وزارتخانه ای با هدف فراهم کردن موجبات بهبود و ازدیاد تولید انواع محصولات کشاورزی و دامی، رهبری اقتصاد کشاورزی، و حفظ، حمایت، اصلاح و بهره برداری از منابع طبیعی کشور. سازمان های وابسته بر این وزارتخانه عبارت اند از سازمان امور عشایر، سازمان جنگل ها، تعاون روستایی، سازمان تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی، سازمان پنبه و دانه های روغنی ایران، سازمان دامپزشکی، مؤسسه رازی، شبکۀ شیلات ایران، شرکت سهامی پشتیبانی دام کشور، شرکت سهامی شیر ایران، مؤسسۀ تحقیقات بیوتکنولوژی، مؤسسۀ پژوهش های اقتصاد کشاورزی، سازمان امور اراضی، معاونت امور آب و خاک، پیام جهاد کشاورزی، شرکت تخصصی خدمات کشاورزی، و صندوق بیمۀ محصولات کشاورزی. در دورۀ قاجار «وزارت تجارت و زراعت» امور کشاورزی را اداره می کرد. پس از مشروطیت «وزارت فلاحت و تجارت و فواید عامه» تشکیل شد، و شورای تجارت برای بررسی و برنامه ریزی امور کشاورزی زیر نظر این وزارتخانه شکل گرفت. در ۱۳۰۹ش بخش «تجارت و فلاحت» از وزارتخانۀ فلاحت و تجارت و فواید عامه جدا، و به جای آن «وزارت اقتصاد ملی» تأسیس شد. حدود یک سال بعد «ادارۀ فلاحت» مسئول انجام امور کشاورزی شد و در ۱۳۱۲ به «ادارۀ کل صناعت و فلاحت» تغییر یافت. در ۱۳۱۴ بخش صناعت از آن جدا شد و به «ادارۀ کل فلاحت» تغییر نام داد. در ۱۳۱۷ فرهنگستان واژۀ «کشاورزی» را به جای فلاحت انتخاب کرد و «ادارۀ کل کشاورزی» به جای «ادارۀ کل فلاحت» پدید آمد و مبنای وزارت کشاورزی شد. وزارت کشاورزی از ۱۳۲۰ به بعد با ساختاری جدید شروع به کار کرد و درطی زمان تغییر و تحول بسیار داشت و گاه با وزارتخانه ای ادغام می شد و گاه چند وزارتخانه از آن منشعب می شدند. چنانچه در ۱۳۴۶ وظایف دولت در بخش کشاورزی میان چهار وزارتخانۀ «اصلاحات ارضی و تعاون روستایی»، «تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی»، «منابع طبیعی» و «وزارت کشاورزی» تقسیم شد. در ۱۳۵۰ وزارت منابع طبیعی و وزارت کشاورزی در یکدیگر ادغام شدند و «وزارت کشاورزی و منابع طبیعی» به وجود آمد. در ۱۳۵۶ وظایف مربوط به امور روستاها به وزارت کشاورزی واگذار شد و «وزارت کشاورزی و عمران روستایی» شکل گرفت. این وزارتخانه پس از پیروزی انقلاب اسلامی همچنان با نام وزارت کشاورزی و عمران روستایی انجام وظیفه می کرد، اما ایجاد جهاد سازندگی، که در ۱۳۵۸ تشکیل و در ۱۳۶۲ به وزارت جهاد سازندگی تبدیل شد، سبب تفکیک برخی از وظایف وزارت کشاورزی شد. از ۱۳۶۹ بخشی از وظایف وزارت کشاورزی در زمینۀ دام و منابع طبیعی در حوزۀ فعالیت های جهاد سازندگی قرار گرفت. علاوه بر آن، سازمان های دولتی و غیر دولتی دیگری هم در سطح کشور به طور کامل و مستقل در حوزۀ کشاورزی فعالیت می کنند یا برخی از فعالیت هایشان اختصاص به مسائل کشاورزی دارد که عبارت اند از مراکز تحقیقاتی و آموزش عالی شامل دانشکده ها و آموزشگاه های دولتی و غیر دولتی و سه بخش تحقیقاتی در زمینۀ بیولوژی گیاهی، منابع طبیعی و کشاورزی و دامپروری تحت پوشش مرکز تحقیقات مراکز کویری و بیابانی ایران، مؤسسۀ بررسی گیاهان دارویی وابسته به دانشگاه تهران، شرکت های مهندسان مشاور، و شرکت های کشاورزی. در ۱۳۷۹ش برای جلوگیری از برخی فعالیت های موازی، وزارت کشاورزی و وزارت جهاد سازندگی در یکدیگر ادغام شد و وزارت واحدی با نام «وزارت جهاد کشاورزی» به وجود آمد. مهم ترین وظایف وزارت جهاد کشاورزی از این قرار است: تنظیم و پیشنهاد سیاست و خط مشی کشاورزی و دامداری و حفظ، توسعه، اصلاح و بهره برداری از منابع طبیعی کشور و جلوگیری از انهدام آن ها، بهبود محیط زیست از طریق ممانعت از هرگونه اقدام مضر و نظارت بر حسن اجرای مقررات موضوعه؛ انجامِ تحقیقات علمی و بررسی های اقتصادی در رشته های مختلف کشاورزی و دامی و منابع طبیعی و انتشار سالانۀ نتیجۀ تحقیقات؛ تأمین خدمات فنی کشاورزی و دامداری مورد نیازِ شرکت های تعاونی زراعی و روستایی؛ تمرکز و ادارۀ امور مربوط به آموزش کشاورزی کشور و اعلام نظر دربارۀ نیازها و برنامۀ آموزش های عالی کشاورزی؛ حفظ و اصلاح خاک های کشور، فراهم آوردن موجبات بهره برداری از آن ها و حفاظت، اصلاح و توسعۀ دیگر منابع طبیعی؛ انجام وظایفِ ناشی از قانون سازمان دامپزشکی و بررسی و تأمین بهداشت دام کشور، ازجمله سِرُم ها و دیگر مواد بیولوژیکی مورد نیاز در بیماری های دامی؛ مبارزه با آفت ها و بیماری های گیاهی، قرنطینۀ گیاهی و نظارت بر تهیه، ورود و توزیع مواد حشره کش، سموم و آفت های نباتی؛ توسعۀ مکانیزه کردن کشاورزی و انجام کارهای بازرگانی برای تدارک و توزیع انواع ماشین ها و ادوات کشاورزی؛ تأسیس واحدهای بزرگ دولتی و مشارکت با بخش خصوصی برای بهره برداری توأم کشاورزی و دامدارای، و تشویق شرکت های خصوصیِ وابسته به کشاورزان؛ تأسیس و تشویق مجتمع های بزرگ صنعتی و بهره برداری از جنگل ها، مراتع و آبزیان؛ تعیین حداقل قیمتِ تمام شده و اعمال سیاست حمایت قیمت محصولات کشاورزی و دامی.
wikijoo: وزارت_جهاد_کشاورزی
