ولایت پکتیا

ولایت پَکتیا ( ریگ ودا: Pakthas/پَکتهه  یونانی: Πἁκτυες/پِکتویس انگلیسی:  Pactyan ) [ ۲] یکی از ٣۴ ولایت افغانستان به مرکزیت شهر گردیز می باشد که از ولایات شرقی افغانستان به شمار می رود. براساس احصائیه ١٣٩٩ ولایت پکتیا ۶١١٬٩۵٢ جمعیت، و ۶٬۴٣٢ کیلومتر مربع پهناوری دارد. [ ۱]
هرودوت مورخ یونانی از مردم باستانی «پکتیس» و «پکتویس» یاد کرده و سرزمین آن ها را پکتیکا ذکر کرده است. بطلمیوس هم نام این مردم را «پکتین» ( Pactyan ) نوشته است. پکتیا از شهرهای باستانی نامیده می شود و کشف خزانه میرزکه در پکتیا که هزاران کیلو ظروف و زیورهای طلا، نقره و جواهرات کشف شده است که آثار تمدن مردم پکتی ین را نشان می دهد.
در سال ۴٨٠ پیش از میلاد قسمتی از سپاه پارس و پادشاه خشایارشاه از مردم پکتیا بوده اند. در حمله نهایی به لئونیداس پادشاه اسپارت ، هزار مرد پکتیایی حضور داشته و به واسطه کوهستانی بودن منطقه و مهارت مردان پکتیایی ضربات مهلکی بر بدنه ارتش اسپارت زدند.
ولایت پکتیا زادگاه شخصیت های مشهور افغانستان نظیر دکتر نجیب رئیس جمهور پیشین، ببرک خان ځدراڼ، پاچاخان ځدراڼ، مورخ عبدالحی گردیزی، سرمحقق علی منگل، غلام محمد زرملوال، سید محمد علیشاه موسوی گردیزی، حیات گردیزی، استاد گلزمان، احسان الله درمل، رحیم الله زرمتی، علم گل سحر می باشد. [ ۴]
از جمعیت ۶١١٬٩۵٢ نفری این ولایت ۸۵٪ پشتون هستند و ۱۵٪ باقی مانده را تاجیک ها شامل می شوند. [ ۵]
• مرکز ولایت: شهر گردیز
• احمدآباد
• جاجی
• جانی خیل
• چَمکَنی
• دَند پَتان
• روحانی بابا
• زَدران ( پشتو: ځدران )
• زُرمت
• سیدکَرَم
• شَواک
• گرده ثیری
• گردیز
• لجه احمدخیل
• لجه منگل
• میرزکه