هوریانی ها یا هوری ها یا هوریت ها ( Hurrians ) مردم باستانی شمال میان رودان از کوه های زاگرس تا سوریه بودند، که در هزاره ششم پیش از میلاد در این منطقه ظهور یافتند. اطلاعات بسیار کمی از هوریانی ها نسبت به سایر تمدن های خاور نزدیک در دست می باشد. لیکن این تمدن از مهم ترین و تأثیر گذارترین تمدن های کهن خاور نزدیک می باشد. نام های هندو آریایی سلسله ها و سرکرده های این اقوام هویت هندو آریایی آنان را آشکار می سازد. به نظر می رسد مهاجرین هندو آریایی از شمال شرق این منطقه به آن وارد شده و پس از تضعیف دولت های سامی در سده پانزدهم پیش از میلاد از طریق حکومت میتانی در شمال میانرودان به قدرت سیاسی دست یافتند.
... [مشاهده متن کامل]
بخشی از خاک ماد در ربع سوم هزارهٔ سوم پیش از میلاد جزو منطقه ای است که منابع کتبی بر آن پرتو افکنده سخن کفته اند. از آثاری که به زبان سومری و اکدی در دست است چنین مستفاد می گردد که در کوهپایه های غربی زاگرس و آنجایی که بعدها مادغربی را تشکیل می داد قبایل هوریان و لولوبیان و کوتیان و قبایل دیگری که با عیلامیان قرابت داشتند، زندگی می کردند.
تمدن هوری ها در هزاره سوم در آناتولی شرقی نیز در سایه پادشاهی میتانی وجود داشت و آن ها بزرگ ترین و بانفوذترین ملت پادشاهی میتانی محسوب می شدند. هوری ها عملاً در هزاره دوم ق. م. در همه قسمت های میانرودان باستانی ساکن گشتند و نقش اساسی در تاریخ هیتیان بازی کردند و این سرزمین ها معروف بود به سرزمین هوری ها. بسیاری از آیین های هوری در آناتولی هیتی یافت شد. با بسط سرزمین شان، هوریان در اواخر قرن ۱۵ پ. م. رقیبی شدند برای بابل و مصر.
هوریان احتمالاً پیش از پیشتر در آسیای مقدم پدیدار شده اند.
زبان هوری، که اینک از میان رفته، نه زبان هندواروپایی بود و نه زبان سامی، بلکه زبانی خاص بوده، لیکن ممکن است که با زبان های گرجی و قفقازی خویشاوند باشد. این موضوع بیشتر از الواح میخی به دست آمده از خاتوشا Hattusha، پایتخت هیتیان، که تمدن اش بیش تر از هوریان تأثیر پذیرفته بود، دانسته و تشخیص داده شده است. هوریان فاقد یک امپراتوری بودند اما بیش تر جمعیت پادشاهی نیرومند میتانی ( ۱۴۰۰–۱۵۵۰ پ. م ) را هوریان تشکیل می دادند.
زبان مردمان کاسی نیز احتمالاً به زبان های هوری اورارتویی مرتبط بوده است.
قبایلی که به زبان هوریانی سخن می گفتند در هزارهٔ دوم پ. م. در میانرودان شمالی و تا حدی در سوریه در سراسر فلات ارمنستان پراکنده بودند. اینان تا اواسط هزارهٔ یکم پ. م. در کنار قبایلی که منشأ دیگر داشتند باقی ماندند. زبان هوریان با اورارتوییان خویشاوندی نزدیک داشت. نبشته ای به خط اکدی و به زبان هوریانی از شخصی به نام تیشاری پادشاه اورکیش و ناوار از ربع سوم هزارهٔ سوم پیش از میلاد در دست است. محل اورکیش مشخص نیست و مورد بحث می باشد. ولی ناوار مسلماً مکانی است که بعدها نامار یا نامرو خوانده شد.
... [مشاهده متن کامل]
بخشی از خاک ماد در ربع سوم هزارهٔ سوم پیش از میلاد جزو منطقه ای است که منابع کتبی بر آن پرتو افکنده سخن کفته اند. از آثاری که به زبان سومری و اکدی در دست است چنین مستفاد می گردد که در کوهپایه های غربی زاگرس و آنجایی که بعدها مادغربی را تشکیل می داد قبایل هوریان و لولوبیان و کوتیان و قبایل دیگری که با عیلامیان قرابت داشتند، زندگی می کردند.
تمدن هوری ها در هزاره سوم در آناتولی شرقی نیز در سایه پادشاهی میتانی وجود داشت و آن ها بزرگ ترین و بانفوذترین ملت پادشاهی میتانی محسوب می شدند. هوری ها عملاً در هزاره دوم ق. م. در همه قسمت های میانرودان باستانی ساکن گشتند و نقش اساسی در تاریخ هیتیان بازی کردند و این سرزمین ها معروف بود به سرزمین هوری ها. بسیاری از آیین های هوری در آناتولی هیتی یافت شد. با بسط سرزمین شان، هوریان در اواخر قرن ۱۵ پ. م. رقیبی شدند برای بابل و مصر.
هوریان احتمالاً پیش از پیشتر در آسیای مقدم پدیدار شده اند.
زبان هوری، که اینک از میان رفته، نه زبان هندواروپایی بود و نه زبان سامی، بلکه زبانی خاص بوده، لیکن ممکن است که با زبان های گرجی و قفقازی خویشاوند باشد. این موضوع بیشتر از الواح میخی به دست آمده از خاتوشا Hattusha، پایتخت هیتیان، که تمدن اش بیش تر از هوریان تأثیر پذیرفته بود، دانسته و تشخیص داده شده است. هوریان فاقد یک امپراتوری بودند اما بیش تر جمعیت پادشاهی نیرومند میتانی ( ۱۴۰۰–۱۵۵۰ پ. م ) را هوریان تشکیل می دادند.
زبان مردمان کاسی نیز احتمالاً به زبان های هوری اورارتویی مرتبط بوده است.
قبایلی که به زبان هوریانی سخن می گفتند در هزارهٔ دوم پ. م. در میانرودان شمالی و تا حدی در سوریه در سراسر فلات ارمنستان پراکنده بودند. اینان تا اواسط هزارهٔ یکم پ. م. در کنار قبایلی که منشأ دیگر داشتند باقی ماندند. زبان هوریان با اورارتوییان خویشاوندی نزدیک داشت. نبشته ای به خط اکدی و به زبان هوریانی از شخصی به نام تیشاری پادشاه اورکیش و ناوار از ربع سوم هزارهٔ سوم پیش از میلاد در دست است. محل اورکیش مشخص نیست و مورد بحث می باشد. ولی ناوار مسلماً مکانی است که بعدها نامار یا نامرو خوانده شد.
