پارْلِر (Parler)
خانواده ای از معماران آلمانی. در قرن ۱۴، در جنوب آلمان و بوهم (بیشتر در پراگ) کار می کردند؛ آن ها معماری گوتیک متأخر آلمان را پی افکندند. پیتر پارلر (۱۳۳۰ـ۱۳۹۹م) مهم ترین عضو این خانواده بود. هاینریش پارلر (ح ۱۲۹۰م ـ )، نخستین عضو مشهور خانواده، در گمونت، جنوب آلمان، به دنیا آمد. پیش از آن که در ساخت کلیسای کرویتس کیرشه در گمونت، به مقام معمار ارشد منصوب شود، در کلن کار می کرد؛ کارش در این کلیسا در دهۀ ۱۳۵۰م، قدیمی ترین نمونۀ گوتیک متأخر آلمانی است. پیتر پارلر پسر هاینریش، ظاهراً نزد پدرش معماری آموخت، و در استراسبورگ و کلن به کار پرداخت. در ۱۳۵۲م سرپرست کارگاه ساختمانی کلیسای جامع سنت ویتوس در پراگ بود؛ در ۱۳۵۶م، طرحی را از ماتیاس، معمار فرانسوی ( ـ۱۳۵۲م)، به ارث برد، اما پس از گذشت شش سال از شروع کار، توانست شخصیت نیرومند خود را بر این طرح تحمیل کند، و این کلیسای جامع را به مهم ترین پروژۀ ساختمانی قرن مبدل سازد. نوآوری های به کار رفته در این کلیسا، که از بهترین نمونه های معماری گوتیک متأخر به شمار می روند، بسیار تأثیرگذار بودند. پیتر آذین های حجم وار این کلیسا، به ویژه شش مزار و مجموعۀ منحصربه فردی از نیم تنه ها (ازجمله سردیس خودش) را طراحی (و در بعضی موارد حجاری) کرد. دیگر کارهایش عبارت اند از چارلز بریج در پراگ (۱۳۵۷م) و جایگاه همسرایان کلیسای سنت بارتلمی در کولین، بوهم (۱۳۷۸م). پیتر پارلر در پراگ درگذشت و در کلیسای جامع شهر به خاک سپرده شد. پسر پیتر، ونسل پارلر (ونسسلاس) ( ـ۱۴۰۴م) نیز روی کلیسای جامع پراگ، و بعدها در وین کار کرد. برادر پیتر، میشائل پارلر (ح ۱۳۵۸م ـ ) در ساخت دیری در گلدن کرون (کورونا)، بوهم، و صومعه ای در اولم کار کرد. دیگر اعضای این خانواده عبارت بودند از یوهان پارلر که در ساخت کلیساهای جامع فرایبورگ و بازل در دهۀ ۱۳۵۰م دست داشت، و میشائلِ فرایبورگی، که در دهۀ ۱۳۸۰م، در کلیسای جامع استراسبورگ سرپرست کارگاه ساختمانی بود.
خانواده ای از معماران آلمانی. در قرن ۱۴، در جنوب آلمان و بوهم (بیشتر در پراگ) کار می کردند؛ آن ها معماری گوتیک متأخر آلمان را پی افکندند. پیتر پارلر (۱۳۳۰ـ۱۳۹۹م) مهم ترین عضو این خانواده بود. هاینریش پارلر (ح ۱۲۹۰م ـ )، نخستین عضو مشهور خانواده، در گمونت، جنوب آلمان، به دنیا آمد. پیش از آن که در ساخت کلیسای کرویتس کیرشه در گمونت، به مقام معمار ارشد منصوب شود، در کلن کار می کرد؛ کارش در این کلیسا در دهۀ ۱۳۵۰م، قدیمی ترین نمونۀ گوتیک متأخر آلمانی است. پیتر پارلر پسر هاینریش، ظاهراً نزد پدرش معماری آموخت، و در استراسبورگ و کلن به کار پرداخت. در ۱۳۵۲م سرپرست کارگاه ساختمانی کلیسای جامع سنت ویتوس در پراگ بود؛ در ۱۳۵۶م، طرحی را از ماتیاس، معمار فرانسوی ( ـ۱۳۵۲م)، به ارث برد، اما پس از گذشت شش سال از شروع کار، توانست شخصیت نیرومند خود را بر این طرح تحمیل کند، و این کلیسای جامع را به مهم ترین پروژۀ ساختمانی قرن مبدل سازد. نوآوری های به کار رفته در این کلیسا، که از بهترین نمونه های معماری گوتیک متأخر به شمار می روند، بسیار تأثیرگذار بودند. پیتر آذین های حجم وار این کلیسا، به ویژه شش مزار و مجموعۀ منحصربه فردی از نیم تنه ها (ازجمله سردیس خودش) را طراحی (و در بعضی موارد حجاری) کرد. دیگر کارهایش عبارت اند از چارلز بریج در پراگ (۱۳۵۷م) و جایگاه همسرایان کلیسای سنت بارتلمی در کولین، بوهم (۱۳۷۸م). پیتر پارلر در پراگ درگذشت و در کلیسای جامع شهر به خاک سپرده شد. پسر پیتر، ونسل پارلر (ونسسلاس) ( ـ۱۴۰۴م) نیز روی کلیسای جامع پراگ، و بعدها در وین کار کرد. برادر پیتر، میشائل پارلر (ح ۱۳۵۸م ـ ) در ساخت دیری در گلدن کرون (کورونا)، بوهم، و صومعه ای در اولم کار کرد. دیگر اعضای این خانواده عبارت بودند از یوهان پارلر که در ساخت کلیساهای جامع فرایبورگ و بازل در دهۀ ۱۳۵۰م دست داشت، و میشائلِ فرایبورگی، که در دهۀ ۱۳۸۰م، در کلیسای جامع استراسبورگ سرپرست کارگاه ساختمانی بود.
wikijoo: پارلر