[ویکی فقه] اصطلاح لابشرط مقسمی در ابتدا به عنوان یکی از اقسام ماهیت لابشرط ، مطرح بوده و سپس معنای واژه "لابشرط" وسعت یافته، و مفاهیم ماهوی و غیر ماهوی (مثل وجود) را شامل شده است. در اصل، بسیاری از فیلسوفان این اعتبارات سه گانه را مختص ماهیت مطرح کرده اند؛ اما عرفا این سه اعتبار را به وجود نیز سرایت داده اند که این کار موجب شده است که فیلسوفانی چون ملاصدرا و ملاهادی سبزواری نیز این اعتبارات را در مورد وجود نیز صادق بدانند و در مراتب هستی به "وجود لابشرط"، "وجود بشرط لا" و "وجود بشرط شیء" قائل شوند. پس برای آشنایی با وجود لابشرط مقسمی، در ابتدا به معنای این واژه در مبحث ماهیت اشاره می کنیم.
ماهیت یا چیستی را سه گونه می توان تصور نمود: "لابشرط"، "بشرط شیء"، "بشرط لا" ماهیت لابشرط ـ که نام دیگر آن، ماهیت مطلقه است ـ همراه با ماهیت، نه وجود چیزی در نظر گرفته می شود و نه عدم چیزی؛ یعنی در این اعتبار از ماهیت، بود یا نبود هیچ چیزی غیر از خود ماهیت، تصور نمی شود. زیرا عقل انسان ، این قدرت را دارد که ماهیت را از هرآن چیزی که همراه آن است جدا کند و از امور دیگر صرف نظر نماید.
اقسام ماهیت لابشرط
ماهیت لابشرط، خود به دو نحوه قابل تصور است:ماهیت لابشرط قسمی : در این تصور، لابشرط بودن (اطلاق)، خود شرط ماهیت است؛ (شرط به معنی چیزی است که تصورش با تصور مشروط، لازم و ضروری است.)ماهیت لابشرط مقسمی: در این اعتبار، حتی لابشرط بودن یا اطلاق نیز شرط ماهیت نیست. اما از آنجا که لابشرط بودن ماهیت به معنی در نظر نگرفتن امور دیگر (حتی خود اطلاق) با ماهیت است نه به معنی آنکه در واقع هم آن امور، با آن ماهیت همراه نیستند، می توان امکان داشتن هر قید و شرطی را در مقام واقعیت، برای ماهیت لابشرط مقسمی روا دانست ولذاست که این ماهیت، همان کلی طبیعی و ماهیت بماهی هی است که در افراد خود (که دارای ویژگیها و قیود مختلفی هستند) تحقق دارند. از این رو باید گفت آن مفهومی که به اعتبارات ماهیت تقسیم می شود (یعنی مقسم این اعتبارات که باید در همه اقسام خود حضور و تحقق داشته باشد)، همین ماهیت لابشرط مقسمی است.
اصطلاح لابشرط مقسمی و مفاهیم غیرماهوی
اصطلاح "لابشرط مقسمی"، به تدریج به مفاهیم غیرماهوی (نظیر وجود) نیز توسعه داده شده و به هر مفهومی که امور دیگر با آن تصور نمی شوند، و در آن، حتی از خود اطلاق نیز صرف نظر می شود، لابشرط مقسمی گفته شده است که مهم ترین مفهوم غیر ماهوی موصوف به لابشرط مقسمی، "وجود" می باشد. زیرا موضوع فلسفه "وجود بما هو وجود" است و "وجود بما هو وجود"، همان وجود لابشرط است ولذا این سؤال مطرح می شود که: " موضوع فلسفه ، وجود لابشرط مقسمی است یا قسمی؟ " و از سویی در مکتب حکمت متعالیه با اثبات اصالت وجود ، واینکه این وجود، لابشرط خارجی است، این پرسش سر بر می آورد که: "وجود اصیل، لابشرط مقسمی است یا قسمی؟ ".
معنی وجود لابشرط مقسمی
...
ماهیت یا چیستی را سه گونه می توان تصور نمود: "لابشرط"، "بشرط شیء"، "بشرط لا" ماهیت لابشرط ـ که نام دیگر آن، ماهیت مطلقه است ـ همراه با ماهیت، نه وجود چیزی در نظر گرفته می شود و نه عدم چیزی؛ یعنی در این اعتبار از ماهیت، بود یا نبود هیچ چیزی غیر از خود ماهیت، تصور نمی شود. زیرا عقل انسان ، این قدرت را دارد که ماهیت را از هرآن چیزی که همراه آن است جدا کند و از امور دیگر صرف نظر نماید.
اقسام ماهیت لابشرط
ماهیت لابشرط، خود به دو نحوه قابل تصور است:ماهیت لابشرط قسمی : در این تصور، لابشرط بودن (اطلاق)، خود شرط ماهیت است؛ (شرط به معنی چیزی است که تصورش با تصور مشروط، لازم و ضروری است.)ماهیت لابشرط مقسمی: در این اعتبار، حتی لابشرط بودن یا اطلاق نیز شرط ماهیت نیست. اما از آنجا که لابشرط بودن ماهیت به معنی در نظر نگرفتن امور دیگر (حتی خود اطلاق) با ماهیت است نه به معنی آنکه در واقع هم آن امور، با آن ماهیت همراه نیستند، می توان امکان داشتن هر قید و شرطی را در مقام واقعیت، برای ماهیت لابشرط مقسمی روا دانست ولذاست که این ماهیت، همان کلی طبیعی و ماهیت بماهی هی است که در افراد خود (که دارای ویژگیها و قیود مختلفی هستند) تحقق دارند. از این رو باید گفت آن مفهومی که به اعتبارات ماهیت تقسیم می شود (یعنی مقسم این اعتبارات که باید در همه اقسام خود حضور و تحقق داشته باشد)، همین ماهیت لابشرط مقسمی است.
اصطلاح لابشرط مقسمی و مفاهیم غیرماهوی
اصطلاح "لابشرط مقسمی"، به تدریج به مفاهیم غیرماهوی (نظیر وجود) نیز توسعه داده شده و به هر مفهومی که امور دیگر با آن تصور نمی شوند، و در آن، حتی از خود اطلاق نیز صرف نظر می شود، لابشرط مقسمی گفته شده است که مهم ترین مفهوم غیر ماهوی موصوف به لابشرط مقسمی، "وجود" می باشد. زیرا موضوع فلسفه "وجود بما هو وجود" است و "وجود بما هو وجود"، همان وجود لابشرط است ولذا این سؤال مطرح می شود که: " موضوع فلسفه ، وجود لابشرط مقسمی است یا قسمی؟ " و از سویی در مکتب حکمت متعالیه با اثبات اصالت وجود ، واینکه این وجود، لابشرط خارجی است، این پرسش سر بر می آورد که: "وجود اصیل، لابشرط مقسمی است یا قسمی؟ ".
معنی وجود لابشرط مقسمی
...
wikifeqh: وجود_لابشرط_مقسمی