبیر ) به دست آورد هنگامی که به عنوان پنجمین قدرت بزرگ اروپا شناخته شد و همچنین در قرن ۱۹ میلادی هنگامی که اتو فون بیسمارک ( آلمانی: Otto von Bismarck ) به تشکیل امپراتوری آلمان اقدام کرد.
برای تاریخ پروس تا قبل از تشکیل پادشاهی، به دوک نشین پروس مراجعه شود.
استقلال پروس برای فریدریش سومِ براندنبورگ، که برای او بسیار خوشایند بود، این امکان را فراهم کرد تا پروس را به یک پادشاهی تبدیل کند و لقب پادشاه ( آلمانی: König ) را برای خود برگزیند. وی به این ترتیب ۱۸ ژانویه ۱۷۰۱ در کونیگسبرگ با رضایت امپراتور رومیِ آلمان، خود را با نام فریدریش یکم و نخستین «پادشاه پروس» تاجگذاری کرد. این لقب، از این رو دلالت بر تمام مناطق پروس می کرد، زیرا که به خصوص، غرب این منطقه هنوز تحت سلطه لهستان قرار داشت.

پروس (ناحیه). پروس ( پروسی باستان:Prūsa ) منطقه ای تاریخی در اروپای مرکزی است که از ساحل جنوب شرقی دریای بالتیک تا منطقه دریاچه ای مازوری امتداد داشت. این ناحیه اکنون میان لهستان، روسیه و لیتوانی تقسیم گشته است. ناحیه سابق پروس در آلمان نیز نام خود را از این منطقه گرفته است.

پروس (Prussia)
ایالت شمالی آلمان (۱۶۱۸ـ۱۹۴۵)، بر کرانۀ دریای بالتیک. تا ۱۸۶۷ پادشاهی مستقل بود و در این سال، به رهبری اوتو فون بیسمارک، قدرت نظامی اصلی «اتحادیۀ آلمان شمالی» و سپس در دوران پادشاهی ویلهلم اول بخشی از امپراتوری آلمان (۱۸۷۱) شد. پروس غربی بر طبق پیمان ورسای، به تصرّف لهستان درآمد و بخش بزرگی از پروس شرقی نیز پس از ۱۹۴۵، به شوروی منضم شد.