واگوتومی

واگوتومی ( به انگلیسی: Vagotomy ) عبارت است از عمل جراحی قطع عصب واگ ( واگوس ) که جهت کاهش ترشح اسید معده انجام می شود. [ ۱] [ ۲]
انشعابات عصب واگ به قستهای مختلف معده عصب دهی می کند؛ تحریک این عصب سبب ترشح اسید معده می شود. افزایش تحریکات این عصب منجر به ایجاد زخم در معده و دوازدهه خواهد شد. [ ۲] در حالی که با این عمل ترشح اسید معده و فعالیت فیزیکی آن کاهش می یابد. [ ۳] عمل جراحی واگوتومی زمانی که تولید اسید معده با روش های دیگر کاهش نمی یابد؛ انجام می شود. [ ۱] [ ۲] در حال حاضر این عمل به عنوان استاندارد طلایی برای بیمارانی که نسبت به خط اول درمان در مقابل عفونت با هلیکوباکترپیلوری ناموفق بوده اند؛ محسوب می شود. این عمل جراحی در مواردی که زخم همراه با عوارضی همچون انسداد، خونریزی و پارگی لوله گوارش همراه است، بسیار مناسب می باشد. واگوتومی جهت کنترل زخم های راجعه ( عودکننده ) و مقاوم به درمان یا برای درمان انبوه خونریزی یا زخم معدهٔ همراه با پارگی انجام می شود. [ ۴]
واگوتومی در ابتدا روشی درمانی محبوب جهت درمان زخم پپتیک بود. تصور بر این بود که بیماری زخم پپتیک به علت ترشخ بیش از حد اسید توسط معده می باشد. در واقع واگوتومی روشی جهت کاهش اسید معده از طریق قطع عصب سلولهای جداری تولیدکننده اسید بود. این عمل به امید بهبود زخم های پپتیک به انجام می رسید.
زخم معده ( دوازدهه ) در گروه بیماری های دستگاه گوارش دسته بندی می شود. مشکلات گوارش حدود ۲۵–۳۰٪ از جامعه را درگیر خود نموده است. در ایالات متحده، ۶۰ میلیون بزرگسال رفلاکس معده و روده را حداقل یک بار در ماه تجربه می کنند، و ۲۵ میلیون بزرگسال روزانه از سوزش معده رنج می برند. در صورت عدم درمان این شرایط بیماری به یک زخم پیشرفته منجر می شود. حدود چهار میلیون نفر را مبتلا به زخم پپتیک فعال هستند و سالانه حدود ۳۵۰٬۰۰۰ بیمار جدید شناسایی می شود. بستگان بیماران مبتلا به زخم دوازدهه ( اثی عشر ) شانس بیشتری نسبت به ابتلا به این زخم ها دارند. [ ۱] [ ۵]
این عمل به دو صورت باز یا بسته ( لاپاروسکوپیک ) انجام می پذیرد. [ ۱] و انواع آن شامل:
• واگوتومی بسیار گزینشی ( highly selective vagotomy ) ( HSV ) که به ان واگوتومی سلول های جداری ( parietal cell vagotomy ) ، واگوتومی پروگزیمال معده ( proximal vagotomy ) و واگوتومی فوق انتخابی ( super - selective vagotomy ) نیز می گویند. در این روش قطع انتخابی شاخه های عصب واگ در دو سوم قسمت پروگزیمال معده یعنی بخش تولید اسید در معده انجام شده و عصب رسانی به سایر قسمت های معده مثل انتر و پیلور و سایر احشای شکمی مثل شاخه سلیاک و شاخه کبدی حفظ می گردد. مزیت این روش در این است که سبب اختلال حرکتی معده به صورت اتونی ( Gasteric atony ) نشده و لذا بر خلاف سایر انواع واگوتومی نیازمند جراحی اضافه ای برای رفع این مشکل نمی باشد. [ ۶] [ ۷]
• واگوتومی انتخابی ( selective vagotomy ) : قطع شاخه های عصب واگ معده با حفظ شاخه های سلیاک و کبدی.
• واگوتومی تنه ( truncal vagotomy ) : شامل قطع دو شاخه اصلی عصب واگ شکمی. [ ۳] [ ۸] [ ۹] [ ۱۰] [ ۱۱]