ویکان

[ویکی الکتاب] معنی وَیْکَأَنَّ: وای مثل اینکه - وه! گویی ( کلمه وی کلمهای است که در هنگام اظهار ندامت استعمال میشود ، و بسا هم میشود که در مورد تعجب به کار میرود ، و هر دو معنا با عبارت "وَیْکَأَنَّ ﭐللَّهَ یَبْسُطُ ﭐلرِّزْقَ لِمَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ" میسازد ، هر چند که معنای ا...
ریشه کلمه:
کان (۴۰ بار)
وی (۲ بار)

. گفته‏اند: «وَیْ» کلمه ندامت است و نیز کلمه تعجب می‏باشد. قارون ادعا می‏کرد که ثروت او در اثر لیاقت و علم اوست و ربطی (نعوذبالله) به خدا ندارد و در مقابل ناصحان می‏گفت:«اِنَّما أُوتیتُهُ عَلی عِلْمٍ عِنْدی». عده‏ای از نادانان او را در این سخن تصدیق کرده بودند و چون قارون و خانه‏اش در زمین فرو رفت آنها به خود آمده و از فریب خوردگی متنبه شدند. در اقرب الموارد گوید: «وَیْکَ» با اضافه کاف کنایه از ویل است گویی: «وَیْکَ اِسْمَعْ قَوْلی» وای بر تو حرف مرا گوش کن. در صحاح و قاموس گفته «وَیْ» کلمه تعجب است گویی: «وَیْکَ، وَیْ لِزَیْدٍ» یعنی عجبا از زید به تصدیق این دو لغوی «وَیْکَ» نیز مانند «وَیْ» به معنی تعجب است علی هذا به نظر نگارنده «وَیْکأَنَّ» در آیه مرکب است از «وَیْکَ» و «أَنَّ». معنی آیه چنین می‏شود: کسانیکه روز پیش مقام او را آرزو داشتند فردای آن روز گفتند: عجبا راستی خدا روزی را بهر که خواهد وسعت دهد و تنگ گیرد، اگر لطف خدا نمی‏کرد ما را هم به زمین فرو برده بود عجبا راستی کافران رستگار نمی‏شوند در اینصورت لازم نیست: بگویم «وَیْ» به «کَأَنَّ» داخل شده تا در مقام توجیه برآییم که «کَأَنَّ» دال بر شک است.