رضا ارفع ( ۱۲۳۳–۱۳۱۶ ه. خ ) متخلص به دانش و ملقب به معین الوزاره و ارفع الدوله از دیپلمات های ایرانی اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی بود.
رضا ارفع در ۱۲۳۳ ه. خ در تبریز تولد یافت.
پدرش حاج شیخ محسن مهاجر ایروانی بود. در روایات مختلف از احتشام السلطنه و اعتمادالسلطنه نسب والایی برای وی نتراشیده اند؛ ولی او خود را از نوادگان سردار ایروان می دانست. پدرش که فردی مذهبی بود نذر کرده بود احدی از فرزندان را به تحصیل علوم اسلامی بگمارد که قرعه به نام وی می افتد. وی تحصیلات مقدماتی را اعم از فارسی و عربی در تبریز به اتمام رسانید و مدتی نیز به تحصیل فقه و اصول مشغول بود.
... [مشاهده متن کامل]
مدتی بعد در اثر ورشکستگی خانواده برای کار راهی استانبول می گردد و زبان فرانسوی را علاوه بر زبان رسمی اش فارسی و زبان مادری اش ترکی می آموزد. در راه بازگشت از استانبول به تبریز، به سبب تب و بیماری مجبور شد تا مدتی را در تفلیس بماند. همین زندگی در تفلیس و دانستن زبان باعث شد تا از او به سمت مترجمی کنسولگری ایران در تفلیس دعوت شود . او پس از بازگشت به ایران به منصب آجودانی ولیعهد در تبریز گمارده شد و در مأموریت تعیین سرحدات ایران و روسیه در خراسان به عنوان مترجم کمیسیون تحدید حدود شرکت کرد. رضا خان پس از این مأموریت به کارداری و سپس به مستشاری سفارت ایران در سن پترزبورگ روسیه تعیین شد.
در سال ۱۳۰۳ ه. ق به تهران بازگشت و با علی اصغر خان اتابک ملقب به امین السلطان رابطه دوستانه أی برقرار کرد که در واقع راه ترقی را برای آینده وی باز کرد. او در سال ۱۳۰۴ ه. ق به مترجمی سفارت ایران در پطرزبورگ منصوب شد و در سال ۱۳۰۶ ه. ق مهمانداری از ناصرالدین شاه در سومین سفر به فرنگ به عهده وی گذاشته شد.
در سفر سوم ناصرالدین شاه به فرنگ ( ۱۳۰۶ تا ۱۳۰۷ ه. ق ) در زمرهٔ ملتزمان رکاب قرار داشت و نشان و حمایل سرتیپی گرفت. در برگشت، ناصرالدین شاه با اعطای لقب معین الوزاره او را ژنرال کنسول ایران در تفلیس نمود. او در این مدت ثروت بسیاری اندوخت و دو کاخ مجلل برای خود در تفلیس احداث کرد. در این منصب یکی از سوگلی های ناصرالدین شاه برای معالجه چشم راهی فرنگ می شود و رضاخان موفق می شود با خوش خدمتی و چرب زبانی تعداد قابل توجهی از فرمان های سفید مهردار شاه را از او دریافت کند. اعتماد السلطنه برآورد کرده است این فرمان ها هریک به مبلغ ده هزار تومان ارزش داشته باشند.
رضا ارفع در ۱۲۳۳ ه. خ در تبریز تولد یافت.
پدرش حاج شیخ محسن مهاجر ایروانی بود. در روایات مختلف از احتشام السلطنه و اعتمادالسلطنه نسب والایی برای وی نتراشیده اند؛ ولی او خود را از نوادگان سردار ایروان می دانست. پدرش که فردی مذهبی بود نذر کرده بود احدی از فرزندان را به تحصیل علوم اسلامی بگمارد که قرعه به نام وی می افتد. وی تحصیلات مقدماتی را اعم از فارسی و عربی در تبریز به اتمام رسانید و مدتی نیز به تحصیل فقه و اصول مشغول بود.
... [مشاهده متن کامل]
مدتی بعد در اثر ورشکستگی خانواده برای کار راهی استانبول می گردد و زبان فرانسوی را علاوه بر زبان رسمی اش فارسی و زبان مادری اش ترکی می آموزد. در راه بازگشت از استانبول به تبریز، به سبب تب و بیماری مجبور شد تا مدتی را در تفلیس بماند. همین زندگی در تفلیس و دانستن زبان باعث شد تا از او به سمت مترجمی کنسولگری ایران در تفلیس دعوت شود . او پس از بازگشت به ایران به منصب آجودانی ولیعهد در تبریز گمارده شد و در مأموریت تعیین سرحدات ایران و روسیه در خراسان به عنوان مترجم کمیسیون تحدید حدود شرکت کرد. رضا خان پس از این مأموریت به کارداری و سپس به مستشاری سفارت ایران در سن پترزبورگ روسیه تعیین شد.
در سال ۱۳۰۳ ه. ق به تهران بازگشت و با علی اصغر خان اتابک ملقب به امین السلطان رابطه دوستانه أی برقرار کرد که در واقع راه ترقی را برای آینده وی باز کرد. او در سال ۱۳۰۴ ه. ق به مترجمی سفارت ایران در پطرزبورگ منصوب شد و در سال ۱۳۰۶ ه. ق مهمانداری از ناصرالدین شاه در سومین سفر به فرنگ به عهده وی گذاشته شد.
در سفر سوم ناصرالدین شاه به فرنگ ( ۱۳۰۶ تا ۱۳۰۷ ه. ق ) در زمرهٔ ملتزمان رکاب قرار داشت و نشان و حمایل سرتیپی گرفت. در برگشت، ناصرالدین شاه با اعطای لقب معین الوزاره او را ژنرال کنسول ایران در تفلیس نمود. او در این مدت ثروت بسیاری اندوخت و دو کاخ مجلل برای خود در تفلیس احداث کرد. در این منصب یکی از سوگلی های ناصرالدین شاه برای معالجه چشم راهی فرنگ می شود و رضاخان موفق می شود با خوش خدمتی و چرب زبانی تعداد قابل توجهی از فرمان های سفید مهردار شاه را از او دریافت کند. اعتماد السلطنه برآورد کرده است این فرمان ها هریک به مبلغ ده هزار تومان ارزش داشته باشند.
