هومْبولْت، اَلِکْسانْدِر (۱۷۶۹ـ۱۸۵۹)(Humboldt, Alexander)
هومْبولْت، اَلِکْسانْدِر
ژئوفیزیک دان، گیاه شناس، زمین شناس، و نویسندۀ آلمانی. با آمی بُن پلند۱، گیاه شناس فرانسوی (۱۷۷۳ـ۱۸۰۸)، در نواحی رودخانه های اورینوکو۲ و آمازون، در امریکای جنوبی، به تحقیق پرداخت (۱۸۰۰ـ۱۸۰۴) و حدود ۶۰هزار نمونه گیاه جمع آوری کرد. از بنیادگذاران اکولوژی۳ است. قصد داشت شاخۀ علمی جدیدی با نام فیزیک کرۀ زمین را پایه گذاری، و روابط پیچیدۀ فیزیکی در پدیده های کرۀ زمین را تحلیل کند. عقیده داشت پدیده های زمین شناسی، در نهایت با علل فیزیکی، مثلِ مغناطیس کرۀ زمین یا حرکت وضعی آن، قابل درک اند. از اولین کسانی بود که به ساده سازی علم برای عموم پرداخت. سخنرانی هایی دربارۀ ارتباط محیط زیست فیزیکی و پوشش گیاهی و جانوری ایراد کرد که بعدها با نام کاسموس۴ منتشر شد (۱۸۴۵ـ۱۸۶۲). در برلین زاده شد و در دانشگاه گوتینگن۵ و آکادمی معدن کاری۶ فرایبورگ۷ درس خواند. به نقاط گوناگون اروپا مسافرت کرد و سپس، برای سفری اکتشافی به امریکای مرکزی و جنوبی رفت. در این سفر، با مساحی، نقشه کشی، و جمع آوری اطلاعات، ۹۶۰۰ کیلومتر را پیمود و نتایج مسافرت هایش را طی بیست سال بعد منتشر کرد. در هواشناسی، برای نقشه های آب و هوا اصطلاحات هم فشار۸ و هم دما۹ را وضع کرد و در زمینۀ فشار و دمای جهان مطالعه ای جامع کرد. برنامه ای جهان شمول برای تلفیق مشاهدات مغناطیسی و آب و هوایی بنیاد گذاشت. مطالعاتش دربارۀ آتشفشان های امریکا نشان داد که آن ها بر گسل ۱۰های زیرین خود منطبق اند. بر این اساس، نتیجه گرفت فعالیت آتشفشانی در تاریخ زمین شناسی بنیادی است و بسیاری از سنگ ها منشأ آذرین۱۱ دارند. در ۱۸۰۴، کشف کرد شدت میدان مغناطیسی زمین۱۲ از قطبین به استوا کاهش می یابد.
Aimé BonplandOrinocoecologyCosmosGöttingenMining AcademyFreiburgisobarisothermfaultigneousEarth’s magnetic field
هومْبولْت، اَلِکْسانْدِر
ژئوفیزیک دان، گیاه شناس، زمین شناس، و نویسندۀ آلمانی. با آمی بُن پلند۱، گیاه شناس فرانسوی (۱۷۷۳ـ۱۸۰۸)، در نواحی رودخانه های اورینوکو۲ و آمازون، در امریکای جنوبی، به تحقیق پرداخت (۱۸۰۰ـ۱۸۰۴) و حدود ۶۰هزار نمونه گیاه جمع آوری کرد. از بنیادگذاران اکولوژی۳ است. قصد داشت شاخۀ علمی جدیدی با نام فیزیک کرۀ زمین را پایه گذاری، و روابط پیچیدۀ فیزیکی در پدیده های کرۀ زمین را تحلیل کند. عقیده داشت پدیده های زمین شناسی، در نهایت با علل فیزیکی، مثلِ مغناطیس کرۀ زمین یا حرکت وضعی آن، قابل درک اند. از اولین کسانی بود که به ساده سازی علم برای عموم پرداخت. سخنرانی هایی دربارۀ ارتباط محیط زیست فیزیکی و پوشش گیاهی و جانوری ایراد کرد که بعدها با نام کاسموس۴ منتشر شد (۱۸۴۵ـ۱۸۶۲). در برلین زاده شد و در دانشگاه گوتینگن۵ و آکادمی معدن کاری۶ فرایبورگ۷ درس خواند. به نقاط گوناگون اروپا مسافرت کرد و سپس، برای سفری اکتشافی به امریکای مرکزی و جنوبی رفت. در این سفر، با مساحی، نقشه کشی، و جمع آوری اطلاعات، ۹۶۰۰ کیلومتر را پیمود و نتایج مسافرت هایش را طی بیست سال بعد منتشر کرد. در هواشناسی، برای نقشه های آب و هوا اصطلاحات هم فشار۸ و هم دما۹ را وضع کرد و در زمینۀ فشار و دمای جهان مطالعه ای جامع کرد. برنامه ای جهان شمول برای تلفیق مشاهدات مغناطیسی و آب و هوایی بنیاد گذاشت. مطالعاتش دربارۀ آتشفشان های امریکا نشان داد که آن ها بر گسل ۱۰های زیرین خود منطبق اند. بر این اساس، نتیجه گرفت فعالیت آتشفشانی در تاریخ زمین شناسی بنیادی است و بسیاری از سنگ ها منشأ آذرین۱۱ دارند. در ۱۸۰۴، کشف کرد شدت میدان مغناطیسی زمین۱۲ از قطبین به استوا کاهش می یابد.
Aimé BonplandOrinocoecologyCosmosGöttingenMining AcademyFreiburgisobarisothermfaultigneousEarth’s magnetic field
wikijoo: هومبولت،_الکساندر_(۱۷۶۹ـ۱۸۵۹)