پرده

[ویکی فقه] پرده، آویزه معروف است که از آن به مناسبت در باب طهارت و صلات سخن رفته است.
در بطلان یا کراهت نماز در صورت محاذی ایستادن زن و مرد نمازگزار یا جلوتر ایستادن زن از مرد، اختلاف است؛
لیکن در صورتی که بین آنان حایلی همچون پرده وجود داشته باشد، نماز باطل یا مکروه نمی‏باشد.
در موارد ذیل نباید حایلی همچون پرده که مانع مشاهده است وجود داشته باشد:
۱. بین مأموم و امام جماعت و نیز مأمومی که واسطه اتّصال به امام است مگر آنکه امام مرد و مأموم زن باشد.
۲. بین میت و نمازگزار.
۳. بین آفتاب و چیز نجسی که با آفتاب پاک می‏شود.
نمازگزاردن در مقابل تصویر ذی روح مانند انسان و حیوان بنابر مشهور مکروه است.
کراهت با قرار دادن حایلی مانند پرده برطرف می‏شود.

پَرده جسم، بافت یا وسیله ای است نرمش پذیر که به عنوان حایل و فاصلهٔ بین دو جسم قرار می گیرد. پرده گاهی می تواند قطعه ای پارچه باشد که برای جلوگیری از عبور نور یا باد یا کم نور کردن یک فضا استفاده شود. گاهی از جنس خود جسم می باشد مثل پرده گوش و… پرده های دوش برای جلوگیری از گذر آب ساخته می شوند. پرده ها بیشتر در درون ساختمان ها و جلوی پنجره ها آویزان می شوند.
یک گونه پرده مدرن وجود دارد که به آن پرده کرکره می گویند. به گونه ای از پردهٔ سوراخ سوراخ که از پشتِ آن بیرون را بتوان دید «پرده زنبوری» می گویند. [ ۱]
از شواهد کاوش در Olynthus الینتوس یونان، Pompeii پمپئی، شهر سوخته در ایتالیا و Herculaneum هرکولانیوم شهر باستانی در ایتالیا به نظر می رسد پرده ضخیم جهت تقسیم اتاق در عصر کلاسیک استفاده می شده است. موزائیکهای دوره اولیه مسیح ( قرن دوم تا ششم میلادی ) نشان می دهد پرده های معلق از میله های آهنی در کاخ ها و خانه ها آویزان شده است.
در نسخه های خطی قرون وسطی، پرده ها در داخل درب ها پیچ خورده یا پیچیده می شوند. تا پایان قرون وسطی، پنجره ها با استفاده از کرکره های چوبی یا پارچه ای سنگین پوشانده شدند. تخت ها در همه طرف پرده شده و با سایبان پوشانده شده اند. روزی که تخت ها به عنوان نیمکت ها و صندلی ها استفاده می شدند، پرده ها به شکل کیسه ای به صورت منظم حلقه زده و جمع می شدند.
نقاشی های هلندی قرن ۱۷ خانه های ساده ای را نشان می دهد که در آن پنجره ها با پرده های نیمه یا کامل پوشانده شده اند، و تخت ها با پارچه های ساده پوشیده شده اند، بعضی از آنها بدون شک دستباف و احتمالاً از جنس پشم است. در ایتالیا تخت ها با پرده هایی از مخملی گران قیمت دور تا دور ساخته شده بودند.
در فرانسه، در زمان سلطنت لوئی چهاردهم، بسیاری از مراسم های جامعه مدنی در اطراف اتاق خواب دولتی پادشاه انجام می شدند، جایی که مبلمان تختخواب شامل لایه های روی هم پرده ها به همراه والان روی آن بود. در طول حاکمیت لوئی پانزدهم پرده های تخت خواب و اتاق ها در انواع مختلفی و متنوعی نصب شده است.
در اوایل قرن نوزدهم سبکهای هنری نقاشی هایی از آثار باستانی، به ویژه یونان باستان و مصر باستان را به نمایش گذاشتند. که منجر به سبکهای جدید الهام گرفته از هند و شرق بود. به همین علت پرده ها از سقف تا کف زمین با والان نصب می شدند. در این دوره ابریشم ساده و ابریشمهای رنگی برای استفاده پرده ترجیح داده می شدند.

