واسطه عقلی

[ویکی فقه] لازمه عقلی مستصحب و واسطه ثبوت حکمی شرعی برای مستصحب را واسطه عقلی گویند.
واسطه عقلی، مقابل واسطه شرعی بوده و عبارت است از لازمه عقلی مستصحب که اثر شرعی (حکم شرعی) به واسطه آن بر مستصحب بار می گردد، مانند: عروض حکم «وجوب تصدق» بر حیات زید به واسطه تنفس یا تحیز (اشغال مکان) او که از لوازم عقلی حیات زید می باشد، و یا مثل این که پدری در تاریخ اول اسفند فوت کند و پسر او نیز در تاریخ سی ام بهمن ناپدید گردد و چند روز بعد جسد او پیدا شود، در این صورت، هنگامی فرزند از پدر ارث می برد که ثابت شود وی هنگام مرگ پدر زنده بوده و بعد از وی فوت کرده است، حال اگر به کمک استصحاب حیات پسر، زنده بودن او تا اول اسفند ثابت شود، لازمه عقلی آن، تأخر فوت پسر از فوت پدر است و به واسطه این لازمه عقلی، اثر شرعی (ارث بردن او از پدر) ثابت می گردد.
اصل مثبت بودن واسطه عقلی
این نوع از استصحاب، اصل مثبت نامیده می شود که در حجیت آن اختلاف وجود دارد.
عناوین مرتبط
برای مطالعه بیشتر به این عنوان مراجعه کنید:اصل مثبت.