پای دیابتی

پای دیابتی به هر گونه آسیب و پاتولوژی که نتیجه مستقیم دیابت یا عوارض دراز مدت ( و یا مزمن ) دیابت در پای بیمار است گفته می شود. حضور آسیب های دیابتی مختلف در پا، سندرم پای دیابتی نامیده می شود. اتیولوژی زخم های دیابتی شامل موارد بسیاری است. در یک مطالعه، ۶۳٪ زخم های دیابتی به ۳ مورد نوروپاتی حس محیطی، دفرمیتی ( تغییرشکل ) و تروما نسبت داده شده اند که بیشترین پاتولوژی و آسیب در پای بیمار اتفاق می افتد. [ ۱]
جدی ترین عوارض دیابت بر پاها شامل موارد زیر است:[ ۲]
• زخم های دیابتی در پا
• عفونت های دیابتی در پا
• استئوآرتروپاتی پاها
عوامل خطر موجود در ایجاد این عارضه که جزو فاکتورهای پاتوژن ( بیماری زا ) هستند شامل مواردی چون جنس مذکر، فقدان حساسیت محافظتی به سبب نوروپاتی، نارسایی شریانی، تغییر شکل پا و تشکیل کالوس در نتیجه فشارهای مرکزی، نوروپاتی و زخم های دیابتی اتونومیک که منجر به کاهش عرق و خشک شدن پوست می شود، محدود شدن حرکت مفاصل، چاقی، کنترل نکردن گلوکز، پوشش نامناسب پا که منجر به ترک خوردگی پوست می شود، سابقه ابتلا به دیابت بیش از ۱۰ سال، نوروپاتی حسی ( این نوروپاتی مانع از انجام مکانیسم های دفاع طبیعی بدن می شود و بیمار را در معرض آسیب های عمده یا آسیب های کوچک یا مکرر قرار می دهند در حالی که بیمار غالباً این آسیب ها را حس نمی کند ) ، ادم و سابقه مصرف سیگار می شود.
شرایط زیر در پای دیابتی همراه با افزایش خطر قطع عضو است:
• جنسیت مرد
• نوروپاتی محیطی و از دست دادن حس محافظتی
• تغییر در بیومکانیک پا ( به همراه نوروپاتی )
• افزایش فشار بر پا و ایجاد میخچه و کالوس ( قرمزی و خون ریزی در زیر پینه )
• بونیون ( برآمدگی غیرطبیعی بر روی سطح داخلی اولین استخوان متاتارس که همراه با تشکیل بورس بوده و موجب جابجایی انگشت بزرگ پا می شود ) یا تغییر شکل استخوان انگشتان پا
• بیماری عروق محیطی ( کاهش یا نبودن نبض )
• آسیب جدی به ناخن انگشتان پا
مراحل تغییر در پوست بر اثر زخم دیابتی:[ ۳]
• مرحله ۱: پوست قرمز و بافت زیرین آن نرم می شود، قرمزی پوست با یک فشار کوچک ناپدید می گردد.
• مرحله ۲: التهاب، ادم و سفتی بافت زیرین مشهود است.
• مرحله ۳: پوست دچار نکروز شده، چربی دراطراف این منطقه ایجاد می شود و پوست اطراف این لایه ها از بین می رود.
• مرحله ۴: چربی زیر پوستی از بین می رود.
• مرحله ۵: بافت نکروزی در اطراف این عضلات بیشتر می شود.
• مرحله ۶: کورتکس استخوان آسیب می بیند و سبب ایجاد استئومیلیت می شود.
• مرحله ۷: التهاب مفصلی عفونی ( آرتریت سپتیک ) ، عفونت پاتولوژیک ارگان ها و عفونت خونی از مواردی است که در این مرحله مشاهده می شود.