پرده (ساز). در سازهای زهی، پرده یا بند قسمت های برجسته ای روی دستهٔ ساز است که به کمک آن نوازنده محل انگشت خود را روی دستهٔ ساز تنظیم می کند تا نت ها را به درستی بنوازد. معمولاً پرده ها در تمام طول دستهٔ ساز قرار داده می شوند. هر پرده نشانه یک نت است که اکثر ساز ها ندارند یا قابل گذاشتن نیست ( مثل ویولن ) و این کار نواختن ساز را دشوارتر و حرفه ای تر می کند.
بیشتر گیتار الکتریک ۲۱ ، ۲۲ یا ۲۴ پرده و گیتار آکوستیک ۲۰ پرده دارند. [ ۱]
پرده نواری فلزی یا چوبی یا استخوانی است که بر روی رودسته تعبیه می شود یا رشته هایی از جنس روده یا ابریشم که دور دستهٔ ساز در فواصل معین بسته می شوند تا بتوان به کمک آن ها سیم ها را برای تولید نغمه های مشخص شده در جای مناسب گرفت. به پرده، دَستان[ ۲] و در برخی سازها نظیر گیتار به آن فرت ( به انگلیسی: fret ) هم گفته می شود.
تمام سازهای زهی دارای پرده نیستند. بعضی انواع گیتار — معروف به گیتار بی پرده و تمام انواع ویولون، جزو سازهای بدون پرده به شمار می آیند. همچنین برخی از انواع رباب تنها در قسمتی از دستهٔ خود دارای پرده هستند.
پرده در سازهای شرقی مثل سه تار یا باغلاما معمولاً از جنس رشته های تابیده روده گوسفند، نخ یا پلاستیک است که چند بار به دور دستهٔ ساز پیچیده شده و سپس در پشت دستهٔ ساز گره زده می شود. این نوع پرده ها قابل جا به جا کردن هستند و به ساز قابلیت اجرا در دستگاه های مختلف را می دهند.
در سازهای جدیدتر نظیر انواع گیتار، پرده ها از جنس فلز هستند و در خود دستهٔ ساز جاسازی شده اند.

پرده (نمایش). پرده ( به انگلیسی: Act ) به هر یک از بخش های نمایش ( تئاتر، اپرا و … ) می گویند. یک نمایش ممکن است شامل یک تا پنج پرده باشد. زمان معمول برای یک پرده در حدود ۳۰ تا ۹۰ دقیقه است که ممکن است به کوتاهی ۱۰ دقیقه نیز باشد.
هر پرده ممکن است به اجزای کوچک تری به نام صحنه ( معادل فارسی واژه Scene ) تقسیم شود.

پرده یا شمایل، پارچه ای از جنس متقال ضخیم که قصص حزن انگیزی دربارة زندگی خاندان پیامبر (ص) بر روی آن نقاشی شده بود. نقش های مذهبی پرده توسط پرده دار (یا شمایل گردان) در ازای پول خرد برای مردم نقل می شد. بهرام بیضایی در نمایش در ایران نوشته است: «این پرده برای نقل های مذهبی به کار می رفت و پرده دار، آن را، که لوله کرده بود، به تدریج در برابر تماشاگرانش بازمی کرد یا پردة سفید دیگری را که جلوی آن به ریسمانی بسته بود کم کم پس می زد و لحظه به لحظه داستان های نقش های پرده را بازمی گفت.» پرده داری را باید نوعی روضه خوانی داستانی دانست که به شکلی عامیانه تر به روایت قصص مذهبی می پرداخت.
نیز ← شمایل نگاری
نیز ←پرده خوانی

پرده (تیاتر). پرده (تئاتر)(act)
در نمایش، یکی از تقسیمات اصلی است که معمولاً تغییر مکان، زمان، و موقعیت را نشان می دهد. پرده خود به صحنه تقسیم می شود. نمایش نامه های شکسپیر همه در پنج پرده اند، ولی غالب نمایش نامه های امروزی بیش از سه پرده ندارند.