( آرمینیوس ) خاور شناس و جهانگرد مشهور مجارستانی ( ۱۹۱۳ - ۱۸۳۲ م . ) در خانواده تنگدستی در یکی از دهکده های کنار رود دانوب متولد شد . از جوانی استعداد بسیار برای فراگرفتن زبانهای مختلف داشت چنانکه در سن شانزده سالگی زبانهای مجار لاتینی فرانسوی و آلمانی را بخوبی فراگرفت و بزودی انگلیسی روسی و زبانهای اسکاندیناوی را نیز آموخت و در سن بیست سالگی در استانبول به تدریس زبانهای اروپائی مشغول شد و بمساعدت یکی از دوستان ترک خود به تابعیت دولت عثمانی در آمد و بسمت دبیری فواد پاشا منصوب شد. شش سال در استانبول اقامت کرد و در این مدت یک فرهنگ ترکی به آلمانی و چند کتاب دیگر درباره زبان شناسی منتشر ساخت و ضمنا نزدیک به بیست زبان و لهجه شرقی را نیز آموخت . آنگاه مسافرتی به طهران کرد و در آنجا بالباس مبدل همراه درویشانی که از سفر حج بر می گشتند به آسیای میانه رفت و با نام مستعار [ رشید افندی ] نخست به خیوه و پس از آن از راه بخارا به سمرقند رسید سپس از راه هرات به تهران آمد و چندی بعد از راه طرابوزان و ارز روم به استانبول بازگشت . سال بعد سفری به لندن کرد و کتابی بنام [ داستان مسافرتها و سیاحتها در آسیای میانه ] منتشر ساخت که توجه سیاستمداران انگلستان را به پیشرویها و اقدامات روسها در آسیای میانه جلب کرد. وامبری از لندن به پاریس رفت و سپس به مجارستان برگشت و در دانشگاه بوداپست بسمت استاد زبانهای شرقی مشغول کار شد و از آن پس کتابهای بسیار منتشر کرد و مقالات متعدد در جراید نگاشت . از جمله تالیفات او : سیر و سفر در کشور ایران ( ۱۸۶۷ ) تاریخ بخارا ( ۱۸۷۳ ) آداب و رسوم کشورهای شرقی ( ۱۸۷۶ ) تمدن های قدیمی اقوام ترک و تاتار ( ۱۸۷۹ ) اصل و منشائ مجارها ( ۱۸۸۲ ) اقوام ترک نژاد ( ۱۸۸۵ ) [ تمدن و فرهنگ غربی در سرزمینهای شرقی ] ( ۱۹٠۶ ) را میتوان نام برد و نیز [ سیاحت درویش دروغین در خانات آسیای میانه ] از آثار اوست .
