واکوئول ( به انگلیسی: Vacuole ) یا کُریچه[ ۱] از اندامک های درون یاخته موجودات زنده است. کریچه ها در درون برخی یاخته های یوکاریوتی و اغلب یاخته های گیاهی وجود دارند. پژوهشگران واکوئول را به صورت حفره های آبکی که از تورم بخش های کلوییدی میان یاخته در نظر می گیرند.
بررسی انواع مختلفی از بافت ها نشان می دهد که بخشی از سیتوپلاسم به ویژه در یاخته های گیاهی به وسیلهٔ اندامک حجیمی که آن را واکوئول می نامند پر شده. مجموعه واکوئول های هر یاخته، دستگاه واکوئلی را تشکیل می دهد که آن را در مقایسه با کوندریوزوم ها ( مجموع میتوکندری ها ) و پلاستیدوم ( مجموع پلاست ها ) واکوئم می نامند. ممکن است واکوئل ها ۸۰ تا ۹۰ درصد حجم یاخته ای را پر کنند و سیتوپلاسم را به صورت لایه نازکی در کناره های یاخته باقی گذارند.
اولین گزارش در مورد واکوئول ها بیشتر بر روی ویژگی شفاف بودن این اندامک ها تکیه داشت و نام واکوئول از کلمه لاتین واکوئوس ( فضای خالی ) با این دید ابداع شد که واکوئول حفره یاخته ای کم و بیش غیرفعال است. در سال های اخیر، پویایی و اهمیت تبادل های واکوئولی به اثبات رسیده و واکوئل ها به عنوان یکی از اندامک های فعال یاخته ای منظور شده اند.
تفکیک یا جداسازی واکوئولی عده زیادی از پژوهشگران واکوئول ها را به صورت حفره های آبکی که از تورم بخش های کلوئیدی سیتوپلاسم به وجود آمده اند، در نظر می گیرند. برخی دیگر آن ها را نتیجه آبکی شدن محتوای بخش هایی از شبکه آندوپلاسمی دانسته اند. پس از پژوهش های دووری مشخص شد که واکوئول ها تشکیلات ساده موقتی نیستند، بلکه از بخش هایی مستقل و پایدار یاخته ای هستند. وی با پلاسمولیز یاخته ها در شرایط کم و بیش نامناسب موفق به تخریب سیتوپلاسم و حفظ واکوئول ها شد.
این تجربه را تفکیک یا جداسازی واکوئولی می نامند که موجب بدست آمدن حفره هایی شد که برای چند روز ویژگی هایی چون قدرت نگهداری رنگدانه ها و توان تغییر حجم بازگشت پذیر با تغییر شرایط محیط خارجی را حفظ می کردند. این ویژگی ها موجب این پندار شد که شیره واکوئولی به وسیلهٔ پوششی چسبنده، ممتد، قابل کشش، قابل ارتجاع، پایدار و دارای تراوایی نسبی احاطه شده است که دووری آن را تونوپلاست نام گذاشت. تمام این نتایج پس از کاربرد میکروسکوپ الکترونی ثابت گردیدند. واکوئل جزو تشکیلات غشایی محسوب می شود.
واکوئل ها اندامک هایی دارای قابلیت تغییر و تحول بوده. تعداد، اندازه، نوع و غلظت محتوای درونی آن ها بر حسب درجه تمایز یاخته ای، شرایط محیطی، فصل و شرایط فیزیولوژیکی یاخته ها تغییر می کند. با افزایش میزان تمایز یاخته های گیاهی، واکوئل های کوچک به تدریج بهم پیوسته و گسترش می یابند و واکوئل حجیمی را می سازند که بخش عمده یاخته را پر می کند و هسته و سیتوپلاسم را به کناره های یاخته می راند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبررسی انواع مختلفی از بافت ها نشان می دهد که بخشی از سیتوپلاسم به ویژه در یاخته های گیاهی به وسیلهٔ اندامک حجیمی که آن را واکوئول می نامند پر شده. مجموعه واکوئول های هر یاخته، دستگاه واکوئلی را تشکیل می دهد که آن را در مقایسه با کوندریوزوم ها ( مجموع میتوکندری ها ) و پلاستیدوم ( مجموع پلاست ها ) واکوئم می نامند. ممکن است واکوئل ها ۸۰ تا ۹۰ درصد حجم یاخته ای را پر کنند و سیتوپلاسم را به صورت لایه نازکی در کناره های یاخته باقی گذارند.
اولین گزارش در مورد واکوئول ها بیشتر بر روی ویژگی شفاف بودن این اندامک ها تکیه داشت و نام واکوئول از کلمه لاتین واکوئوس ( فضای خالی ) با این دید ابداع شد که واکوئول حفره یاخته ای کم و بیش غیرفعال است. در سال های اخیر، پویایی و اهمیت تبادل های واکوئولی به اثبات رسیده و واکوئل ها به عنوان یکی از اندامک های فعال یاخته ای منظور شده اند.
تفکیک یا جداسازی واکوئولی عده زیادی از پژوهشگران واکوئول ها را به صورت حفره های آبکی که از تورم بخش های کلوئیدی سیتوپلاسم به وجود آمده اند، در نظر می گیرند. برخی دیگر آن ها را نتیجه آبکی شدن محتوای بخش هایی از شبکه آندوپلاسمی دانسته اند. پس از پژوهش های دووری مشخص شد که واکوئول ها تشکیلات ساده موقتی نیستند، بلکه از بخش هایی مستقل و پایدار یاخته ای هستند. وی با پلاسمولیز یاخته ها در شرایط کم و بیش نامناسب موفق به تخریب سیتوپلاسم و حفظ واکوئول ها شد.
این تجربه را تفکیک یا جداسازی واکوئولی می نامند که موجب بدست آمدن حفره هایی شد که برای چند روز ویژگی هایی چون قدرت نگهداری رنگدانه ها و توان تغییر حجم بازگشت پذیر با تغییر شرایط محیط خارجی را حفظ می کردند. این ویژگی ها موجب این پندار شد که شیره واکوئولی به وسیلهٔ پوششی چسبنده، ممتد، قابل کشش، قابل ارتجاع، پایدار و دارای تراوایی نسبی احاطه شده است که دووری آن را تونوپلاست نام گذاشت. تمام این نتایج پس از کاربرد میکروسکوپ الکترونی ثابت گردیدند. واکوئل جزو تشکیلات غشایی محسوب می شود.
واکوئل ها اندامک هایی دارای قابلیت تغییر و تحول بوده. تعداد، اندازه، نوع و غلظت محتوای درونی آن ها بر حسب درجه تمایز یاخته ای، شرایط محیطی، فصل و شرایط فیزیولوژیکی یاخته ها تغییر می کند. با افزایش میزان تمایز یاخته های گیاهی، واکوئل های کوچک به تدریج بهم پیوسته و گسترش می یابند و واکوئل حجیمی را می سازند که بخش عمده یاخته را پر می کند و هسته و سیتوپلاسم را به کناره های یاخته می راند.
wiki: واکوئل