وایمار، جمهوری (Weimar Republic)
جمهوری قانون سالار آلمان از ۱۹۱۹ تا ۱۹۳۳. با پیروزی احزاب ضد دموکرات در انتخابات رایشستاگ (مجلس آلمان) عملاً از کار افتاد و سپس هیتلر پس از انتصابش به صدر اعظمی در ۱۹۳۳ آن را برچید. نام آن از شهر وایمار گرفته شده است که مجمع ملی در فوریه ۱۹۱۹ در آن جا تشکیل جلسه داد و یک قانون اساسی دموکراتیک را برای کشور تهیه کرد. پس از شکست آلمان در جنگ جهانی اول و امضای قرارداد متارکۀ جنگ (نوامبر ۱۹۱۸)، مجمع ملی تازه ای تشکیل شد و چون به علت قیام سوسیالیستی نمی توانست در برلین استقرار یابد، در وایمار مستقر شد. با تهیه و تصویب قانون اساسی موقت توسط مجمع، جمهوری وایمار سازمان فدرال آلمان را با برخی تغییرات مختصر ارضی نگه داشت، ولی از همان آغاز دستخوش تنش های پردامنۀ ناشی از فعالیت های راست گراها و چپ گراهای افراطی، بی کاری گسترده، و تورّم افسارگسیخته شد. از آن جا که آلمان در جنگ شکست خورده بود مقامات نخستین دولت وایمار به اجبار پیمان ورسای را امضا کردند (۱۹۱۹) که گذشته از جدا کردن بخش های وسیعی از خاک آلمان و واگذاری آن ها به کشورهای دیگر، نیروهای مسلّح آلمان را شدیداً محدود و آلمان را به پرداخت غرامات جنگ متعهد می کرد. در این میان، پرداخت غرامات سنگین به معضلی بزرگ برای دولت مبدّل شد و اقدامات دولت برای پرداخت غرامات به تورم افسارگسیخته در آلمان انجامید که به نوبۀ خود انجام تعهدات را برای آلمان بیش از پیش دشوار ساخت و چون آلمان پرداخت غرامات را به تعلیق درآورد سپاهان فرانسوی و بلژیکی ناحیۀ رور، قلب صنعتی آلمان، را اشغال کردند. اما با روی کار آمدن اشترزمان در مقام صدر اعظمی (اوت ۱۹۲۳) و سپس وزارت خارجه و همچنین هیندنبورگ در مقام ریاست جمهوری (۱۹۲۵) اوضاع داخلی و خارجی آلمان رفته رفته بهبود یافت. اجرای طرح دوز در سپتامبر ۱۹۲۴، که در نتیجۀ آن سال بعد ناحیۀ رور از قوای خارجی تخلیه شد، به تثبیت وضع اقتصادی آلمان یاری رساند و به شکوفایی نسبی اقتصاد آلمان در سال های باقی ماندۀ دهۀ ۱۹۲۰ انجامید و آلمان را قادر ساخت تا پرداخت غرامات جنگ را از سر گیرد. اشترزمان، در سمت وزیر خارجه، عهدنامه های لوکارنو را با فرانسه، بلژیک، بریتانیا، و ایتالیا به امضا رسانید و این عهدنامه ها سهم زیادی در برقراری امنیت در اروپا داشت و مرزهای موجود آلمان با فرانسه و بلژیک را تضمین کرد. آلمان در آوریل ۱۹۲۶ پیمانی مشابه را با اتحاد شوروی به امضا رسانید و در همین سال به عضویت کامل مجمع ملل پذیرفته شد. ۱۹۲۶ تا ۱۹۲۹ «سال های طلایی» جمهوری وایمار بود؛ بی کاری کاهش یافت و اقتصاد کشور پس از سال های مصیبت بار ۱۹۱۸ـ۱۹۲۵ ظاهراً رو به بهبودی کامل رفت. اما درپی بحران اقتصادی جهانی، که در ۱۹۲۹ آغاز شد، اقتصاد آلمان بار دیگر در سراشیبی ورشکستگی و فروپاشی افتاد و بحران اقتصادی فزاینده و آثار آن بر زندگی طبقات متوسط آلمان به نازی ها و رهبر آنان هیتلر فرصت داد تا نظام دموکراتیک جمهوری وایمار را نظامی ناتوان در حفظ منافع اتباع خود نشان دهند و خود را تنها امید مردم بنمایانند. نازی ها، با هیتلر در مقام صدر اعظم، برنامۀ خود را برای نابودی نهایی جمهوری وایمار آغاز کردند. حزب کمونیست آلمان غیر قانونی اعلام شد و کمونیست ها از کرسی هایشان در رایشستاگ محروم شدند. نازی ها با این اقدامات و اقدامات دیگری برای ارعاب همۀ نمایندگان غیر نازی، اکثریت مورد نیاز هیتلر را در رایشستاگ به دست آوردند. در ۲۴ مارس ۱۹۳۳ رایشستاگ «قانون اختیارات» را از تصویب گذراند که به هیتلر اختیارات دیکتاتوری می داد؛ رایش (یا امپراتوری) سوم، چنان که نازی ها آن را می نامیدند، دیگر آغاز شده بود.
