وایتهد آلفرد نورت. وایْتْهِد، آلْفِرِد نورْت (۱۸۶۱ـ۱۹۴۷)(Whitehead, Alfred North)
وایْتْهِد، آلْفِرِد نورْت
ریاضی دان و متافیزیک دان بریتانیایی، که عموماً یکی از بزرگ ترین فیلسوفان قرن ۲۰ شمرده شده است. در ۱۵ فوریۀ ۱۸۶۱ در رَمزگیت، واقع در کِنت، به دنیا آمد، در ترینیتی کالج کیمبریج درس خواند و از ۱۸۸۵ تا ۱۹۱۱ در آن جا به تدریس ریاضیات پرداخت. از ۱۹۱۱ تا ۱۹۲۴ در رشته های ریاضیاتِ کاربردی و مکانیک در دانشگاه لندن تدریس کرد و از ۱۹۲۴ تا ۱۹۳۶ استاد دانشگاه هاروارد بود. تا ۳۰ دسامبر ۱۹۴۷ که مرگش فرا رسید، استاد ممتاز دانشگاه هاروارد و نیز عضو «انجمن سلطنتی» و عضو فرهنگستان بریتانیا بود. وایتهد، در مقام ریاضی دانِ درخشانی که خدمات ماندگاری به ریاضیات نظری کرد، دانش عمیقی در فلسفه و ادبیات نیز داشت و همین زمینه او را به پژوهش دربارۀ مبانی ریاضیات و فلسفۀ علم در جهت پدیدآوردن منطق نمادین هدایت کرد. وی با همکاری برتراند راسل، ریاضی دان و فیلسوف بریتانیایی که هم کلاسِ سابق او در کیمبریج بود، کتابی نوشت در ۳ جلد با عنوان اصول ریاضیات (۱۹۱۰ـ۱۹۱۳) که یکی از بزرگ ترین آثار جهان در زمینۀ منطق و ریاضیات است. وایتهد، در مخالفت با مفهوم های مادّه گراییِ علمی، «روش انتزاع گسترده»اش را در اوایل قرن بیستم ابداع کرد و به کمک آن کوشید در مفاهیم طبیعیِ بنیادین از دیدگاه علمی به کندوکاو پردازد و به این ترتیب فلسفه ای در مورد علوم طبیعی تدوین و تنظیم کند. وایتهد، برای به انجام رساندن این کار، به بررسی مفاهیمی پرداخت که، اگرچه در نظر متخصصان علم محض (یا نظری) به منزلۀ فرضیه هایی تبیین ناشده پذیرفتنی می نمودند، می بایست برحسب روش تحلیل فلسفی او تبیین می شدند. این روش مبتنی بود بر واقعیتِ ادراکِ موضوعات و روابط میان موضوعات. او در زمینۀ علوم طبیعی دو کتاب نوشت: جستاری در باب اصول شناخت طبیعی (۱۹۱۹) و مفهوم طبیعت (۱۹۲۰). وایتهد در آثار بعدی خود به فلسفۀ نامتجانس و مشخص تر ـ ازجمله مابعدالطبیعه (متافیزیک)، دین و اصول شناسایی ـ روی آورد. مفاهیم او دربارۀ شناخت، در عرصۀ شناخت شناسی انقلابی پدید آورد. در این دوره این کتاب ها را نوشت: علم و دنیای جدید (۱۹۲۵)، دینِ در حال تکوین (۱۹۲۶)، نمادگرایی: معنی و تأثیر آن (۱۹۲۷)، پویش و واقعیت: مقاله ای در کیهان شناسی (۱۹۲۹)، کار خرد (۱۹۲۹)، سرگذشت اندیشه ها (۱۹۳۳)، وجوه اندیشه (۱۹۳۸). برای خوانندگان غیرمتخصص نیز این کتاب ها را نوشت: رساله ای در جبر عمومی (۱۸۹۸)، اصل نسبیّت (۱۹۲۲)، مقدمه ای بر ریاضیات (۱۹۱۱).
