واکنش های ساعتی یکی از منحصر به فردترین دسته های واکنش های شیمیایی است؛ که واکنش های ساعتی Landolt از معروف ترین آنهاست. در نوع واکنش خاص، دو محلول بی رنگ با یکدیگر مخلوط می کنیم. در لحظات ابتدایی اتفاق خاصی مشاهده نمی شود ولی بعد از چند دقیقه ناگهان رنگ محلول از بی رنگ به آبی تیره تغییر می کند. به عبارت دیگر می توان مکانیزم واکنش های ساعتی را چنین بیان کرد که با مخلوط محلول ها ( بی رنگ ) فوراً تغییری که با چشم بتوان آن را دید، مشاهده نمی شود اما رنگ محلول بعد از گذشت زمانی به طور ناگهانی تغییر می کند، که از این زمان به زمان انجام واکنش تعبیر می شود.
در این سیستم A, B, C, D واکنش دهنده می باشند. در این سیستم ابتدا واکنش گر A با واکنش گر B واکنش می دهد و محصول P را می دهد.
A + B → P ( reaction1 )
اکنون P تشکیل شده با واکنش گر C واکنش می دهد و مصرف می شود و محصول R را می دهد.
P + C → R ( Reaction2 )
اگر غلظت A و B به اندازه کافی بالا باشد ( نسبت به غلظت C ) مصرف واکنش گر C تأثیر کلی را بر واکنش های ۱ و ۲ خواهد گذاشت. به مجرد آنکه واکنش گر C به طور کلی از سیستم واکنش حذف شود محصول تولیدی واکنش 1 ( P ) دیگر واکنش نمی دهد به همین دلیل غلظت مادهٔ P به سرعت بالا می رود. دراین حالت ( نقطه بحرانی ) که غلظت ماده P به اندازه کافی برای واکنش با واکنش گر چهارم ( D ) بالا رود، واکنش زیر که منجر به تولید محصول رنگی و خود باعث تغییر رنگ محلول می شود، انجام می پذیرد.
P + D → Colored product ( Reaction3 )
این نکته نیز شایان ذکر است که سرعت واکنش ۲ باید بیشتر از سرعت واکنش ۳ باشد. ( که P با C واکنش دهد نه D. )
شناخته شده ترین واکنش های ساعتی، واکنش های Landolt است که در آن واکنش بین یون های ید و پرسولفات مورد بررسی قرار می گیرد.
سرعت واکنش با افزایش مقدار ناچیزی یون تیوسولفات اندازه گیری می شود و ید آزاد شده از واکنش بالا سریعاً با تیوسولفات واکنش داده و به I - تبدیل می شود.
این عمل ادامه می یابد تا وقتی که همه تیوسولفات به تتراتیونات تبدیل شود. در این صورت ید تولید شده از واکنش اول به صورت آزاد باقی می ماند. از معرف چسب نشاسته برای نشان دادن این حالت استفاده می شود. بدین ترتیب که یون آزاد شده با چسب نشاسته تولید رنگ آبی می کند.
فاصله زمانی از شروع واکنش تا ظاهر شدن رنگ آبی معیاری از سرعت اولیه واکنش است. واکنش هایی نظیر این واکنش را تحت عنوان واکنش های سرعتی معرفی ¬می کنند و این واکنش را نیز ساعت یدی می گویند
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر این سیستم A, B, C, D واکنش دهنده می باشند. در این سیستم ابتدا واکنش گر A با واکنش گر B واکنش می دهد و محصول P را می دهد.
A + B → P ( reaction1 )
اکنون P تشکیل شده با واکنش گر C واکنش می دهد و مصرف می شود و محصول R را می دهد.
P + C → R ( Reaction2 )
اگر غلظت A و B به اندازه کافی بالا باشد ( نسبت به غلظت C ) مصرف واکنش گر C تأثیر کلی را بر واکنش های ۱ و ۲ خواهد گذاشت. به مجرد آنکه واکنش گر C به طور کلی از سیستم واکنش حذف شود محصول تولیدی واکنش 1 ( P ) دیگر واکنش نمی دهد به همین دلیل غلظت مادهٔ P به سرعت بالا می رود. دراین حالت ( نقطه بحرانی ) که غلظت ماده P به اندازه کافی برای واکنش با واکنش گر چهارم ( D ) بالا رود، واکنش زیر که منجر به تولید محصول رنگی و خود باعث تغییر رنگ محلول می شود، انجام می پذیرد.
P + D → Colored product ( Reaction3 )
این نکته نیز شایان ذکر است که سرعت واکنش ۲ باید بیشتر از سرعت واکنش ۳ باشد. ( که P با C واکنش دهد نه D. )
شناخته شده ترین واکنش های ساعتی، واکنش های Landolt است که در آن واکنش بین یون های ید و پرسولفات مورد بررسی قرار می گیرد.
سرعت واکنش با افزایش مقدار ناچیزی یون تیوسولفات اندازه گیری می شود و ید آزاد شده از واکنش بالا سریعاً با تیوسولفات واکنش داده و به I - تبدیل می شود.
این عمل ادامه می یابد تا وقتی که همه تیوسولفات به تتراتیونات تبدیل شود. در این صورت ید تولید شده از واکنش اول به صورت آزاد باقی می ماند. از معرف چسب نشاسته برای نشان دادن این حالت استفاده می شود. بدین ترتیب که یون آزاد شده با چسب نشاسته تولید رنگ آبی می کند.
فاصله زمانی از شروع واکنش تا ظاهر شدن رنگ آبی معیاری از سرعت اولیه واکنش است. واکنش هایی نظیر این واکنش را تحت عنوان واکنش های سرعتی معرفی ¬می کنند و این واکنش را نیز ساعت یدی می گویند
wiki: واکنش ساعتی