ولایت های افغانستان

ولایت، یکی از واحدهای تقسیمات کشوری افغانستان و برابر استان در ایران است. ولایت نخستین سطح تقسیم بندی کشوری در افغانستان محسوب می شود؛ همچنین، هر ولایت از چند ولسوالی تشکیل شده است. افغانستان دارای ۳۴ ولایت می باشد.
^  ولایت های شمال غربی و شمال شرقی به رنگ سرخ و ولایت های غربی و مرکزی به رنگ سبز و ولایت های شرقی، جنوب غربی و جنوب شرقی برنگ آبی آمده اند.
از سال ۱۷۷۳ میلادی به بعد درست از زمانی که تیمور شاه کابل را پایتخت خود قرار داد، شاهزادگان ولایت را کم و بیش خودمختاری داده بودند. مهم ترین ولایات تحت کنترل شاهزادگان و امیران، کابل، قندهار، هرات، ترکستان افغانستان، قطغن و بدخشان بودند. امیر عبدالرحمن خان ( ۱۹۰۱–۱۸۸۰ ) دامنه قلمرو سلطنتی اش را به ولایات هرات، ترکستان افغانستان، هزاره جات، نورستان و بدخشان گسترش داد. امان الله شاه ( ۱۹۱۹–۱۹۲۹ ) با کسب استقلال کشور، در سیستم اداری هم تغییراتی بوجود آورد که به شکل کشورهای دموکراتیک آن وقت بود. او ساحات کشور را به پنج ولایت اصلی یا عمده و چهار حکومت اعلی تقسیم نمود. در دورهٔ سلطنت محمد نادرشاه ( ۱۹۲۹–۱۹۳۳ ) این تقسیمات عبارت بودند از:[ ۵۷]
ولایات اصلی:
• ولایت کابل
• ولایت قندهار
• ولایت هرات
• ولایت مزارشریف
• ولایت قطغن و بدخشان
حکومت های اعلی:
• حکومت اعلای مشرقی
• حکومت اعلای جنوبی
• حکومت اعلای فراه و چخانسور
• حکومت اعلای میمنه
بعد از حکومت مشروطه و تصویب قانون اساسی در سال ۱۳۴۳ خورشیدی/۱۹۶۴ میلادی در دورهٔ سلطنت محمد ظاهرشاه ( ۱۹۳۳–۱۹۷۳ ) ، افغانستان به ۲۶ ولایت تقسیم شده که هر کدام به دلیل اهمیت و چگونگی انکشاف آن به گروه های یک، دو و سه تقسیم گردیده بودند. کابل، غزنی، گردیز، جلال آباد، مزار شریف، هرات و قندهار جزء مراکز «درجه یک»، ارزگان، غزنی، هلمند، فاریاب، جوزجان، فراه، بغلان، بدخشان، تخار و پروان جزء مراکز «درجه دو» و کنر، میدان وردک، زابل، غور، بامیان، بادغیس، نیمروز، سمنگان، کاپیسا و لغمان جزء مراکز «درجه سه» ولایات در تقسیمات کشوری قرار گرفتند. [ ۵۸] هر کدام از این ولایات به وسیله فرمانداری «والی»، اداره می شد که در برابر وزارت داخله در کابل مسئولیت داشتند. مضافاً این که نماینده هایی در هر ولایت وجود داشت که روند اجرایی کار را مستقیماً به کابل گزارش می دادند. هر ولایتی دارای چندین «ولسوالی» بود که به وسیله مسئولی به نام «ولسوال» اداره می شدند و ولسوالی ها در برابر «والی» مسئولیت داشته و می بایست گزارش کار را به آن ها می دادند، البته هر ولسوال امکان داشت چندین علاقه داری را نیز اداره کند. علاقه داری ها در روستاهای مهم مستقر و در قبال ولسوالی ها مسئولیت مستقیم داشتند، علاقه داری ها به تناسب جمعیت آنان به چهار گروه تقسیم می شدند. [ ۵۹]