جمهوری قانون سالار آلمان از ۱۹۱۹ تا ۱۹۳۳. با پیروزی احزاب ضد دموکرات در انتخابات رایشستاگ (مجلس آلمان) عملاً از کار افتاد و سپس هیتلر پس از انتصابش به صدر اعظمی در ۱۹۳۳ آن را برچید. نام آن از شهر وایمار گرفته شده است که مجمع ملی در فوریه ۱۹۱۹ در آن جا تشکیل جلسه داد و یک قانون اساسی دموکراتیک را برای کشور تهیه کرد. پس از شکست آلمان در جنگ جهانی اول و امضای قرارداد متارکۀ جنگ (نوامبر ۱۹۱۸)، مجمع ملی تازه ای تشکیل شد و چون به علت قیام سوسیالیستی نمی توانست در برلین استقرار یابد، در وایمار مستقر شد. با تهیه و تصویب قانون اساسی موقت توسط مجمع، جمهوری وایمار سازمان فدرال آلمان را با برخی تغییرات مختصر ارضی نگه داشت، ولی از همان آغاز دستخوش تنش های پردامنۀ ناشی از فعالیت های راست گراها و چپ گراهای افراطی، بی کاری گسترده، و تورّم افسارگسیخته شد. از آن جا که آلمان در جنگ شکست خورده بود مقامات نخستین دولت وایمار به اجبار پیمان ورسای را امضا کردند (۱۹۱۹) که گذشته از جدا کردن بخش های وسیعی از خاک آلمان و واگذاری آن ها به کشورهای دیگر، نیروهای مسلّح آلمان را شدیداً محدود و آلمان را به پرداخت غرامات جنگ متعهد می کرد. در این میان، پرداخت غرامات سنگین به معضلی بزرگ برای دولت مبدّل شد و اقدامات دولت برای پرداخت غرامات به تورم افسارگسیخته در آلمان انجامید که به نوبۀ خود انجام تعهدات را برای آلمان بیش از پیش دشوار ساخت و چون آلمان پرداخت غرامات را به تعلیق درآورد سپاهان فرانسوی و بلژیکی ناحیۀ رور، قلب صنعتی آلمان، را اشغال کردند. اما با روی کار آمدن اشترزمان در مقام صدر اعظمی (اوت ۱۹۲۳) و سپس وزارت خارجه و همچنین هیندنبورگ در مقام ریاست جمهوری (۱۹۲۵) اوضاع داخلی و خارجی آلمان رفته رفته بهبود یافت. اجرای طرح دوز در سپتامبر ۱۹۲۴، که در نتیجۀ آن سال بعد ناحیۀ رور از قوای خارجی تخلیه شد، به تثبیت وضع اقتصادی آلمان یاری رساند و به شکوفایی نسبی اقتصاد آلمان در سال های باقی ماندۀ دهۀ ۱۹۲۰ انجامید و آلمان را قادر ساخت تا پرداخت غرامات جنگ را از سر گیرد. اشترزمان، در سمت وزیر خارجه، عهدنامه های لوکارنو را با فرانسه، بلژیک، بریتانیا، و ایتالیا به امضا رسانید و این عهدنامه ها سهم زیادی در برقراری امنیت در اروپا داشت و مرزهای موجود آلمان با فرانسه و بلژیک را تضمین کرد. آلمان در آوریل ۱۹۲۶ پیمانی مشابه را با اتحاد شوروی به امضا رسانید و در همین سال به عضویت کامل مجمع ملل پذیرفته شد. ۱۹۲۶ تا ۱۹۲۹ «سال های طلایی» جمهوری وایمار بود؛ بی کاری کاهش یافت و اقتصاد کشور پس از سال های مصیبت بار ۱۹۱۸ـ۱۹۲۵ ظاهراً رو به بهبودی کامل رفت. اما درپی بحران اقتصادی جهانی، که در ۱۹۲۹ آغاز شد، اقتصاد آلمان بار دیگر در سراشیبی ورشکستگی و فروپاشی افتاد و بحران اقتصادی فزاینده و آثار آن بر زندگی طبقات متوسط آلمان به نازی ها و رهبر آنان هیتلر فرصت داد تا نظام دموکراتیک جمهوری وایمار را نظامی ناتوان در حفظ منافع اتباع خود نشان دهند و خود را تنها امید مردم بنمایانند. نازی ها، با هیتلر در مقام صدر اعظم، برنامۀ خود را برای نابودی نهایی جمهوری وایمار آغاز کردند. حزب کمونیست آلمان غیر قانونی اعلام شد و کمونیست ها از کرسی هایشان در رایشستاگ محروم شدند. نازی ها با این اقدامات و اقدامات دیگری برای ارعاب همۀ نمایندگان غیر نازی، اکثریت مورد نیاز هیتلر را در رایشستاگ به دست آوردند. در ۲۴ مارس ۱۹۳۳ رایشستاگ «قانون اختیارات» را از تصویب گذراند که به هیتلر اختیارات دیکتاتوری می داد؛ رایش (یا امپراتوری) سوم، چنان که نازی ها آن را می نامیدند، دیگر آغاز شده بود.
wikijoo: وایمار،_جمهوری