وضع

[ویکی الکتاب] معنی وُضِعَ: قرار داده شد ("وضع"یعنی نهادن و متضاد رفع که به معنی بلند کردن و برداشتن است. همانگونه که در عبارت "وَﭐلسَّمَاءَ رَفَعَهَا "در مورد آسمان کلمه ی رفع را به کار برده و در عبارت "وَﭐلْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ" از خلقت زمین تعبیر به وضع کرده است چون...
معنی وَضَعَ: قرار داد - نهاد ("وضع"یعنی نهادن و متضاد رفع که به معنی بلند کردن و برداشتن است. همانگونه که در عبارت "وَﭐلسَّمَاءَ رَفَعَهَا "در مورد آسمان کلمه ی رفع را به کار برده و در عبارت "وَﭐلْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ" از خلقت زمین تعبیر به وضع کرده است ...
معنی وَضَعَتْ: زایید - وضع حمل کرد(وضع یعنی نهادن و از بالا به پایین گذاشتن)
معنی وَضَعَتْهُ: او را زایید -او را وضع حمل کرد(وضع یعنی نهادن و از بالا به پایین گذاشتن)
معنی وَضَعَتْهَا: او را زایید -او را وضع حمل کرد(وضع یعنی نهادن و از بالا به پایین گذاشتن)
معنی وَضَعْتُهَا: زاییدم - وضع حمل کردم("وضع" یعنی نهادن و از بالا به پایین گذاشتن)
معنی تَقْوِیمٍ: دارای قوام کردن(قوام عبارت است از هر چیز و هر وضع و هر شرطی که ثبات و بقایش نیازمند بدان است )
معنی یَضَعْنَ: که زمین بگذارند (از"وضع" به معنی نهادن و متضاد رفع که به معنی بلند کردن و برداشتن است. "یَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ " یعنی می زایند یا وضع حمل می کنند. "یَضَعْنَ ثِیَابَهُنَّ "یعنی :حجاب و روپوش خود را کنار بگذارند)
معنی شَأْنٍ: کاربزرگ - وضع وحالتی عظیم (شأن عبارت است ازحال و امری که بر وفق و به صلاحیت پیش میآید ، و این کلمه استعمال نمیشود مگر در احوال و امور بزرگ)
معنی لَا یُکَلِّفُ: تکلیف نمی کند (از ماده کلفت به معنی مشقت است چون کارفرما با ملزم کردن بر کار مورد نظر مشقتی را برای کارگر وضع می کند)
معنی وَضَعَهَا: آن را قرار داد ("وضع"یعنی نهادن و متضاد رفع که به معنی بلند کردن و برداشتن است. همانگونه که در عبارت "وَﭐلسَّمَاءَ رَفَعَهَا "در مورد آسمان کلمه ی رفع را به کار برده و در عبارت "وَﭐلْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ" از خلقت زمین تعبیر به وضع کرده است چ...
ریشه کلمه:
وضع (۲۶ بار)

گذاشتن. مثل گذاشتن بار به زمین. . هر باردار بارش را می‏گذارد. .مراد از وضع چنانکه گفته‏اند ایجاد است مثل . که به معنی احداث و ساخته شدن است. *. ایضاع به معنی سرعت در سیر است. ظاهرا مراد از آن در آیه سرعت وضع است یعنی: اگر منافقان با شما به جنگ خارج می‏شدند جز تباهی نمی‏افزودند و به سرعت در میان شما منازعه و سستی می‏افکندند و به شما فتنه آرزو می‏کردند. موضع: مصدر میمی و اسم مکان است . از آنانکه یهودی شدند کلمات را از مواضع خود کنار و منحرف می‏کنندرجوع شود به «حرف - تحریف» * . در آن بهشت سریرهایی است بالا رفته و قدحهایی است گذاشته شده (درکنار چشمه‏ها و نحو آن )

[ویکی فقه] وضع (منطق). وضع ، یکی از اصطلاحات علم منطق بوده و در معانی مختلفی به کار می رود، مانند موضوع قرار دادن، قبول کردن، یکی از مقولات عشر و ... .
وضع اصطلاحی منطقی بوده و در معانی مختلفی استعمال می گردد که عبارتند از: ۱- موضوع قرار دادن؛ ۲- قرارداد، مواضعه، تواطی، چیزی را نشان چیز دیگر قرار دادن؛«واضعان لغت الفاظ به ازاء معانی وضع کرده اند تا عقلاء به توسط آن بر معانی دلالت سازند. و این نوع دلالت را دلالت تواطی خوانند که تعلق به وضع دارد و به مردم خاصّ است. چه در دلالت به طبع که نه به طریق تواطی باشد، مانند دلالت اصوات طیور بر احوال ایشان دیگر حیوانات با مردم مشارک باشند».
خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۷.
۱. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۷.
خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی به انضمام واژه نامه فرانسه و انگلیسی، ص۳۸۶.
...

