وکلای حضرت مهدی

[ویکی فقه] در دوران غیبت صغرا علاوه بر سفرای چهارگانه و نواب خاص، از افرادی به عنوان وکلا نام برده شده که نامه ها و احکام خاص به وسیله آنها به ناحیه مقدسه می رسید و از آن طرف فرامین، رهنمودها، ادعیه یا عنایات خاص از طریق آنان به جامعه اسلامی می رسید. گاهی به اشتباه به آنها سفیر گفته می شد؛ چنان که در مورد نواب خاص به تسامح «وکیل» به کار رفته است.
یکی از مجموعه هایی که در دوران امامان پیش از حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شکل گرفت، سازمان وکالت بود. آن امامان بزرگوار، این تشکیلات را برای آماده کردن هرچه بیشتر مردم برای تحمل دوران غیبت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به وجود آوردند؛ ازاین رو هرچه بیشتر می کوشیدند از رویارویی مستقیم کاسته، امور را به عهدۀ افراد شایسته بگذارند. این تشکیلات، به گونۀ رسمی در زمان امام کاظم (علیه السلام) پدید آمد؛ اما در زمان حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به اوج خود رسید.
وکلای حضرت مهدی
از آن جا که در عصر غیبت، تماس مستقیم با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) قطع شد، به طور عمده، محور ارتباط وکیلان با امام، نایبی بود که امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) تعیین می کرد. برخی از این وکیلان، عبارت بودند از:۱. احمد بن اسحاق (وکیل در قم)؛۲. محمد بن شاذان (وکیل در نیشابور)؛۳. محمد بن حفص؛۴. محمد بن صالح همدانی (وکیل در همدان)؛۵. قاسم بن علا (وکیل در آذربایجان)؛۶. ابوالحسین محمد بن جعفر اسدی (وکیل در ری)؛ ۷. ابراهیم بن محمد همدانی؛۸. ابراهیم بن مهزیار (وکیل در اهواز)؛۹. محمد بن ابراهیم بن مهزیار؛۱۰. احمد بن حمزة بن یسع قمی؛۱۱. داوود بن قاسم بن اسحاق؛۱۲. محمد بن علی بن بلال؛۱۳. ابومحمد وجنائی؛۱۴. عبداللّه بن ابی غانم قزوینی؛۱۵. حسین بن علی بزوفری؛۱۶. احمد بن هلال عبرتائی؛۱۷. حاجز بن یزید ملقب به «وشاء» وکیل در بغداد. البته سه تن از این افراد محمد بن علی بن بلال، محمد بن صالح همدانی و احمد بن هلال منحرف، و از وکالت امام برکنار شدند.