وایْتْهِد، آلْفِرِد نورْت
ریاضی دان و متافیزیک دان بریتانیایی، که عموماً یکی از بزرگ ترین فیلسوفان قرن ۲۰ شمرده شده است. در ۱۵ فوریۀ ۱۸۶۱ در رَمزگیت، واقع در کِنت، به دنیا آمد، در ترینیتی کالج کیمبریج درس خواند و از ۱۸۸۵ تا ۱۹۱۱ در آن جا به تدریس ریاضیات پرداخت. از ۱۹۱۱ تا ۱۹۲۴ در رشته های ریاضیاتِ کاربردی و مکانیک در دانشگاه لندن تدریس کرد و از ۱۹۲۴ تا ۱۹۳۶ استاد دانشگاه هاروارد بود. تا ۳۰ دسامبر ۱۹۴۷ که مرگش فرا رسید، استاد ممتاز دانشگاه هاروارد و نیز عضو «انجمن سلطنتی» و عضو فرهنگستان بریتانیا بود. وایتهد، در مقام ریاضی دانِ درخشانی که خدمات ماندگاری به ریاضیات نظری کرد، دانش عمیقی در فلسفه و ادبیات نیز داشت و همین زمینه او را به پژوهش دربارۀ مبانی ریاضیات و فلسفۀ علم در جهت پدیدآوردن منطق نمادین هدایت کرد. وی با همکاری برتراند راسل، ریاضی دان و فیلسوف بریتانیایی که هم کلاسِ سابق او در کیمبریج بود، کتابی نوشت در ۳ جلد با عنوان اصول ریاضیات (۱۹۱۰ـ۱۹۱۳) که یکی از بزرگ ترین آثار جهان در زمینۀ منطق و ریاضیات است. وایتهد، در مخالفت با مفهوم های مادّه گراییِ علمی، «روش انتزاع گسترده»اش را در اوایل قرن بیستم ابداع کرد و به کمک آن کوشید در مفاهیم طبیعیِ بنیادین از دیدگاه علمی به کندوکاو پردازد و به این ترتیب فلسفه ای در مورد علوم طبیعی تدوین و تنظیم کند. وایتهد، برای به انجام رساندن این کار، به بررسی مفاهیمی پرداخت که، اگرچه در نظر متخصصان علم محض (یا نظری) به منزلۀ فرضیه هایی تبیین ناشده پذیرفتنی می نمودند، می بایست برحسب روش تحلیل فلسفی او تبیین می شدند. این روش مبتنی بود بر واقعیتِ ادراکِ موضوعات و روابط میان موضوعات. او در زمینۀ علوم طبیعی دو کتاب نوشت: جستاری در باب اصول شناخت طبیعی (۱۹۱۹) و مفهوم طبیعت (۱۹۲۰). وایتهد در آثار بعدی خود به فلسفۀ نامتجانس و مشخص تر ـ ازجمله مابعدالطبیعه (متافیزیک)، دین و اصول شناسایی ـ روی آورد. مفاهیم او دربارۀ شناخت، در عرصۀ شناخت شناسی انقلابی پدید آورد. در این دوره این کتاب ها را نوشت: علم و دنیای جدید (۱۹۲۵)، دینِ در حال تکوین (۱۹۲۶)، نمادگرایی: معنی و تأثیر آن (۱۹۲۷)، پویش و واقعیت: مقاله ای در کیهان شناسی (۱۹۲۹)، کار خرد (۱۹۲۹)، سرگذشت اندیشه ها (۱۹۳۳)، وجوه اندیشه (۱۹۳۸). برای خوانندگان غیرمتخصص نیز این کتاب ها را نوشت: رساله ای در جبر عمومی (۱۸۹۸)، اصل نسبیّت (۱۹۲۲)، مقدمه ای بر ریاضیات (۱۹۱۱).
wikijoo: وایتهد،_آلفرد_نورت_(۱۸۶۱ـ۱۹۴۷)