ولایت ختن

ولایت ختن ( به زبان اویغوری: خوتەن ۋىلایىتى‎ ) و یا ولایت هِتیان ( به چینی: 和田地区، به پین یین: Hétián Dìqū ) یکی از ولایات منطقه خودمختار سین کیانگ می باشد.
بین سال های ۱۸۸۳ میلادی و ۱۹۱۳ میلادی، تحت حاکمیت دودمان چینگ، «ولایت ختن» برای اولین بار تاسیس شد.
در سال ۱۹۱۳ میلادی، با تاسیس جمهوری چین ( ۱۹۴۹–۱۹۱۲ ) ، این ولایت منحل شده. ۱۲ شهرستان، که ۴ تای آن شامل اراضی تشکیل دهندهٔ ولایت ختن امروزی هستند، با هم یکی شده و ولایت کاشغر را تاسیس کردند. این شهرستان ها شامل:
• شهرستان تاشکورگان
• شهرستان ختن ( شامل شهر ختن در آن زمان )
• شهرستان فیض آباد
• شهرستان کارگیلیک
• شهرستان کرییه
• شهرستان کهنه شهر
• شهرستان گوما
• شهرستان لوپ
• شهرستان مارالبشی
• شهرستان یارکند
• شهرستان ینگی حصار
• شهرستان ینگی شهر ( شامل شهر کاشغر در آن زمان )
در همین سال، سال ۱۹۱۳ میلادی، شهرستان ختن تقسیم شده و از بخشی از اراضی آن، شهرستان قره قاش تاسیس شد.
در سال ۱۹۲۰ میلادی، ولایت ختن، شامل ۶ شهرستان ختن، کرییه، گوما، لوپ، قره قاش، و کارگیلیک تاسیس شد.
در سال ۱۹۲۹ میلادی، با جدا شدن از شهرستان کرییه، شهرستان چیرا در ولایت ختن تاسیس شد.
در سالهای ۱۹۳۳ و ۱۹۳۴ میلادی، در منطقهٔ کاشغر که در آن زمان شامل ولایت خودمختار قزل سو قرقیز نیز می شد، در طی شورشی علیه حکومت استانی وفادار به جمهوری چین، کشور جدیدی به طول دو سال با نام جمهوری اسلامی ترکستان شرقی اعلام شده بود. در منطقهٔ ختن نیز، کشوری با نام «امارت اسلامی ختن» اعلام شد.
بین سال های ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۷ میلادی، منطقهٔ ختن تحت سلطهٔ جنگ سالاران هوئی ( مسلمانان چینی تبار ) بود، در حکومتی که اصطلاحا با نام «دونگانستان» از آن یاد می شود. ( در منابع روسی، هوئی ها را دونگان می نامند ) منطقهٔ ختن در این دوران، در عمل شاهد اشغال و حاکمیت مستعمرانه بر روی ترکهای اویغور توسط قوای نظامی غیربومی بود. به همین دلیل، در طول این دوران، منطقهٔ ختن شاهد قیامهای مسلحانهٔ متعددی، منجمله قیام کارگیلیک در سال ۱۹۳۵ میلادی بود. «دونگانستان» در نهایت در سال ۱۹۳۷ میلادی با دخالت اتحاد جماهیر شوروی منحل شد.
در سال ۱۹۴۳، سه شهرستان پوسکام، ماکیت، و یارکند از ولایت کاشغر با شهرستان کارگیلیک از ولایت ختن، ترکیب شده و ولایت یارکند تاسیس شد.