واهان مامیکونیان ( به ارمنی: Վահան Մամիկոնյան ) ( ۴۴۰/۴۴۵ – ۵۰۳/۵۱۰ ) از اشراف ارمنی از خاندان مامیکونیان بود. در ۴۸۱، او علیه شاهنشاهی ساسانی که کنترل بخش شرقی ارمنستان را در دست داشت و با نام ارمنستان ساسانی شناخته می شد، شورش کرد. در سال ۴۸۵ به عنوان مرزبان ارمنستان منصوب شد و تا پایان عمرش در حوالی ۵۰۳–۵۱۰ در این سمت باقی ماند.
... [مشاهده متن کامل]
از ۳۸۷، به دو بخش مختلف تقسیم شده بود که هر کدام تحت نفوذ فرهنگی مختلفی قرار داشتند، ارمنستان ایران و ارمنستان بیزانس. علاوه بر آن در ۴۲۸، آخرین شاه اشکانی، آرتاشس چهارم توسط بهرام گور بنا به درخواست ناخارارها عزل شد و دوره مرزبانی ارمنستان در ارمنستان ایران شروع شد. در ۴۴۹ میلادی، یزگرد دوم به اشراف دستور داد تا به مزدیسنا بگروند. ارمنی ها تحت فرماندهی وارتان مامیکونیان شورش کردند، اما در ۲ ژوئن ( یا ۲۶ می ) ۴۵۱ در نبرد آوارایر شکست خوردند، بسیاری از ناخارارهایی که در شورش شرکت کرده بودند، به تیسفون رانده شدند.
واهان در حوالی ۴۴۰–۴۴۵ زاده شد. او پسر ارشد «هامایاک مامیکونیان» و «دزویک» بود، و سه برادر و خواهر کوجکتر به نام های «وارت», «واساک»، و آرتاشس داشت. پدرش در تاوُ توسط پارتیزان ها در پسایندهای نبرد آوارایر کشته شد.
او پس از نبرد آوارایر، در حالی که کودکی بیش نبود، به همراه برادرانش، «واساک» و «آرتاشس» دستگیر و به دربار ایران برده شد. آن سه برادر به مرگ محکوم شدند، اما پس از چندی، در هفدهمین سال پادشاهی یزدگرد ( ۴۵۵ میلادی ) ، بدخش ( حاکم ) گرجیان، که «آرشوشا دوم» نام داشت و شوهر خالهٔ واهان بود، از یزدگرد خواست واهان را آزاد کند. یزدگرد این درخواست را پذیرفت و واهان را آزاد ساخت.
واهان در زمان پادشاهی پیروز یکم در ارمنستان به کار گردآوری خراج کشور سرگرم بود اما می دید که بدخواهان او و بیش از همه شخصی آسوری به نام «وریو» می کوشد او را بدنام و پیروز شاه را نسبت به وی بدگمان سازد. آنها ادعا می کردند که واهان می خواهد تمام باج و خراج ارمنستان را بردارد و نزد قیصر روم یا پادشاه هون ها رود و برای شورش بر ضد دربار ایران سپاهی فراهم آورد. واهان طلای فراوان برگرفت، به دربار ایران رفت و آن را به شاه سپرد. پیروز با دیدن آن دریافت که واهان به وظیفه اش نیک عمل می کند و از زشتگویی بدخواهان آگاه شد.
واهان پیش تر از آن برای زدودن هر گونه شک و بدگمانی شاه و بزرگان دربار حتی از دین خود برگشته و آیین مزدیسنا را پذیرفته بود اما برگشتن او از آیین خود تأثیری بس آزار دهنده و کشنده بر وی گذاشت. او به عذاب وجدان دچار شد و گوشه نشینی اختیار کرد و شب و روز در اندیشه هایی آزارنده غوطه ور بود.
... [مشاهده متن کامل]
از ۳۸۷، به دو بخش مختلف تقسیم شده بود که هر کدام تحت نفوذ فرهنگی مختلفی قرار داشتند، ارمنستان ایران و ارمنستان بیزانس. علاوه بر آن در ۴۲۸، آخرین شاه اشکانی، آرتاشس چهارم توسط بهرام گور بنا به درخواست ناخارارها عزل شد و دوره مرزبانی ارمنستان در ارمنستان ایران شروع شد. در ۴۴۹ میلادی، یزگرد دوم به اشراف دستور داد تا به مزدیسنا بگروند. ارمنی ها تحت فرماندهی وارتان مامیکونیان شورش کردند، اما در ۲ ژوئن ( یا ۲۶ می ) ۴۵۱ در نبرد آوارایر شکست خوردند، بسیاری از ناخارارهایی که در شورش شرکت کرده بودند، به تیسفون رانده شدند.
واهان در حوالی ۴۴۰–۴۴۵ زاده شد. او پسر ارشد «هامایاک مامیکونیان» و «دزویک» بود، و سه برادر و خواهر کوجکتر به نام های «وارت», «واساک»، و آرتاشس داشت. پدرش در تاوُ توسط پارتیزان ها در پسایندهای نبرد آوارایر کشته شد.
او پس از نبرد آوارایر، در حالی که کودکی بیش نبود، به همراه برادرانش، «واساک» و «آرتاشس» دستگیر و به دربار ایران برده شد. آن سه برادر به مرگ محکوم شدند، اما پس از چندی، در هفدهمین سال پادشاهی یزدگرد ( ۴۵۵ میلادی ) ، بدخش ( حاکم ) گرجیان، که «آرشوشا دوم» نام داشت و شوهر خالهٔ واهان بود، از یزدگرد خواست واهان را آزاد کند. یزدگرد این درخواست را پذیرفت و واهان را آزاد ساخت.
واهان در زمان پادشاهی پیروز یکم در ارمنستان به کار گردآوری خراج کشور سرگرم بود اما می دید که بدخواهان او و بیش از همه شخصی آسوری به نام «وریو» می کوشد او را بدنام و پیروز شاه را نسبت به وی بدگمان سازد. آنها ادعا می کردند که واهان می خواهد تمام باج و خراج ارمنستان را بردارد و نزد قیصر روم یا پادشاه هون ها رود و برای شورش بر ضد دربار ایران سپاهی فراهم آورد. واهان طلای فراوان برگرفت، به دربار ایران رفت و آن را به شاه سپرد. پیروز با دیدن آن دریافت که واهان به وظیفه اش نیک عمل می کند و از زشتگویی بدخواهان آگاه شد.
واهان پیش تر از آن برای زدودن هر گونه شک و بدگمانی شاه و بزرگان دربار حتی از دین خود برگشته و آیین مزدیسنا را پذیرفته بود اما برگشتن او از آیین خود تأثیری بس آزار دهنده و کشنده بر وی گذاشت. او به عذاب وجدان دچار شد و گوشه نشینی اختیار کرد و شب و روز در اندیشه هایی آزارنده غوطه ور بود.
