شارستان یا شهرستان یکی از ولسوالی های ولایت دایکندی در مرکز افغانستان است. [ ۱] جمعیت آن در سال ۱۳۹۹ ( خورشیدی ) ۸۰٬۷۴۰ نفر اعلام شده است. [ ۲] شارستان در قدیم بنام «سه پای» یاد می شد که بر اساس تقسیمات اداری جز حکومت کلان دایزنگی بود[ ۳] در سال ۱۳۴۳ از حکمرانی دایزنگی جدا شد و به ولایت ارزگان ملحق گردید[ ۴] در سال ۱۳۸۱ خورشیدی ولایت جدیدی دایکندی ایجاد شد و ولسوالی شارستان از توابع ولایت دایکندی قرار گرفت[ ۵]
شارستان را به صورت نوشتاری «شهرستان» هم می نویسند، که گویا شهر است، اما در اصل علاقهٔ شارستان شهر نیست بلکه سرزمین کوهستانی است و خود مردم محل به آن «شارستو» می گویند. به احتمال زیاد نام شارستان از لقب شار گرفته شده، جایی که شاران غرجستان سکونت داشتند، پادشاهان غرجستان در قدیم عنوان شار و شیران را داشتند، که بعدا شار تبدیل به ( میر ) و شیران به ( میران ) تغییر یافته است[ ۶]
ولسوالی شهرستان، دارای مساحت تخمینی ۴۶۵۳ کیلومترمربع بوده، از طرف جنوب شرق با ولایت غزنی، از غرب با نیلی مرکز دایکندی، از شرق با ولسوالی میرامور و از شمال با اشترلی هم سرحد هست و از غرب به علاقه گیزاب هموار می گردد، و از جنوب شرق آن به دایه و ارزگان متصل است که دارای ۳۷۷ قریه می باشد، که قریه های گیروی آن مانند، چهارصد خانه، القو، آهنگر، مرغ سی، برگر، بردیز، میرغلام، بذک، اشتو، مملوق، جنگلک، چمه لق، چوچان، منگور و اشکارآباد است که به شرق گیرو موقعیت دارد. پیتاو شامل علاقه های، راباط، برگر، چوکشار، اشو، الودال، تگاولور، بورلو، چهاراسپان، صرف، آمیخ، ورس، القو و شیرو می باشد، قسمت پائین پیتاو را قریه های «دشت بله» بنام های مور، پالیج، خربید، خوجشکه، کته سنگ، غوچو، زردنی، غاف و میزو می نامند. [ ۷]
بادام از عمده ترین حصولات زراعتی و میوهٔ خشک شارستان بوده و هزاران باغدار، از این طریق امرار معاش می کنند. انواع بادام کفمل، کاغذی، ستاربایی و سنگک در این ولسوالی وجود دارد که بهترین آن کفمل می باشد چون پوست نازک دارد و با فشار دادن دست، جدا می شود. با آغاز ماه سنبله، مردم شارستان به سراغ جمع آوری بادام می روند و تا ختم این ماه، بادام را جمع کرده و در آغاز ماه میزان، بادام کم کم وارد بازار می گردد. [ ۸]
در ۲۹ سنبله ۱۳۹۹ ( خورشیدی ) فابریکه پروسس بادام ممتاز در این ولسوالی توسط سازمان آکسفام ساخته شد که قادر است در یک ساعت ۵۰۰ کیلوگرام بادام را پروسس کند. [ ۹]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفشارستان را به صورت نوشتاری «شهرستان» هم می نویسند، که گویا شهر است، اما در اصل علاقهٔ شارستان شهر نیست بلکه سرزمین کوهستانی است و خود مردم محل به آن «شارستو» می گویند. به احتمال زیاد نام شارستان از لقب شار گرفته شده، جایی که شاران غرجستان سکونت داشتند، پادشاهان غرجستان در قدیم عنوان شار و شیران را داشتند، که بعدا شار تبدیل به ( میر ) و شیران به ( میران ) تغییر یافته است[ ۶]
ولسوالی شهرستان، دارای مساحت تخمینی ۴۶۵۳ کیلومترمربع بوده، از طرف جنوب شرق با ولایت غزنی، از غرب با نیلی مرکز دایکندی، از شرق با ولسوالی میرامور و از شمال با اشترلی هم سرحد هست و از غرب به علاقه گیزاب هموار می گردد، و از جنوب شرق آن به دایه و ارزگان متصل است که دارای ۳۷۷ قریه می باشد، که قریه های گیروی آن مانند، چهارصد خانه، القو، آهنگر، مرغ سی، برگر، بردیز، میرغلام، بذک، اشتو، مملوق، جنگلک، چمه لق، چوچان، منگور و اشکارآباد است که به شرق گیرو موقعیت دارد. پیتاو شامل علاقه های، راباط، برگر، چوکشار، اشو، الودال، تگاولور، بورلو، چهاراسپان، صرف، آمیخ، ورس، القو و شیرو می باشد، قسمت پائین پیتاو را قریه های «دشت بله» بنام های مور، پالیج، خربید، خوجشکه، کته سنگ، غوچو، زردنی، غاف و میزو می نامند. [ ۷]
بادام از عمده ترین حصولات زراعتی و میوهٔ خشک شارستان بوده و هزاران باغدار، از این طریق امرار معاش می کنند. انواع بادام کفمل، کاغذی، ستاربایی و سنگک در این ولسوالی وجود دارد که بهترین آن کفمل می باشد چون پوست نازک دارد و با فشار دادن دست، جدا می شود. با آغاز ماه سنبله، مردم شارستان به سراغ جمع آوری بادام می روند و تا ختم این ماه، بادام را جمع کرده و در آغاز ماه میزان، بادام کم کم وارد بازار می گردد. [ ۸]
در ۲۹ سنبله ۱۳۹۹ ( خورشیدی ) فابریکه پروسس بادام ممتاز در این ولسوالی توسط سازمان آکسفام ساخته شد که قادر است در یک ساعت ۵۰۰ کیلوگرام بادام را پروسس کند. [ ۹]
wiki: ولسوالی شهرستان