پارادوکس نیوکامب

پارادوکس نیوکامب ( به انگلیسی: Newcomb's paradox ) یا مسئلهٔ نیوکامب، یک آزمایش فکری است دربارهٔ بازیِ بینِ دو نفر که یکی از آن ها می تواند آینده را پیش بینی کند. این که این مسئله را واقعاً می توان یک پارادوکس نامید، موردِ بحث است و از سویِ برخی از فیلسوفان با تردید نگریسته شده است. پارادوکسِ نیوکامب، توسطِ ویلیام نیوکامب، از دانشگاه کالیفرنیا طراحی شده است. اگرچه شهرتِ آن در بینِ جامعهٔ فلسفی، مرهونِ تحلیلی است که رابرت نوزیک از آن ارائه داد و در سال ۱۹۶۹ به چاپ رسانید. [ ۱]
فردی بازی ای را انجام می دهد که نتیجهٔ آن تحتِ تاثیرِ پیشگو است، موجودی که به نوعی نامعلوم آموزش دیده تا رفتارِ مردم را پیش بینی کند. ماهیتِ دقیقِ این پیشگو، در روایت هایِ مختلفی که از مسئله می شود، با هم فرق می کند. برخی می گویند این پیشگو، به این دلیل شناخته شده است که هیچ گاه اشتباهی از او سر نمی زند و کاملاً خطاناپذیر است. برخی دیگر فرض می کنند که پیشگو، می تواند میزانِ کمی خطا نیز داشته باشد. این پیشگو می تواند یک موجودِ فراهوشمندِ فضایی، کامپیوتری که مغزِ بازیکن ها را آنالیز می کند یا نوعی قدرتِ ماوراییِ دیگر باشد. اگرچه در روایتِ اصلی ای که نوزیک آن را تعریف می کند، او می گوید که پیش بینیِ پیشگو "تاحدِ زیادی حتمی" است. [ ۲] به بازیکنِ این بازی، دو جعبه داده می شود. جعبهٔ A و جعبهٔ B. او دو حق انتخاب بیشتر ندارد: - یا هر دو جعبه را با هم بردارد، - یا تنها جعبهٔ B را انتخاب کند. جعبهٔ A، همیشه ۱۰۰۰ دلار پولِ نقد دارد، اما محتویِ جعبهٔ B، این گونه تعیین می شود: چند دقیقه قبل از بازی، پیشگو، پیش بینی می کند که بازیکن، جعبهٔ B را به تنهایی انتخاب می کند یا هر دو جعبه را با هم. اگر پیشگو، پیش بینی کند که او هر دو جعبه را با هم برمی دارد، در داخلِ جعبهٔ B، هیچ پولی گذاشته نمی شود. اما اگر او پیش بینی کند که بازیکن، تنها جعبهٔ B را برمی دارد، آن گاه در جعبهٔ B مقدار، ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ دلار پول قرار خواهد گرفت. زمانی که بازی شروع می شود و از بازیکن خواسته می شود که جعبه اش را انتخاب کند، پیشگو از قبل پیش بینی اش را کرده و محتوایِ جعبهٔ B، از قبل در آن قرار گرفته است. به عبارتی در شروعِ بازی، جعبهٔ B یا محتویِ ۱ میلیون دلار پولِ نقد، یا خالی است و دیگر پیشگو، نمی تواند محتویِ جعبهٔ B را تغییر دهد. پیش از شروعِ بازی، بازیکن از تمامِ قانون هایِ آن خبر دارد و می داند که محتویِ جعبهٔ B، از پیش چگونه تعیین شده و اینکه پیش بینیِ پیشگو، خطاناپذیر است. تنها چیزی که او از آن خبر ندارد، پیش بینی ای است که پیشگو کرده و به عبارتی اینکه جعبه خالی است یا نه. در چنین شرایطی بازیکن چه تصمیمی خواهد گرفت و چه کار خواهد کرد؟ [ ۲]