پرتونگاری پانورامیک

پرتونگاری پانورامیک یا پرتونگاری سراسرنما، یک نوع اسکن سراسرنما از فک بالا و پایین به وسیلهٔ اشعهٔ ایکس دندان پزشکی است و دیدی دو بعدی از نیمکرهٔ فرضی تشکیل شده در حد فاصل بین گوش ها می دهد. پرتونگاری پانورامیک، شکلی از پرتونگاری مقطعی صفحهٔ کانونی است. به همین دلیل هم تصاویری از صفحات چندگانه برداشته می شود تا تصویر کانونی مرکبی تهیه شود که فک بالایی و پایینیِ درونِ کانون تغار و ترکیبات موجود در سطح و عمق تغار را محو کرده باشد.
پرتونگاری پانورامیک به صورت عامیانه و غیررسمی، با اسامی دیگری چون پرتونگاری پانورامیک دندانپزشکی و پانتونوگرام نیز خوانده می شود. البته عناوینی تجاری هم برای آن وجود دارد که عبارت است از پانورکس و اورتوپانتوموگراف ( سایر ورژن های عامیانهٔ آن، اورتوپانتوموگرافی و اورتوپانتوموگرام، کمترین کابرد را در بین سایر اسامی غیررسمی دارند ) و به اختصار نیز PAN, DPR, OPT یا OPG نامیده می شوند. هرچند که معمولاً از کاربرد DPR در محافل پزشکی، به دلیل برگرفته شدن از یک عنوان تجاری، خودداری می شود. [ ۱]
تجهیزات پرتونگاری سراسرنمای دندان پزشکی، متشکل از دو بخش است که عبارتند از بازوی افقی چرخانِ نگه دارندهٔ منبع اشعهٔ ایکس و مکانیزم فیلم متحرکی که برعکس یکدیگر قرار گرفته اند. جمجمهٔ بیمار در بین مولد اشعهٔ ایکس و فیلم قرار می گیرد. منبع اشعهٔ ایکس نیز به موازات فیلم تعبیه می شود تا پرتوها پس از عبور از جمجمهٔ بیمار و به هنگام رسیدن به فیلم، شکلی به مانند تیغه ای عمودی با پهنای ۴–۷ داشته باشند. البته ارتفاع پرتوها، بخش های فک بالایی و پایینی را نیز دربر می گیرد. بازو نیز حرکت می کند و احتمال دارد که این حرکت به صورت چرخش دور محورِ لحظه ایِ پیش رو در مسیری اختصاصی، تعریف شود.
تولیدکنندگان انواع متفاوتی از روش های حرکت بازو را با هدف حفظ فاصلهٔ ثابت بین دندان با مولد و فیلم، اتخاذ کرده اند. ضمن اینکه این سعی می شود تا بواسطهٔ این روش ها، دندان را تا حد ممکن به صورت قائم نگه دارند. البته با توجه به آناتومی های متفاوت اشخاص مختلف، انتخاب حرکتی ایده آل غیرممکن است. هرچند در نهایت توافقی بین تمامی تولیدکنندگان شکل گرفت که فاکتورهای درشت نمایی کاملاً متفاوت در طول فیلم را به دنبال داشت ( ۱۵–۳۰ درصد ) . هرچند که امکان تثبیت موقعیت بیمار با توجه به هشیاری و گیجی به شدت دشوار است.