ویژگی های امام

[ویکی فقه] ویژگی های امام معصوم بنابر باورهای شیعیان، امامان دوازده گانه (علیهم السّلام) دارای صفات ویژه ای هستند که آنان را از دیگر مردم متمایز می سازند.
یکی از صفات مهم امام و شرایط اساسی امامت، عصمت است. محورهای عصمت در امام عبارتند از:۱. عصمت در شناخت و تبیین معارف و احکام دین؛۲. عصمت در عمل به احکام و دستورات دینی؛۳. عصمت از خطا در تشخیص مصالح و مفاسد جامعه اسلامی.
← براهین عقلی عصمت امام
امام باید نسبت به آنچه لازمه امامت است آگاه باشد، یعنی معارف و احکام دین را کاملاً بداند تا بتواند مردم را نسبت به دین و وظایف دینی آن ها آگاه نماید، و در اختلافات و منازعات میان آنان به حق داوری کند، پرسش های دینی را بطور صحیح پاسخ گوید، شبهات را به روشنی حل کند، هم چنین باید در مورد آن چه مدیریت سیاسی و تدبیر امور اجتماعی بدان نیاز دارد، از علم و بصیرت کافی برخوردار باشد.خواجه نصیر الدین طوسی (رحمة الله علیه) در رساله امامت، درباره این شرط چنین نگاشته است:«و ثَانِیَتُهَا الْعِلْمُ بِمَا یَحْتاجُ اِلَی الْعِلْمِ بِهِ فِی اِمامَتِهِ مِن الْعُلُومِ الْدِّینیَّةِ وَ الْدُّنْیَویَّةِ، کَالشَّرعِیَّاتِ وَ السِّیَاسَاتِ وَ الآدابِ وَ دفْعِ الخُصُومِ وَ غَیرِ ذلکَ، لِاَنَّهُ لا یَسْتَطیعُ الْقِیَامَ بِذلِکَ مَعَ عَدَمِهِ». دومین ویژگی از ویژگی های امام، دانستن مجموعه های دینی و دنیوی که در ایفای امامت خود به آنها نیاز دارد مانند احکام شرعی، سیاست ها و آداب رهبری، و دفع مخالفان و غیر آن؛ چرا که اگر این ها را نداند، قدرت رهبری را نخواهد داشت.
شجاعت و دلیری
بدیهی است امامت و رهبری جامعه ـ به ویژه رهبری دینی و عادلانه دشمنان کینه توز و توطئه گرانی در داخل یا خارج خواهد بود، و مقابله با آنان به شجاعت و دلیری نیاز دارد. در غیر این صورت، نه حافظ و مجری احکام دین خواهد بود، و نه مدافع حقوق مردم، چنان که محقق طوسی (رحمة الله علیه) گفته است:«و ثَالِثَتُهَا الشَّجَاعَةِ الَّتِی یَحْتَاجُ اِلَیهَا فِی دَفْعِ الْفِتَنِ وَ قَمعِ اَهلِ البَاطِلِ وَ زَجْرِهِم، اِذْ لایَتَاتَّاهُ الْقِیامَ بِمَا یَقُومُ بِهِ اِلّا بِهَا». سومین ویژگی امام، شجاعت است که در رفع فتنه ها و سرکوب کردن اهل باطل به آن نیاز دارد، زیرا بدون داشتن صفت شجاعت از عهده انجام وظایف امامت برنمی آید.
زهد و تقوی
...