پروتکل دمشق ( به انگلیسی: Damascus Protocol ) سندی بود که در ۲۳ مه ۱۹۱۵ توسط انجمن های مخفی عرب الفتات و العهد در دومین سفر فیصل بن حسین به دمشق در جریان مأموریت مشورت با مقامات ترک در قسطنطنیه به وی داده شد.
... [مشاهده متن کامل]
انجمن های مخفی اعلام کردند که اگر خواسته های مندرج در پروتکل به انگلیسی ها ارائه شود، از شورش حسین بن علی، پدر فیصل علیه امپراتوری عثمانی حمایت خواهند کرد. این خواسته ها و تعیین قلمرو یک کشور مستقل عربی برای ایجاد در خاورمیانه که تمام سرزمین های غرب آسیای عثمانی را در جنوب موازی مدار ۳۷ شمالی در بر بگیرد، اساس درک اعراب از مکاتبات مک ماهون و حسین شد.
این متن برای اولین بار توسط جورج آنتونیوس در سال ۱۹۳۸ بر اساس نسخه ای از پروتکلی که فیصل به او داده بود به انگلیسی ترجمه شد:
«به رسمیت شناختن استقلال کشورهای عربی در مرزهای زیر توسط بریتانیای کبیر:
شمال: خط مرسین - آدانا به موازات ۳۷ شمالی. و از آنجا در امتداد خط بیریجک - اورگه - ماردین - میدیات - جزیرات ( ابن عنیر ) - آمادیه تا مرز پارس.
شرق: مرز فارس تا خلیج فارس.
جنوب: اقیانوس هند ( به استثنای عدن که قرار شد وضعیت آن حفظ شود ) .
غرب: دریای سرخ و دریای مدیترانه به مرسین بازمی گردد.
لغو کلیه امتیازات استثنایی که تحت کاپیتولاسیون به بیگانگان اعطا می شود.
انعقاد یک اتحاد دفاعی بین بریتانیای کبیر و کشور مستقل عربی آینده.
و اعطای اولویت اقتصادی به بریتانیای کبیر».
در ۵ فوریه ۱۹۱۴، عبدالله پسر شریف، با هربرت کیچنر، فرماندار کل بریتانیا در مصر و سودان، در قاهره ملاقات کرد و از او پرسید که آیا حسین می تواند در صورت تحرکات ترکیه علیه حجاز به حمایت بریتانیا تکیه کند. در این مرحله کیچنر هیچ تشویقی نداشت، اما دو ماه بعد عبدالله با وزیر شرقی کیچنر، سر رونالد استورز ملاقات کرد و به او اطمینان داده شد که بریتانیای کبیر وضعیت موجود در عربستان را در برابر «تجاوزات عمدی ترکیه» تضمین خواهد کرد.
اکراه بریتانیا برای مخالفت با ترکها پس از شروع جنگ در اوت ۱۹۱۴ از بین رفت. کیچنر، وزیر امور خارجه وقت در امور جنگ، پیامی به عبدالله فرستاد و پرسید که اگر ترکیه در کنار آلمان به جنگ بپیوندد، آیا اعراب از بریتانیای کبیر حمایت خواهند کرد؟ عبدالله در پاسخ گفت که شریف در ازای حمایت بریتانیا از ترک ها از بریتانیا حمایت خواهد کرد.
... [مشاهده متن کامل]
انجمن های مخفی اعلام کردند که اگر خواسته های مندرج در پروتکل به انگلیسی ها ارائه شود، از شورش حسین بن علی، پدر فیصل علیه امپراتوری عثمانی حمایت خواهند کرد. این خواسته ها و تعیین قلمرو یک کشور مستقل عربی برای ایجاد در خاورمیانه که تمام سرزمین های غرب آسیای عثمانی را در جنوب موازی مدار ۳۷ شمالی در بر بگیرد، اساس درک اعراب از مکاتبات مک ماهون و حسین شد.
این متن برای اولین بار توسط جورج آنتونیوس در سال ۱۹۳۸ بر اساس نسخه ای از پروتکلی که فیصل به او داده بود به انگلیسی ترجمه شد:
«به رسمیت شناختن استقلال کشورهای عربی در مرزهای زیر توسط بریتانیای کبیر:
شمال: خط مرسین - آدانا به موازات ۳۷ شمالی. و از آنجا در امتداد خط بیریجک - اورگه - ماردین - میدیات - جزیرات ( ابن عنیر ) - آمادیه تا مرز پارس.
شرق: مرز فارس تا خلیج فارس.
جنوب: اقیانوس هند ( به استثنای عدن که قرار شد وضعیت آن حفظ شود ) .
غرب: دریای سرخ و دریای مدیترانه به مرسین بازمی گردد.
لغو کلیه امتیازات استثنایی که تحت کاپیتولاسیون به بیگانگان اعطا می شود.
انعقاد یک اتحاد دفاعی بین بریتانیای کبیر و کشور مستقل عربی آینده.
و اعطای اولویت اقتصادی به بریتانیای کبیر».
در ۵ فوریه ۱۹۱۴، عبدالله پسر شریف، با هربرت کیچنر، فرماندار کل بریتانیا در مصر و سودان، در قاهره ملاقات کرد و از او پرسید که آیا حسین می تواند در صورت تحرکات ترکیه علیه حجاز به حمایت بریتانیا تکیه کند. در این مرحله کیچنر هیچ تشویقی نداشت، اما دو ماه بعد عبدالله با وزیر شرقی کیچنر، سر رونالد استورز ملاقات کرد و به او اطمینان داده شد که بریتانیای کبیر وضعیت موجود در عربستان را در برابر «تجاوزات عمدی ترکیه» تضمین خواهد کرد.
اکراه بریتانیا برای مخالفت با ترکها پس از شروع جنگ در اوت ۱۹۱۴ از بین رفت. کیچنر، وزیر امور خارجه وقت در امور جنگ، پیامی به عبدالله فرستاد و پرسید که اگر ترکیه در کنار آلمان به جنگ بپیوندد، آیا اعراب از بریتانیای کبیر حمایت خواهند کرد؟ عبدالله در پاسخ گفت که شریف در ازای حمایت بریتانیا از ترک ها از بریتانیا حمایت خواهد کرد.
