پارِتاکِن یا پرتیکان یا ماد پارِتاکِنا ( Paraitakene, Paraetacene ) نام باستانی منطقه ٔ فَریدَن در محدودهٔ استان اصفهان کنونی است که میان دو رشته کوه موازی، در شمال کوه رود، و در جنوب رشته های جبال جنوبی ایران که دنبالهٔ سلسلهٔ زاگرس می باشد، محدود شده است؛ و از سوی جنوب غرب کوه ها آن را از عیلام جدا می سازند و در جنوب شرق به توسط بیابان، از فلات فارس مجزا می باشد. در بخش شمال غربی این دره رودک زاینده رود جاری است و شهر اصفهان بر کرانهٔ آن قرار دارد. این رود به دریاچه شور می ریزد. به موازات آن، اندکی شرقی تر، آنسوی رشته جبال کوه رود درهٔ دیگری وجود دارد که شهر کنونی یزد در آن واقع است این ناحیه را در عهد باستان غالباً جزو کشور ماد برمی شمردند.
... [مشاهده متن کامل]
با اشیای بدست آمده در منطقهٔ فریدن امروزی مورخان قدمت زیست انسان در پارتاکن را در حدود ۷ الی ۱۰ هزار سال پیش تخمین می زنند. پارتاکن نامی است که ریشهٔ آن وضوحاً ایرانی می باشد و در آسیای میانه هم شنیده شده است. ظاهراً پارتاکنیان از دیگر مادها جدا می زیستند. عده ای به این باورند که واژهٔ «پارتیکن» مرکب از دو کلمهٔ «پارت» + «کان» به معنی مکان یا سرزمین پارتی بوده. گذشته از هرودوت دیگر مؤلفان باستان نیز از «پارتاکنا» یاد می کنند مارکوات صحیح ترین اشتقاق را بدست می دهد: «پارا - ایتا - کا» به معنی ناحیه ای که توسط رودی شسته شده باشد، مانند رودبار در فارسی کنونی. دیگر اشتقاق های ممکن و محتمل این کلمه به قرار زیر است: پاراتاکا به معنی به پیش رونده + پسوند آن یا پسوند صفتی، مکانی کان یا پاری تاکا. به همین معنی. این اصطلاح تا اکنون در درهٔ زاینده رود به صورت فریدن محفوظ مانده است.
هرودوت می گوید: «مادها به شش قبیله تقسیم می شدند: بوسیان، پاراتاکنیان، استروخانیان، ایرانتیان، بودیان و مغ ها؛ قبل از آن که مادها به قدرت برسند و بر اریکهٔ قدرت بنشینند، در مقابل دولت آشور اتحادیه ای از قبایل را تشکیل داده بودند. این اتحادیه از شش قبیله تشکیل می شد که یکی از آن ها قبیلهٔ «پارتاکن» بودند که در حوالی اصفهان امروزی زندگی می کردند.
در حملهٔ نا فرجام آشوریان به ماد شرقی سه تن از پیشوایان مادهای دور دست در مرز بیابان نمکزار ( دشت کویر ) و پای کوه بیکنی ( دماوند ) به سردار آشوری متوسل شده یاری طلبیدند. این سه نفر عبارت بودند از اوپیس فرمانفرمای پارتاکّی و زاناسان فرمانفرمای پارتوکّی و راماتی فرمانفرمای اور کازابارنا. گرچه در هر سه مورد لفظ نقطهٔ مسکون یا دهکده در متن آمده ولی اکثر محققان موافقند که منظور ناحیه است نه دهکده. محتملا پارتاکّا همان پارتاکانو - ی متون سارگون دوم یعنی پارتاکنا - ناحیهٔ کنونی منطقۀ فریدن می باشد .
... [مشاهده متن کامل]
با اشیای بدست آمده در منطقهٔ فریدن امروزی مورخان قدمت زیست انسان در پارتاکن را در حدود ۷ الی ۱۰ هزار سال پیش تخمین می زنند. پارتاکن نامی است که ریشهٔ آن وضوحاً ایرانی می باشد و در آسیای میانه هم شنیده شده است. ظاهراً پارتاکنیان از دیگر مادها جدا می زیستند. عده ای به این باورند که واژهٔ «پارتیکن» مرکب از دو کلمهٔ «پارت» + «کان» به معنی مکان یا سرزمین پارتی بوده. گذشته از هرودوت دیگر مؤلفان باستان نیز از «پارتاکنا» یاد می کنند مارکوات صحیح ترین اشتقاق را بدست می دهد: «پارا - ایتا - کا» به معنی ناحیه ای که توسط رودی شسته شده باشد، مانند رودبار در فارسی کنونی. دیگر اشتقاق های ممکن و محتمل این کلمه به قرار زیر است: پاراتاکا به معنی به پیش رونده + پسوند آن یا پسوند صفتی، مکانی کان یا پاری تاکا. به همین معنی. این اصطلاح تا اکنون در درهٔ زاینده رود به صورت فریدن محفوظ مانده است.
هرودوت می گوید: «مادها به شش قبیله تقسیم می شدند: بوسیان، پاراتاکنیان، استروخانیان، ایرانتیان، بودیان و مغ ها؛ قبل از آن که مادها به قدرت برسند و بر اریکهٔ قدرت بنشینند، در مقابل دولت آشور اتحادیه ای از قبایل را تشکیل داده بودند. این اتحادیه از شش قبیله تشکیل می شد که یکی از آن ها قبیلهٔ «پارتاکن» بودند که در حوالی اصفهان امروزی زندگی می کردند.
در حملهٔ نا فرجام آشوریان به ماد شرقی سه تن از پیشوایان مادهای دور دست در مرز بیابان نمکزار ( دشت کویر ) و پای کوه بیکنی ( دماوند ) به سردار آشوری متوسل شده یاری طلبیدند. این سه نفر عبارت بودند از اوپیس فرمانفرمای پارتاکّی و زاناسان فرمانفرمای پارتوکّی و راماتی فرمانفرمای اور کازابارنا. گرچه در هر سه مورد لفظ نقطهٔ مسکون یا دهکده در متن آمده ولی اکثر محققان موافقند که منظور ناحیه است نه دهکده. محتملا پارتاکّا همان پارتاکانو - ی متون سارگون دوم یعنی پارتاکنا - ناحیهٔ کنونی منطقۀ فریدن می باشد .
