پتانسیل مورس

پتانسیل مورس ( انگلیسی: Morse potential ) یک مدل ساده برای انرژی پتانسیل برهم کنش بین اتمی در مولکول های دواتمی است. این مدل برای مدل سازی رفتار نوسانی این مولکول ها نسبت به مدل نوسانگر هماهنگ کوانتومی دقت بهتری دارد و اثراتی نظیر شکستن پیوند و وجود حالت های نامحدود ( unbound ) را در نظر می گیرد. این مدل به نام فیلیپ ام. مورس، فیزیک پیشه آمریکایی نام گذاری شده است.
این مدل برای مطالعه برخی برهم کنش های دیگر نظیر برهم کنش یک سطح با یک اتم نیز کاربرد دارد. به دلیل سادگی آن ( تنها سه پارامتر ) ، امروزه به ندرت از آن در طیف نگاری استفاده می شود.
پتانسیل مورس به شکل زیر است:
که در آن r فاصله بین اتم ها، r e فاصلهٔ تعادلی دو اتم، D e عمق چاه پتانسیل ( نسبت به حالت دو اتم جدا ) و a پارامتری برای عرض پتانسیل ( هرچه a کوچکتر، چاه عریض تر ) است.
به دلیل اختیاری بودن نقطه صفر پتانسیل، می توان این رابطه را به صورت های دیگر نیز بازنویسی کرد. برای نمونه، می توان V ( r ) را به صورت زیر نوشت:
که معادل است با
در این فرم، پتانسیل در بی نهایت 0 شده و در نقطه تعادل r = r e برابر با − D e خواهد بود. در این نمایش به وضوح مشخص است که پتانسیل مورس همانند پتانسیل لنارد - جونز، مجموع یک جملهٔ جاذبه ای دوربرد و یک جملهٔ دافعه ای کوتاه برد است.