ودویل

وُدویل گونه ای برنامه نمایشی سرگرم کننده و تفریحی بود که از دهه ۱۸۸۰ تا ۱۹۳۰ در آمریکا و کانادا رواج داشت. معادل آن در انگلیس موزیک هال نامیده می شد. ودویل شامل هشت تا ده نمایش جداگانه بود که گرچه تک تک و مجزّا از یکدیگر تهیه می شد امّا روی هم رفته و بر روی هم یک برنامهٔ سرگرم کنندهٔ خانوادگی را به وجود می آورد. [ ۱]
انواع برنامه های سرگرم کننده ای در ودویل رواج داشت مانند: اجرای برنامه توسط نوازندگان آهنگ های محبوب مردم ( موزیک پاپ ) و نیز توسط موزیسین های موسیقی کلاسیک، انواع رقص، برنامه های کمدی، برنامه های اجرا شده توسط حیوانات دست آموز، شعبده بازی، اجرای برنامه توسط زنان و مردهایی که تقلید مردم را درمی آوردند و با جعل هویت به شوخی می پرداختند، عملیات آکروبات، اجرای انواع آهنگ ها ( ترانه های درخواستی ) ، عملیات تردستی و چشم بندی، بازی های فردی و بازی های صحنه ای و گروهی و دست جمعی، اجرای عملیات توسط ورزشکاران، ارائهٔ سخنرانی های مشهور و خطابه های مذهبی، و سرانجام نمایش فیلم های سینمایی.
ودویل در گونه های نمایشی پیش تر از آن در آمریکا مانند کنسرت سالون، مینسترل شو، فریک شو، موزه ده سنتی و بورلسک ریشه داشت. ودویل به نام «قلب تپندهٔ نمایش های تجاری آمریکا» نامیده می شد و برای چندین دهه یکی از محبوب ترین انواع موجود سرگرمی در شمال آمریکا به شمار می آمد. [ ۲]
این نوع از نمایش اساساً دارای سرشتی هجایی و طنزآمیز و غالباً با آوازهای گهگاهی همراه است. همچنین به شکلی از اپرای سبک و کمیک نیز گفته می شود. احتمال می دهند که این کلمه از عبارت chansons du vaude vire ( آوازهای دره ویر ) گرفته شده باشد. از این قرار که در قرن پانزدهم کارگری از اهالی نورماندی فرانسه به نام اولیویه باسلن، ابیاتی هجایی و عامه پسند ضد مهاجمان انگلیسی سرود و کار او در منطقه ای که زندگی می کرد محبوبیت یافت و مورد تقلید قرار گرفت. موفقیت فراوان قطعات ودویل از اواسط قرن نوزدهم راه را برای پیدایش نوعی اپرای سبک هموار کرد که اشخاصی چون اوژن اسکریب نویسندگانش بودند. بعدها با کاهش محبوبیت این نوع اپراها کلمه ودویل منحصراً به نمایش هایی گفته شد ( به خصوص در آمریکا ) که در واقع مجموعه ای از قطعات فکاهی، عملیات آکروباتیک، آواز و رقص، پانتومیم و غیره است؛ تقریباً معادل چیزی که در ایران به نام واریته شهرت دارد. [ ۳]

وُدْویل (vaudeville)
در اصل نوعی ترانۀ سبک مشتق از ترانه های عاشقانه و ترانه های مربوط به مجالس میگساری و منسوب به اولیویه باسلَن. «وو» و «وو دو ویر» نیز خوانده می شد. در امریکا به برنامه های صحنه ای سرگرم کننده، مشتمل بر ترانه و رقص و آکروبات و تردستی و قطعات طنز و نمایش های کوتاه، همچون برنامۀ تماشاخانهها در انگلستان اطلاق می شود. از ۱۸۸۱، زمانی که تونی پاستور نخستین نمایش خود را در نیویورک برگزار کرد، تا ۱۹۳۲، که تئاتر پالاس، بزرگ ترین مرکز اجرای این برنامه ها در امریکا، به سالن سینما تبدیل شد، برنامه های ودویل رواج بسیاری در این کشور داشت. بسیاری از مجریان شاخص این برنامه ها، افرادی چون جورج کوهَن، و هَری هودینی، و اِوا تَنِگی، ویلیام چستر فیلدز، فِی تِمپلتون، ویل راجرز، اِد وین، اِدی کانتور، جیمی دیورنتی، آیرین فرانکلین، فرِد آلن، جک بنی و ادگار برگن، کار خود را ابتدا در سیرک آغاز کردند و از مجریان انگلیسی و فرانسوی بسیار تأثیر گرفتند. عمومیت یافتن رادیو و سینما افول ودویل را درپی داشت، اما تلویزیون جان تازه ای بدان بخشید.