وزارت عدلیه افغانستان یکی از وزارتخانه های افغانستان می باشد که وظیفه حل اختلافات، مجازات نقض کنندگان قانون و اجرای صحیح قوانین را بر عهده دارد. تاریخچه وزارت عدلیه افغانستان به سال های ۱۲۹۸ و در زمان امان الله خان بازمی گردد. وزیر کنونی عدلیه افغانستان عبدالبصیر انور می باشد.
از قرن های گذشته محکمه ها در افغانستان وجود داشتند و پادشاهان افرادی را برای قضاوت تعیین می کردند. اما سیستم قضایی در افغانستان در زمان امان الله خان در سال ۱۲۹۸ پایه گذاری شد. [ ۱]
که زمان امان الله خان به نام نظارت عدالت یاد می شد و اولین وزیر آن محمد ابراهیم خان بارکزی بود. در آن موقع چهار محکمه به نام های محکمه اصلاحیه، محکمه ابتدائیه، محکمه مرافعه و محکمه تمیز وجود داشت. هر پرونده دعاوی ابتدا به محکمه اصلاحیه فرستاده می شد، در صورتی که طرفین راضی نمی شدند پرونده به محکمه ابتدائیه ارجاء داده می شد. [ ۱]
در نظام نامه که در سال ۱۳۰۰ به نشر رسیده بود ترکیبات وزارت عدلیه افغانستان به شرح زیر بود:[ ۱]
• مدیریت امور حقوقیه
• مدیریت امور اجرائیه
• مدیریت امور تجاریه
• مدیریت امور مأمورین
• مدیریت مکتوب نویسی
در آن دوره که وزارت عدلیه تأسیس یافته بود ترکیب قضات وزارت عدلیه به شرح زیر بود:[ ۱]
• قاضی عسکر
• قاضی مرافعه حقوق
• قاضی مرافعه جزا
• قاضی ابتدائیه حقوق
• قاضی ابتدائیه جزا
• قاضی محکمه مأمورین ابتدائیه و مرافعه
• قاضی وثیقه جات
• قاضی محکمه اصلاحیه
در دوره حکومت حبیب الله کلکانی وزارت عدلیه ای وجود نداشت و ملاها و افرادی حضور داشتند که قضایا را فیصله می کردند. البته یک مجلسی به نام تنظیم اسلامیه نیز وجود داشت. [ ۱]
نادر خان پس رسیدن به قدرت وزارت عدلیه را بار دیگر تأسیس و در ابتدا فضل عمر مجددی و بعداً فضل احمد مجددی را در رأس وزارت عدلیه و صلاحیت های وسیع مقرر کرد. بعد در اصول نامه ای که در سال ۱۳۰۹ خود شخصاً وزارت عدلیه را سرپرستی می کرد و شخصی به نام محمدقاسم کوهستانی در سمت قاضی قضات حضور داشت. [ ۱]
در دوره حکومت چهل ساله ظاهر شاه و مقرر شدن سه صدراعظم در آن دوره و تعدیلات و اصلاحات قانون اساسی، بارها تغییرات متعددی در سیستم قضایی کشور به وجود آمد که عمده ترین تغییرات در تشکیلات وزارت عدلیه به شرح زیر است:[ ۱]
از قرن های گذشته محکمه ها در افغانستان وجود داشتند و پادشاهان افرادی را برای قضاوت تعیین می کردند. اما سیستم قضایی در افغانستان در زمان امان الله خان در سال ۱۲۹۸ پایه گذاری شد. [ ۱]
که زمان امان الله خان به نام نظارت عدالت یاد می شد و اولین وزیر آن محمد ابراهیم خان بارکزی بود. در آن موقع چهار محکمه به نام های محکمه اصلاحیه، محکمه ابتدائیه، محکمه مرافعه و محکمه تمیز وجود داشت. هر پرونده دعاوی ابتدا به محکمه اصلاحیه فرستاده می شد، در صورتی که طرفین راضی نمی شدند پرونده به محکمه ابتدائیه ارجاء داده می شد. [ ۱]
در نظام نامه که در سال ۱۳۰۰ به نشر رسیده بود ترکیبات وزارت عدلیه افغانستان به شرح زیر بود:[ ۱]
• مدیریت امور حقوقیه
• مدیریت امور اجرائیه
• مدیریت امور تجاریه
• مدیریت امور مأمورین
• مدیریت مکتوب نویسی
در آن دوره که وزارت عدلیه تأسیس یافته بود ترکیب قضات وزارت عدلیه به شرح زیر بود:[ ۱]
• قاضی عسکر
• قاضی مرافعه حقوق
• قاضی مرافعه جزا
• قاضی ابتدائیه حقوق
• قاضی ابتدائیه جزا
• قاضی محکمه مأمورین ابتدائیه و مرافعه
• قاضی وثیقه جات
• قاضی محکمه اصلاحیه
در دوره حکومت حبیب الله کلکانی وزارت عدلیه ای وجود نداشت و ملاها و افرادی حضور داشتند که قضایا را فیصله می کردند. البته یک مجلسی به نام تنظیم اسلامیه نیز وجود داشت. [ ۱]
نادر خان پس رسیدن به قدرت وزارت عدلیه را بار دیگر تأسیس و در ابتدا فضل عمر مجددی و بعداً فضل احمد مجددی را در رأس وزارت عدلیه و صلاحیت های وسیع مقرر کرد. بعد در اصول نامه ای که در سال ۱۳۰۹ خود شخصاً وزارت عدلیه را سرپرستی می کرد و شخصی به نام محمدقاسم کوهستانی در سمت قاضی قضات حضور داشت. [ ۱]
در دوره حکومت چهل ساله ظاهر شاه و مقرر شدن سه صدراعظم در آن دوره و تعدیلات و اصلاحات قانون اساسی، بارها تغییرات متعددی در سیستم قضایی کشور به وجود آمد که عمده ترین تغییرات در تشکیلات وزارت عدلیه به شرح زیر است:[ ۱]
wiki: وزارت عدلیه
وزارت عدلیه (تاجیکستان). وزارت عدلیه/دادگستری جمهوری تاجیکستان ( به تاجیکی: Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ) یک دستگاه اجرایی است که سیاست دولت و مقررات قانونی را در حوزه نظارتی، کمک های حقوقی به شهروندان، ارتقاء عدالت قانونی و کیفری و پیگردهای قضایی و کیفری اجرا می کند. این وزارتخانه همچنین برای پیگرد قانونی مجرم ها با سایر وزارتخانه های دادگستری در سراسر جهان همکاری می کند. [ ۱] [ ۲]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف
wiki: وزارت عدلیه (تاجیکستان)