پروتِستان، مذهب (Protestantism)
عنوان نهضتی دینی برآمده از کلیسای کاتولیک در قرن ۱۶ در دورۀ جنبش اصلاح دینی که اعتراضی (یا پروتستی) به آموزش ها و اختیارات آن کلیسا بود. از این نهضت شاخه هایی چون جامعۀ انگلیکان، بـاپتیست هـا، کلیساهـای خودمختار محلی (کلیسای متحد مسیح)، لوتری ها، متدیست ها، و پرسبیتری ها منشعب شده است و پیروان آن بالغ بر ۳۰۰میلیون نفر اند. نهضت پروتستان نامش را از اعتراض مارتین لوتر و طرفدارانش در جنبش اصلاح دینی گرفته است، به ویژه از اعتراض آن ها در مجمع اشپایر (۱۵۲۹) به تصمیم تأیید فرمانی که در مجمع وُرمس (۱۵۲۱) علیه جنبش صادر شده بود. در ابتدا پروتستان فقط به لوتری ها در برابر کلیسای کاتولیک و کلیساهای اصلاح شده (به رهبری تسوینگلی یا کالونیست) اطلاق می شد، اما رفته رفته، گروه های منکر مرجعیتِ پاپ را دربر گرفت. سرانجام همۀ کلیساهای اصلاح شده به پروتستان یا معترض مشهور شدند. نخستین اعلام موضع سنجیدۀ گرایش پروتستان به عنوان نهضتی مستقل، اعتراف نامۀ آوگسبورگ (۱۵۳۰) بود. پروتستان های اولیه کتاب مقدس را تنها حجت حقیقت می دانستند، به روحانیت عامِ همۀ مؤمنان معتقد بودند، و بخشش گناهان را فقط با ایمان به عیسی مسیح ممکن می دانستند. کلیسای پروتستان اهمیتی را که به گفتن و شنیدن کلام خدا می دهد، برای آیین های عبادی رسمی قائل نیست. انواع تفسیرها از عقاید و اعمال، سبب ایجاد شاخه های بسیار در کلیسای پروتستان شده است. فرقه های پروتستان علی رغم اختلاف میان خود در چند اصل یا نکتۀ اعتقادی با یکدیگر توافق دارند: برخلاف کاتولیک ها که به مرجعیت مطلق پاپ در امور دینی و اعتقادی اعتقاد دارند، آن ها فقط به مرجعیت کتاب مقدس معتقداند، هرکس با مراجعه به کتاب مقدس در واقع مرجع دینی خود است. رستگاری را در ایمان به لطف الهی می دانند نه صرفاً درنتیجه اعمال خود. پروتستان ها سلسله مراتب دینی را هم نمی پذیرند. جریانی موسوم به نهضت جامع در قرن ۲۰ بیهوده کوشیده است فرقه های مختلف پروتستان و حتی تمامی کلیسای پروتستان و کلیسای کاتولیک رومی را از نو یکپارچه کند. در بیست سالۀ اخیر، رشد جهانی مسیحیت بیشتر در خارج از کلیسای نهادینه رخ داده است.
عنوان نهضتی دینی برآمده از کلیسای کاتولیک در قرن ۱۶ در دورۀ جنبش اصلاح دینی که اعتراضی (یا پروتستی) به آموزش ها و اختیارات آن کلیسا بود. از این نهضت شاخه هایی چون جامعۀ انگلیکان، بـاپتیست هـا، کلیساهـای خودمختار محلی (کلیسای متحد مسیح)، لوتری ها، متدیست ها، و پرسبیتری ها منشعب شده است و پیروان آن بالغ بر ۳۰۰میلیون نفر اند. نهضت پروتستان نامش را از اعتراض مارتین لوتر و طرفدارانش در جنبش اصلاح دینی گرفته است، به ویژه از اعتراض آن ها در مجمع اشپایر (۱۵۲۹) به تصمیم تأیید فرمانی که در مجمع وُرمس (۱۵۲۱) علیه جنبش صادر شده بود. در ابتدا پروتستان فقط به لوتری ها در برابر کلیسای کاتولیک و کلیساهای اصلاح شده (به رهبری تسوینگلی یا کالونیست) اطلاق می شد، اما رفته رفته، گروه های منکر مرجعیتِ پاپ را دربر گرفت. سرانجام همۀ کلیساهای اصلاح شده به پروتستان یا معترض مشهور شدند. نخستین اعلام موضع سنجیدۀ گرایش پروتستان به عنوان نهضتی مستقل، اعتراف نامۀ آوگسبورگ (۱۵۳۰) بود. پروتستان های اولیه کتاب مقدس را تنها حجت حقیقت می دانستند، به روحانیت عامِ همۀ مؤمنان معتقد بودند، و بخشش گناهان را فقط با ایمان به عیسی مسیح ممکن می دانستند. کلیسای پروتستان اهمیتی را که به گفتن و شنیدن کلام خدا می دهد، برای آیین های عبادی رسمی قائل نیست. انواع تفسیرها از عقاید و اعمال، سبب ایجاد شاخه های بسیار در کلیسای پروتستان شده است. فرقه های پروتستان علی رغم اختلاف میان خود در چند اصل یا نکتۀ اعتقادی با یکدیگر توافق دارند: برخلاف کاتولیک ها که به مرجعیت مطلق پاپ در امور دینی و اعتقادی اعتقاد دارند، آن ها فقط به مرجعیت کتاب مقدس معتقداند، هرکس با مراجعه به کتاب مقدس در واقع مرجع دینی خود است. رستگاری را در ایمان به لطف الهی می دانند نه صرفاً درنتیجه اعمال خود. پروتستان ها سلسله مراتب دینی را هم نمی پذیرند. جریانی موسوم به نهضت جامع در قرن ۲۰ بیهوده کوشیده است فرقه های مختلف پروتستان و حتی تمامی کلیسای پروتستان و کلیسای کاتولیک رومی را از نو یکپارچه کند. در بیست سالۀ اخیر، رشد جهانی مسیحیت بیشتر در خارج از کلیسای نهادینه رخ داده است.
wikijoo: پروتستان،_مذهب