وضع (اصول فقه). وَضْع (اصول فقه)
در اصطلاح اصول فقه، به تعیین کلمه ای برای معنای مخصوص آن گویند. رابطۀ الفاظ با معانی قراردادی است نه واقعی، اصولیان جعل الفاظ برای معانی را «وضع» و آن معانی را «موضوعٌ له» گویند. وضع بر دو قسم است: ۱. تعیینی یا تخصیصی، که عبارت است از قراردادن لفظ توسط واضع برای معنایی معیّن، مانند اسامی ای که پدران برای فرزندانشان انتخاب می کنند؛ ۲. تعیُّنی یا تخصُّصی و آن این است که لفظ با قرینه در غیرمعنای موضوع له استعمال شود، به گونه ای که به مرور زمان بدون آن قرینه همان معنای دوّم (مجازی) از آن فهمیده شود؛ مانند کلمۀ شارع که در اول به معنای رهگذر بوده، بعد به تعیین کننده راه و راهنمای حکم شرعی اطلاق شده است.

وضع (فلسفه). وَضْع (فلسفه)
در اصطلاح فلسفه، یکی از مقوله های نُه گانۀ عرضی، و عبارت از هیئت حاصل از سنجش اجزای موجود مادی نسبت به هم یا محیط خارج است. بنابراین، در مفهوم مقولۀ وضع، جزء داشتن شیء و بالتبع جزء داشتن مکان غیرحقیقی شیء، شرط اعتبار آن است. مقولۀ وضع در تأمل عقلی بر دو گونه قابل فرض است: ۱. نسبت دادن اجزای شیء مرکّب به خارج یا به یکدیگر؛ همچون نسبت یک چرخ دوّار به محیط خارجی که دارای «حرکت وضعی خارجی» است یا نسبت حرکت سر انسان به بدنش که دارای «حرکت وضعی داخلی» است؛ ۲. نسبت دادن مجموع اجزای مرکب به خارج، همچون مقایسۀ وضع یک ساختمان در محاذات جغرافیایی ساختمان دیگر. مقولۀ وضع از آن رو که در اشیای دارای جزء مادی اعتبار می شود، همواره قابل اشارۀ حسی است، اگرچه خود مُشارالیه از مفاهیم عدمی باشد، همچون خط به عنوان نهایت سطح یا نقطه به عنوان نهایت خط.

وضع (منطق). وَضْع (منطق)
(در لغت به معنی نهادن و قراردادن) در اصطلاح منطق، بر معانی مختلف اطلاق می شود. می توان معانی مختلف وضع را به درجۀ اوّل و درجه دوم تقسیم کرد: ۱. معنای درجۀ اوّل: وضع یکی از مقولات عشر و عبارت است از نسبت اجزای جسم به یکدیگر و نیز نسبت اجزای جسم به اجسام دیگر، مانند وضع ایستاده و نشسته و خوابیده؛ ۲. معنای درجۀ دوم: به ترتیب اهمّیت و شهرت عبارت اند از الف. قضیۀ مورد قبول مُجیب در جَدَل (← جدل)؛ ب. اثبات و ایجاب در قیاس های اسثثنایی چرا که در قیاس های استثنایی از وضع مقدم و تالی یعنی از اثبات و ایجاب مقدم و تالی سخن می رود (← قیاس_استثنایی)؛ ج. امر قابل اشارۀ حسی؛ د. نسبت اجزای کّم متّصل قارّالذات به یکدیگر، چنان که هرچه دارای وجود قارّ بالفعل است، چون اجزای آن را به یکدیگر نسبت دهند از آن به «وضع» تعبیر می کنند (← کَمّ) ؛ ه . موضوع قراردادن چیزی در جریان صدورحکم، چنان که در صدور حکم «انسان، حیوان است» انسان، موضوع قرار گرفته است.