ویروزان، گُرژان، گُرزان، ویروچان یا نامی است به فارسی میانه برای پادشاهی ایبری ( گرجستان ) که در دوره ای، تحت حکومت شاهنشاهی ساسانی بوده است. این دوره تاریخی شامل حکومت مرزبانان ( فرمانداران ) منصوب شده توسط حکومت ساسانیان و بعد از آن حکومت شاهزاده نشین ایبری است.
... [مشاهده متن کامل]
پادشاهان گرجستان از سال سیزدهم میلادی بین ساسانیان و بیزانس مورد مناقشه بودند. بطوریکه در طول چند سده، حکومتهای بیزانس و ساسانی موفق به ایجاد هژمونی در این مناطق شدند. در چند مورد نیز حکومتهای گرجی توانستند خودمختاری بدست آورند. شاهنشاهی ساسانی اولین بار در زمان سلطنت اردشیر یکم ساسانی تأسیس شد. در سال ۲۸۴ میلادی با به قدرت رسیدن میریان سوم که فرزند شاپور یکم و شاهزاده ای ساسانی بود، ایرانیان بر گرجستان امروزی دست یافتند. و به این ترتیب میریان سوم سرسلسله پادشاهی خسرویانی ها در ایبریا محسوب می شود؛ که حاکمان آن تا قرن ششم بر ایبریا حکومت کردند. در سال ۳۶۳، حکومت مرکزی ساسانی توسط شاپور دوم ایبری را مورد تاخت و تاز قرار داد و اسپ گور دوم را به عنوان واسال بر حکومت ایبری نشاند.
رقابت مداوم بین بیزانس و ایران ساسانیان برای برتری یافتن در قفقاز و قیام ناموفق گرجی ها به رهبری گورگن عواقب شدیدی برای ایبری داشت. پس از آن، پادشاه ایبریا تنها قدرت اسمی داشت، در حالی که کشور به طور عمده توسط ایرانیان اداره می شد. در زمان وژان بزمهر، مرزبان، پادشاهان تفلیس قدرتی در حد بزرگ خاندان داشتند. هنگامی که بگور سوم درگذشت، هرمز چهارم سلطنت ایبری را لغو کرد و ایبریا به یکی از استان های ایران تبدیل شد که اداره آن توسط مرزبانهای منصوب شده توسط حکومت مرکزی انجام می شد. اشراف ایبری مقاومتی در مورد این تغییر نکردند، در حالی که وارثان خاندان سلطنتی به قلعه های خود بازگشتند و سلسله خسرویانی ها را در کاختی و گوآرامی ها در کلارجتی و جاواختی ادامه دادند. حکومت ساسانی مالیات بیشتری می گرفت و با اینکه اکثریت مردم ایبری مسیحی بودند، دین زرتشتی را تبلیغ می کرد. هنگامی که امپراتور روم شرقی موریس در سال ۵۸۲ به ایران حمله کرد اشراف ایبری از وی کمک خواستند تا سلطنت خود را بازپس گیرند. موریس به این درخواست پاسخ مثبت داد و گوارام اول را تحت الحمایه خود به سلطنت ایبری گمارد. گوارام تاجگذاری نکرد و تنها به عنوان رئیس حکومت، حکمرانی کرد. پیمان صلح سال ۵۹۱ بین ایران و روم این شرایط را به رسمیت شناخت ولی شهر تفلیس در اختیار ایران قرار گرفت. در حالیکه متسخنا به بیزانس واگذار شد.
... [مشاهده متن کامل]
پادشاهان گرجستان از سال سیزدهم میلادی بین ساسانیان و بیزانس مورد مناقشه بودند. بطوریکه در طول چند سده، حکومتهای بیزانس و ساسانی موفق به ایجاد هژمونی در این مناطق شدند. در چند مورد نیز حکومتهای گرجی توانستند خودمختاری بدست آورند. شاهنشاهی ساسانی اولین بار در زمان سلطنت اردشیر یکم ساسانی تأسیس شد. در سال ۲۸۴ میلادی با به قدرت رسیدن میریان سوم که فرزند شاپور یکم و شاهزاده ای ساسانی بود، ایرانیان بر گرجستان امروزی دست یافتند. و به این ترتیب میریان سوم سرسلسله پادشاهی خسرویانی ها در ایبریا محسوب می شود؛ که حاکمان آن تا قرن ششم بر ایبریا حکومت کردند. در سال ۳۶۳، حکومت مرکزی ساسانی توسط شاپور دوم ایبری را مورد تاخت و تاز قرار داد و اسپ گور دوم را به عنوان واسال بر حکومت ایبری نشاند.
رقابت مداوم بین بیزانس و ایران ساسانیان برای برتری یافتن در قفقاز و قیام ناموفق گرجی ها به رهبری گورگن عواقب شدیدی برای ایبری داشت. پس از آن، پادشاه ایبریا تنها قدرت اسمی داشت، در حالی که کشور به طور عمده توسط ایرانیان اداره می شد. در زمان وژان بزمهر، مرزبان، پادشاهان تفلیس قدرتی در حد بزرگ خاندان داشتند. هنگامی که بگور سوم درگذشت، هرمز چهارم سلطنت ایبری را لغو کرد و ایبریا به یکی از استان های ایران تبدیل شد که اداره آن توسط مرزبانهای منصوب شده توسط حکومت مرکزی انجام می شد. اشراف ایبری مقاومتی در مورد این تغییر نکردند، در حالی که وارثان خاندان سلطنتی به قلعه های خود بازگشتند و سلسله خسرویانی ها را در کاختی و گوآرامی ها در کلارجتی و جاواختی ادامه دادند. حکومت ساسانی مالیات بیشتری می گرفت و با اینکه اکثریت مردم ایبری مسیحی بودند، دین زرتشتی را تبلیغ می کرد. هنگامی که امپراتور روم شرقی موریس در سال ۵۸۲ به ایران حمله کرد اشراف ایبری از وی کمک خواستند تا سلطنت خود را بازپس گیرند. موریس به این درخواست پاسخ مثبت داد و گوارام اول را تحت الحمایه خود به سلطنت ایبری گمارد. گوارام تاجگذاری نکرد و تنها به عنوان رئیس حکومت، حکمرانی کرد. پیمان صلح سال ۵۹۱ بین ایران و روم این شرایط را به رسمیت شناخت ولی شهر تفلیس در اختیار ایران قرار گرفت. در حالیکه متسخنا به بیزانس واگذار شد.
