ولایت مختار کوهستان بدخشان ( به خط سرلیک: Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ) ولایتی در شرق تاجیکستان است.
این ولایت از جنوب و غرب با افغانستان، از شرق با چین و از شمال با قرقیزستان همجوار است. این ولایت دارای مساحت ۶۳٬۷۱۰ کیلومتر می باشد و مرکز آن شهر خاروغ است که براساس سرشماری سال ۲۰۲۰ م. حدود ۳۲ هزار نفر جمعیت داشته است.
ولایت مختار کوهستان بدخشان ۴۴٫۵ درصد از مساحت کشور تاجیکستان را در بر می گیرد اما تنها ۲۲۳٬۶۰۰ نفر ( سرشماری سال ۲۰۲۰ ) معادل ۳ درصد از جمعیت این کشور را در خود جای داده است. بیشتر باشندگان این ولایت تاجیک ها و تاجیکان پامیری هستند که به زبان فارسی تاجیکی و زبان های مختلفی از گروه زبان های پامیری از شاخهٔ ایرانی شرقی سخن می گویند. اقلیتی از قرقیزها نیز در این ولایت سکنی دارند. مذهب بیشتر مردم این منطقه نیز شیعهٔ اسماعیلی از شاخهٔ نزاری است.
دودمان چینگ در زمان حکومت خود که تا سال ۱۹۱۲ بر چین حکومت می کرد، بر تمامی کوهستان پامیر به عنوان بخشی از خاک خود ادعا داشت. در سال ۱۸۹۰ قراردادی مرزی میان روسیه، چین و افغانستان مرزهای سه کشور را در این ناحیه مشخص کرد اما پس از آن هم گاه این مرزها مورد اعتراض چین واقع می شدند تا اینکه در سال ۲۰۰۲ معاهدهٔ مرزی چین و تاجیکستان اختلاف این دو کشور را حل کرد. [ ۱]
ولایت خودمختار بدخشان کوهستانی رسماً در ۲ ژانویهٔ ۱۹۲۵ تشکیل شد و پس از بنیانگذاری جمهوری تاجیکستان در سال ۱۹۲۴، منطقهٔ بدخشان نیز جزئی از این جمهوری گشت. طی دههٔ ۱۹۵۰ بسیاری از مردم بومی کوهستان بدخشان که به پامیری ها معروفند به اجبار به مناطق جنوب غربی تاجیکستان کوچانده شدند. پس از استقلال تاجیکستان از شوروی، نام منطقهٔ خودمختار کوهستان بدخشان به ولایت ( استان ) خودمختار بدخشان کوهستانی تغییر کرد.
در جریان جنگ داخلی تاجیکستان که از ۱۹۹۲ آغاز شد، حکومت محلی ولایت خودمختار بدخشان کوهستانی در سال ۱۹۹۲ اعلام استقلال کرد. در جریان جنگ داخلی، بسیاری از پامیری ها هدف حملات کشندهٔ گروه های رقیب قرار گرفتند و بدخشان یکی از دژهای گروه های مخالف دولت شد. مدتی پسان تر ولایت خودمختار بدخشان کوهستانی اعلام استقلال خود را ملغی کرد.
• ناحیهٔ درواز
• ناحیهٔ وَنج
• ناحیهٔ روشان
• ناحیهٔ شُغنان
• ناحیهٔ راشت قلعه
• ناحیهٔ اِشکاشِم
• ناحیهٔ مُرغاب
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاین ولایت از جنوب و غرب با افغانستان، از شرق با چین و از شمال با قرقیزستان همجوار است. این ولایت دارای مساحت ۶۳٬۷۱۰ کیلومتر می باشد و مرکز آن شهر خاروغ است که براساس سرشماری سال ۲۰۲۰ م. حدود ۳۲ هزار نفر جمعیت داشته است.
ولایت مختار کوهستان بدخشان ۴۴٫۵ درصد از مساحت کشور تاجیکستان را در بر می گیرد اما تنها ۲۲۳٬۶۰۰ نفر ( سرشماری سال ۲۰۲۰ ) معادل ۳ درصد از جمعیت این کشور را در خود جای داده است. بیشتر باشندگان این ولایت تاجیک ها و تاجیکان پامیری هستند که به زبان فارسی تاجیکی و زبان های مختلفی از گروه زبان های پامیری از شاخهٔ ایرانی شرقی سخن می گویند. اقلیتی از قرقیزها نیز در این ولایت سکنی دارند. مذهب بیشتر مردم این منطقه نیز شیعهٔ اسماعیلی از شاخهٔ نزاری است.
دودمان چینگ در زمان حکومت خود که تا سال ۱۹۱۲ بر چین حکومت می کرد، بر تمامی کوهستان پامیر به عنوان بخشی از خاک خود ادعا داشت. در سال ۱۸۹۰ قراردادی مرزی میان روسیه، چین و افغانستان مرزهای سه کشور را در این ناحیه مشخص کرد اما پس از آن هم گاه این مرزها مورد اعتراض چین واقع می شدند تا اینکه در سال ۲۰۰۲ معاهدهٔ مرزی چین و تاجیکستان اختلاف این دو کشور را حل کرد. [ ۱]
ولایت خودمختار بدخشان کوهستانی رسماً در ۲ ژانویهٔ ۱۹۲۵ تشکیل شد و پس از بنیانگذاری جمهوری تاجیکستان در سال ۱۹۲۴، منطقهٔ بدخشان نیز جزئی از این جمهوری گشت. طی دههٔ ۱۹۵۰ بسیاری از مردم بومی کوهستان بدخشان که به پامیری ها معروفند به اجبار به مناطق جنوب غربی تاجیکستان کوچانده شدند. پس از استقلال تاجیکستان از شوروی، نام منطقهٔ خودمختار کوهستان بدخشان به ولایت ( استان ) خودمختار بدخشان کوهستانی تغییر کرد.
در جریان جنگ داخلی تاجیکستان که از ۱۹۹۲ آغاز شد، حکومت محلی ولایت خودمختار بدخشان کوهستانی در سال ۱۹۹۲ اعلام استقلال کرد. در جریان جنگ داخلی، بسیاری از پامیری ها هدف حملات کشندهٔ گروه های رقیب قرار گرفتند و بدخشان یکی از دژهای گروه های مخالف دولت شد. مدتی پسان تر ولایت خودمختار بدخشان کوهستانی اعلام استقلال خود را ملغی کرد.
• ناحیهٔ درواز
• ناحیهٔ وَنج
• ناحیهٔ روشان
• ناحیهٔ شُغنان
• ناحیهٔ راشت قلعه
• ناحیهٔ اِشکاشِم
• ناحیهٔ مُرغاب
