وَهَبی اَفَنْدی ، محمّد (مرعشی ۱۱۳۳ـ۱۲۲۴ق)
دولتمرد، فرهنگ نویس و شاعر عثمانی . پس از آن که تحصیلاتش به پایان رسید به استانبول رفت و در آن جا سرگرم تدریس شد. چندی نیز در روملی و آناتولی عهده دار قضاوت بود. در ۱۱۸۹ق، به شیراز نزد کریم خان زند رفت و نامۀ عبدالحمید یکم را به او رساند. در راه مراجعت ، در بغداد گزارشی به استانبول فرستاد و در آن خبر داد که در اختلاف ایران با عثمانی ، عمرپاشا، والی بغداد، گناهکار است ؛ اما پیش از آن ، عمرپاشا که از محتوای گزارش او خبردار شده بود، گزارشی به دربار عثمانی فرستاد و وهبی را متهم کرد که به سبب نواخت های کریم خان تحت تأثیر او قرار گرفته است . پس از آن وهبی قصیده ای در شرح سفارت خود، بی گناهی اش و دروغ بودن گزارش عمرپاشا، با نام «قصیدۀ طنانه» سرود و برای سلطان عثمانی فرستاد. سلطان نیز فرمان برکناری و قتل والی بغداد را داد و وهبی را بخشید. وهبی در ادب فارسی ، ترکی و عربی توانا بود. از آثارش : تحفۀ وهبی که فرهنگ منظوم عربی به فارسی است (۱۱۹۷ق)؛ نخبةاللغة که فرهنگ منظوم فارسی به ترکی است ؛ سفارت نامۀ وهبی سنبل زاده که محمدامین ریاحی آن را به فارسی برگردانده و در سفارت نامه های ایران به چاپ رسانده است (تهران ، ۱۳۶۸ش )؛ شرح دیوان حافظ به ترکی در دو جلد (قاهره ، ۱۲۶۳ و ۱۲۷۳ق؛ استانبول ، ۱۲۸۶؛ ۱۲۸۸ـ ۱۲۸۹ق)؛ دیوان شعر ترکی (قاهره ، ۱۲۵۳ق)؛ منظومۀ شوق انگیز به ترکی (استانبول ، ۱۲۸۶ق)؛ منظومۀ لطیفه به ترکی (استانبول ، ۱۲۸۶ق)؛ منظومۀ آه وانین به ترکی (استانبول ، ۱۳۰۴ق).
دولتمرد، فرهنگ نویس و شاعر عثمانی . پس از آن که تحصیلاتش به پایان رسید به استانبول رفت و در آن جا سرگرم تدریس شد. چندی نیز در روملی و آناتولی عهده دار قضاوت بود. در ۱۱۸۹ق، به شیراز نزد کریم خان زند رفت و نامۀ عبدالحمید یکم را به او رساند. در راه مراجعت ، در بغداد گزارشی به استانبول فرستاد و در آن خبر داد که در اختلاف ایران با عثمانی ، عمرپاشا، والی بغداد، گناهکار است ؛ اما پیش از آن ، عمرپاشا که از محتوای گزارش او خبردار شده بود، گزارشی به دربار عثمانی فرستاد و وهبی را متهم کرد که به سبب نواخت های کریم خان تحت تأثیر او قرار گرفته است . پس از آن وهبی قصیده ای در شرح سفارت خود، بی گناهی اش و دروغ بودن گزارش عمرپاشا، با نام «قصیدۀ طنانه» سرود و برای سلطان عثمانی فرستاد. سلطان نیز فرمان برکناری و قتل والی بغداد را داد و وهبی را بخشید. وهبی در ادب فارسی ، ترکی و عربی توانا بود. از آثارش : تحفۀ وهبی که فرهنگ منظوم عربی به فارسی است (۱۱۹۷ق)؛ نخبةاللغة که فرهنگ منظوم فارسی به ترکی است ؛ سفارت نامۀ وهبی سنبل زاده که محمدامین ریاحی آن را به فارسی برگردانده و در سفارت نامه های ایران به چاپ رسانده است (تهران ، ۱۳۶۸ش )؛ شرح دیوان حافظ به ترکی در دو جلد (قاهره ، ۱۲۶۳ و ۱۲۷۳ق؛ استانبول ، ۱۲۸۶؛ ۱۲۸۸ـ ۱۲۸۹ق)؛ دیوان شعر ترکی (قاهره ، ۱۲۵۳ق)؛ منظومۀ شوق انگیز به ترکی (استانبول ، ۱۲۸۶ق)؛ منظومۀ لطیفه به ترکی (استانبول ، ۱۲۸۶ق)؛ منظومۀ آه وانین به ترکی (استانبول ، ۱۳۰۴ق).
wikijoo: وهبی_افندی_،_محمد_(مرعشی_۱۱۳۳ـ۱۲۲۴ق)